Kwas abietynowy

Kwas abietynowy
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	kwas (1R,4aR,4bR,10aR)-1,4a-dimetylo-7-propan-2-ylo-2,3,4,4b,5,6,10,10a-oktahydrofenantreno-1-karboksylowy
	Inne nazwy i oznaczenia
farm.	Acidum abietis, Acidum abieticum
inne	abietol; ang. Abietic acid
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C20H30O2
Inne wzory	C19H29COOH
Masa molowa	302,45 g/mol
Wygląd	żółte, drobnokrystaliczne ciało stałe
	Identyfikacja
Numer CAS	514-10-3
PubChem	10569
SMILES
	CC(C)C1=CC2=CCC3C(C2CC1)(CCCC3(C)C(=O)O)C
InChI
	InChI=1S/C20H30O2/c1-13(2)14-6-8-16-15(12-14)7-9-17-19(16,3)10-5-11-20(17,4)18(21)22/h7,12-13,16-17H,5-6,8-11H2,1-4H3,(H,21,22)/t16-,17+,19+,20+/m0/s1
	InChIKey
	RSWGJHLUYNHPMX-ONCXSQPRSA-N
Właściwości
	Rozpuszczalność w wodzie
	nierozpuszczalny
	w innych rozpuszczalnikach
	etanol
Temperatura topnienia	173–174 °C
Temperatura wrzenia	250 °C (9 mmHg)
Niebezpieczeństwa
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie podanego źródła
Drażniący; (Xi)	Groźny dla; środowiska; (N)
Zwroty R	R36/37/38, R50
Zwroty S	S26, S36
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 1 0
Numer RTECS	TP8580000
	Podobne związki
Podobne związki	kwas lewopimarowy
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Kwas abietynowy (łac. Acidum abietis, od abies = jodła) – organiczny związek chemiczny należący do grupy kwasów żywicznych występujący naturalnie w żywicach drzew sosnowych (głównie jodły) lub otrzymywany z kalafonii^[2].

Historia

Preparaty zwane Acidum abietis/Acidum abieticum, izolowane z żywicy jodeł^[3], były znane już w XVIII–XIX w. i stosowane jako diuretyki^[4]^[5].

Zastosowanie

Jest stabilizatorem oraz środkiem usztywniającym stosowanym do produkcji kosmetyków (np. mydeł oraz niektórych środków do mycia twarzy), a także do produkcji winylu, lakierów i plastiku^[2].

Działanie niepożądane

Kwas abietynowy może wywoływać reakcje alergiczne, a w przypadku zetknięcia także podrażnienia skóry i błon śluzowych. Jest szczególnie niebezpieczny i szkodliwy dla organizmów wodnych^[2].

Przypisy

1 2 Abietic acid, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 10569 [dostęp 2024-11-07] (ang.).
1 2 3 E213, [w:] BillB. Statham BillB., Tabele dodatków i składników chemicznych, Warszawa: Wydawnictwo RM, 2006, ISBN 978-83-7243-529-3 .
↑ Abietic acid, [w:] Robert Hooper, Lexicon Medicum; or Medical Dictionary, London: Longman, Rees, Orme, Brown, and Green, 1831, s. 4 [dostęp 2024-11-07] (ang.).
↑ Abies, [w:] William Lewis, The Edinburgh New Dispensatory, Philadelphia: Thomas Dobson, 1796, s. 81 [dostęp 2024-11-07] (ang.).
↑ Aylmer BourkeA.B. Lambert Aylmer BourkeA.B., Description of the Genus Pinus, Illustrated With Figures, Directions Relative to the Cultivation, and Remarks on the Uses of the Several Species, London: T. Bensley, 1803 [dostęp 2024-11-07] (ang.).

[PubChem-1] 1 2 Abietic acid, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 10569 [dostęp 2024-11-07] (ang.).

[e213-2] 1 2 3 E213, [w:] BillB. Statham BillB., Tabele dodatków i składników chemicznych, Warszawa: Wydawnictwo RM, 2006, ISBN 978-83-7243-529-3 .

[Hooper-3] Abietic acid, [w:] Robert Hooper, Lexicon Medicum; or Medical Dictionary, London: Longman, Rees, Orme, Brown, and Green, 1831, s. 4 [dostęp 2024-11-07] (ang.).

[Lewis-4] Abies, [w:] William Lewis, The Edinburgh New Dispensatory, Philadelphia: Thomas Dobson, 1796, s. 81 [dostęp 2024-11-07] (ang.).

[Lambert-5] Aylmer BourkeA.B. Lambert Aylmer BourkeA.B., Description of the Genus Pinus, Illustrated With Figures, Directions Relative to the Cultivation, and Remarks on the Uses of the Several Species, London: T. Bensley, 1803 [dostęp 2024-11-07] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]