Lelek etiopski
| Caprimulgus solala[1] | |
| Safford, Ash, Duckworth, Telfer & Zewdie, 1995 | |
 Holotypowe skrzydło | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
lelek etiopski |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
Lelek etiopski[3] (Caprimulgus solala) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny lelkowatych (Caprimulgidae). Znany wyłącznie z jednego okazu z Etiopii. Opisany po raz pierwszy w 1995[4].
Odkrycie
3 września 1990 przy drodze w Parku Narodowym Necz Sar (Nechisar Plains), mniej więcej na granicy dwóch regionów Etiopii (Region Narodów, Narodowości i Ludów Południa i Oromia), został znaleziony potrącony lelek. Prawdopodobnie zginął kilka dni lub tydzień przed znalezieniem i został już częściowo wklepany w glebę; sterówki rozwiały się zaraz po wydobyciu szczątków i jedynie lewe skrzydło było w dobrym stanie. Badanie skrzydła wykazało, że jest znacznie większe niż u innych lelkowatych w obszarze Nechisar Plains, do tego ubarwieniem również nie pasowało do znanych już gatunków. W 1997 roku M.G. Ferrero i J.L. Tello zakwestionowali ważność tego taksonu na podstawie tego, że indywidualna zmienność upierzenia lelków nie została wzięta pod uwagę[5], jednak spotkało się to z repliką autorów pierwszego opisu taksonu[6]. Nowemu ptakowi nadano nazwę Caprimulgus solala (solus – sam, ala – skrzydło)[4].
Opis holotypu
Okaz, z którego uzyskano holotyp, odnaleziono na bezdrzewnej równinie[4].
Lewe skrzydło mierzy 188 mm. Częściowa formuła skrzydłowa: 8>9>10>7>6, 5>4>3>2>1. Najbardziej charakterystyczną cechą jest umieszczenie jasnych plam na lotkach – leżą nadzwyczaj blisko, jak na lelka, stawu (nadgarstka). Lotki P10–P7 są czarnobrązowe z czterema niezbyt widocznymi, falistymi płowymi paskami blisko końca chorągiewki wewnętrznej. Wewnętrzne lotki I rzędu (P1–P6) i lotki II rzędu mają barwę czarnobrązową; pokrywają je kasztanowobrązowe pasy szerokości 4–5 mm, nieco szarzejące ku końcowi. Skrzydełko i pokrywy lotek II rzędu również zdobią kasztanowobrązowe pasy. Pokrywy wyższej części skrzydła są czarnobrązowe lub w kolorze sepii, upstrzone czerwonobrązowymi plamami i zakończone płową, okrągłą plamą. Pokrywy podskrzydłowe pomarańczowopłowe lub jasne, czerwonobrązowe; pokrywają je szerokie na najwyżej 4 mm pasy w kolorze ciemnej sepii[4].
Status zagrożenia
IUCN uznaje lelka etiopskiego za gatunek narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable). Ptak został odnaleziony martwy na drodze w parku narodowym, który mimo ochrony dotknięty jest problemem nadmiernego wypasu, zbyt intensywnej wycinki drewna na opał i materiały budowlane oraz nielegalnych połowów ryb[7].
Przypisy
- ↑ Caprimulgus solala, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ BirdLife International, Caprimulgus solala, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2024-2 [dostęp 2025-02-11] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Caprimulginae Vigors, 1825 - lelki (wersja: 2024-10-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-02-11].
- 1 2 3 4 R.J. Safford, J.S. Ash, J.W. Duckworth, M.G. Telfer & C. Zewdie. A new species of nightjar from Ethiopia. „Ibis”. 137 (3), s. 301–307, 1995. DOI: 10.1111/j.1474-919X.1995.tb08025.x.
- ↑ M.G. Ferrero, J.L. Tello. Sexual dimorphism, plumage variability and species determination in nightjars: the need for further examination of the Nechisar Nightjar Caprimulgus solala. „Ibis”. 139 (2), s. 407–409, 1997. DOI: 10.1111/j.1474-919X.1997.tb04646.x. (ang.).
- ↑ R.J. Safford, J.S. Ash, J.W. Duckworth. Reply to Forero and Tella. „Ibis”. 139 (2), s. 410–411, 1997. DOI: 10.1111/j.1474-919X.1997.tb04647.x. (ang.).
- ↑ Species factsheet: Nechisar Nightjar Caprimulgus solala [online], BirdLife International, 2021 [dostęp 2025-02-11] (ang.).