Ktož jsú boží bojovníci
Ktož jsú boží bojovníci[a] – husycka pieśń chóralna pełniąca funkcję hymnu.
Pochodzenie
Przez długi czas kwestia jego autorstwa pozostawała otwarta[1] do czasu odnalezienia w 1872 roku tzw. kancjonału jistebnickiego, na podstawie którego Zdeněk Nejedlý postawił w 1913 roku hipotezę, że autorem pieśni jest ksiądz Jan Čapek z Klatova.
Rola
Hymn śpiewany był przez husyckie oddziały przed bitwami. Oddziaływanie śpiewanej razem pieśni było tak wielkie, że w bitwie pod Domažlicami krzyżowcy w większości w popłochu zbiegli z pola bitwy, zanim jeszcze rozpoczęto działania bitewne.[2]
Hymn został także odśpiewany w 1433 roku, gdy wspierające Jagiełłę husyckie oddziały dotarły do wód Bałtyku koło Oliwy.[3]
Wpływ kulturowy
Odniesienia do pieśni znajdują się w wielu utworach czeskich autorów, głównie muzycznych począwszy od oper na muzyce popularnej jak folk, rock czy heavy metal skończywszy.
Utwory klasyczne
- Karel Šebor, opera Nevěsta husitská (1868) – pierwsze wykorzystanie hymnu we współczesnej muzyce czeskiej[4]
- Bedřich Smetana, opera Libusza (1872), baśnie symfoniczne Tábor i Blaník z cyklu Má Vlast (Moja Ojczyzna) (1882)
- Antonín Dvořák, uwertura Husitská, op. 67 (1883)
- Josef Suk, poemat symfoniczny Praha op. 26 (1904),
- Leoš Janáček, opera Výlety páně Broučkovy
- Pavel Haas, Suita na obój i pianino op. 12 (1939)
- Karl Amadeus Hartmann, Concerto funebre (1939),
- Karel Husa, Hudba pro Prahu (1968)
- Zdeněk Lukáš, Malá humoreska pro klarinet, fagot a dechový orchestr (2006)
Muzyka współczesna
- Daniel Landa, Kdož jste boží bojovníci z albumu Valčík (1993)
- Klíč, Pohár a kalich z albumu Omnia Vincit Amor (1993)
- Arakain, Chorál z albumu Arakain (1997)
Uwagi
- ↑ W oryginalnym średniowiecznym zapisie Ktoz jsu bozi boyownici, we współczesnym czeskim Kdo jsou boží bojovníci (tłum. Kim są boży bojownicy).
Przypisy
- ↑ Ke vzniku a autorství chorálu viz studii na granosalis.cz.
- ↑ Das Hussitentum und das Erbe des Jan Hus (niem.)
- ↑ Origins of Prussianism, Heinrich von Treitschke, s. 128
- ↑ Karel Šebor na muzikus.cz
Linki zewnętrzne
- granosalis.cz – artykuł o pieśni
- myschwerk.webzdarma.cz. myschwerk.webzdarma.cz. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-08)]. - oryginalny tekst hymnu wg Śpiewnika Jistebnickiego w zestawieniu z wersją we współczesnej czeszczyźnie