Krytonosek inkaski

Krytonosek inkaski
Scytalopus urubambae[1]
J.T. Zimmer, 1939
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

tyrankowce

Rodzina

krytonosowate

Podrodzina

krytonoski

Rodzaj

Scytalopus

Gatunek

krytonosek inkaski

Synonimy
  • Scytalopus magellanicus urubambae J.T. Zimmer, 1939[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Krytonosek inkaski[4] (Scytalopus urubambae) – gatunek małego ptaka z rodziny krytonosowatych (Rhinocryptidae). Występuje endemicznie w Andach w Peru. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern).

Systematyka

Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał amerykański ornitolog John T. Zimmer w 1939 roku na łamach „American Museum Novitates”. Autor nadał mu nazwę Scytalopus magellanicus urubambae, uznając go za podgatunek krytonoska magellańskiego, a jako miejsce typowe podał dolinę rzeki Urubamba w Peru[2][5]. Zimmer i późniejsi autorzy zaliczali wiele taksonów z rodzaju Scytalopus występujących na południe od Wenezueli, aż do Chile i Argentyny do krytonoska magellańskiego. W 1997 roku Krabbe i Schulenberg dokonali rewizji taksonomii Scytalopus magellanicus i podnieśli większość z jego podgatunków do rangi gatunku, m.in. omawianego Scytalopus urubambae[6]. Krytonosek inkaski jest uznawany za gatunek monotypowy[7][8][9].

Etymologia

  • Scytalopus: gr. σκυταλη skutalē lub σκυταλον skutalon „kij, pałka”; πους pous, ποδος podos „stopa”[10].
  • urubambae: łac. urubambae – od Río Urubamba w Peru[11].

Morfologia

Mały ptak, którego dziób jest czarniawy lub czarny. Nogi i stopy od ciemnobrązowych do czarniawych. Występuje niewielki dymorfizm płciowy. Samiec jest w większości ciemnoszary. Szczyt głowy jest nieco ciemniejszy. Ogon i pokrywy nadogonowe rdzawobrązowe. Dolne części ciała nieco jaśniejsze – szare, zad i pokrywy podogonowe rude. Samice są jaśniejsze, mają brązowawy kark. Sterówki są brązowe z ciemnymi prążkami[7].

Długość ciała u różnych autorów: 10 cm lub 11–12 cm; masa ciała jednego zważonego samca: 13 g[7].

Zasięg występowania

Krytonosek inkaski występuje w Andach na niewielkim obszarze doliny górnego biegu rzeki Urubamba w regionie Cuzco. Zasięg występowania (EOO, Extent of Occurrence) według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 10 tys. km². Występuje w zakresie wysokości od 3500 do 4200 m n.p.m.[12]

Ekologia i zachowanie

Jego głównym habitatem są wilgotne lasy górskie i skarłowaciałe lasy górskie, a zwłaszcza obszary z dominacją głazów i mchów. Jest bardzo mało informacji o diecie tego gatunku, ale uważa się, że jest gatunkiem owadożernym[7]. Długość pokolenia jest określona na 2,94 lat[12].

Rozmnażanie

Brak informacji[7].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN krytonosek inkaski jest uznawany za gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern)[3]. Wielkość populacji jest szacowana na więcej niż 2500 i mniej niż 10 000 dorosłych osobników, gatunek ten jest opisywany jako dość pospolity lub pospolity. Trend populacji jest określony jako stabilny[12].

Przypisy

  1. ↑ Scytalopus urubambae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. 1 2 Denis Lepage, Cuzco Tapaculo Scytalopus urubambae [online], Avibase [dostęp 2024-02-18] (ang.).
  3. 1 2 Scytalopus urubambae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Scytalopodinae Müller,J, 1846 – krytonoski (wersja: 2021-01-01). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-04-18].
  5. ↑ John T. Zimmer, Studies of Peruvian birds. No. 32, The genus Scytalopus, „American Museum Novitates”, 1044, 1939, s. 15 (ang.).
  6. ↑ Krabbe, N., T.S. Schulenberg, Species limits and natural history of Scytalopus tapaculos (Rhinocryptidae), with descriptions of the Ecuadorian taxa, including three new species, „Ornithological Monographs”, 48, Waszyngton 1997, s. 47–88.
  7. 1 2 3 4 5 Thomas S. Schulenberg: Vilcabamba Tapaculo Scytalopus urubambae, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. Thomas S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2024-04-18]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  8. ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 8.1 [online], styczeń 2024 [dostęp 2024-04-18].
  9. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.1). [dostęp 2024-04-18]. (ang.).
  10. ↑ Scytalopus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-04-18] (ang.).
  11. ↑ urubambae, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-04-18] (ang.).
  12. 1 2 3 Species factsheet: Scytalopus urubambae [online], BirdLife International, 2024 [dostęp 2024-04-18] (ang.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.