Lemurak karłowaty

Lemurak karłowaty
	Allocebus trichotis
	(Günther, 1875)
	; Ilustracja Josepha Wolfa dołączona do pierwszego opisu (1875)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	naczelne
Podrząd	lemurowe
Rodzina	lemurkowate
Rodzaj	Allocebus; Petter & Petter-Rousseaux, 1967
Gatunek	lemurak karłowaty
Synonimy
	Chirogaleus trichotis Günther, 1875;
	Chirogaleus trichotis Günther, 1875;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony
	Zasięg występowania

Lemurak karłowaty^[4] (Allocebus trichotis) – gatunek ssaka naczelnego z rodziny lemurkowatych (Cheirogaleidae).

Zasięg występowania

Gatunek słabo poznany. Do 1989 roku znany tylko z pięciu okazów muzealnych pochodzących z obydwu brzegów rzeki Mananara w północno-wschodnim i środkowo-wschodnim Madagaskarze^[5]^[3], dlatego uważany był za gatunek rzadki i zagrożony wyginięciem.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1875 roku niemiecko-brytyjski zoolog Albert Günther, nadając mu nazwę Chirogaleus trichotis^[2]. Miejsce typowe to region pomiędzy Tamatave a Morondava na Madagaskarze^[2]^[6]. Holotyp to dorosły samiec (sygnatura BMNH =1875.1.29.2) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie; okaz zebrany przez Alfreda Crossleya^[7]. Jedyny przedstawiciel rodzaju lemurak^[4] (Allocebus), który zdefiniowało w 1967 roku małżeństwo francuskich prymatologów: Jean-Jacques Petter i Arlette Petter-Rousseaux^[1].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[5].

Etymologia

Allocebus: gr. αλλος allos „inny”^[8]; κηβος kēbos „długoogoniasta małpa”^[9].
trichotis: gr. θριξ thrix, τριχος trikhos „włosy”^[10]; -ωτις ōtis „-uchy”, od ους ous, ωτος ōtos „ucho”^[11].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 13–16 cm, długość ogona 14–20 cm; masa ciała 79 g^[12]^[13].

Ekologia

Lemurak karłowaty prowadzi nocny tryb życia. Był obserwowany w parach, z potomstwem i pojedynczo. Biologia i ekologia gatunku nie zostały poznane.

Status i zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN został zaliczony do kategorii EN^[3]. W kolejnych latach stwierdzono jego występowanie w kilku parkach narodowych i rezerwatach we wschodnim Madagaskarze^[14], co oznacza, że zasięg jego występowania jest znacznie szerszy niż początkowo uważano.

Przypisy

1 2 A. Petter-Rousseaux, J.J. Petter. contribution à la systématique des Cheirogaleinae (Lemuriens Malgaches), Allocebus gen. nov., pour Cheirogaleus trichotis Gunther 1875. „Mammalia”. 31, s. 574, 1967. (fr.).
1 2 3 A.C.L.G. Günther. Notes on some Mammals from Madagascar. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1875, s. 78, 1875. (ang.).
1 2 3 E.E.E.E. Louis E.E.E.E. i inni, Allocebus trichotis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2022-2 [dostęp 2023-11-21] (ang.).
1 2 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 28. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 138. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Allocebus trichotis (Günther, 1875). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-05]. (ang.).
↑ 1875.1.29.2. [w:] Data Portal [on-line]. Natural Museum History. [dostęp 2023-09-05]. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 11.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 43.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 236.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 158.
↑ Ch. Schwitzer, R.A. Mittermeier, E.E. Louis, Jr. & M.C. Richardson: Family Cheirogaleidae (Mouse, Giant Mouse, Dwarf and Fork-marked Lemurs). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 59. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 88. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Allocebus trichotis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-07-18].

Bibliografia

Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).

[Petter-Rousseaux&Petter-1] 1 2 A. Petter-Rousseaux, J.J. Petter. contribution à la systématique des Cheirogaleinae (Lemuriens Malgaches), Allocebus gen. nov., pour Cheirogaleus trichotis Gunther 1875. „Mammalia”. 31, s. 574, 1967. (fr.).

[Günther-2] 1 2 3 A.C.L.G. Günther. Notes on some Mammals from Madagascar. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1875, s. 78, 1875. (ang.).

[iucn-3] 1 2 3 E.E.E.E. Louis E.E.E.E. i inni, Allocebus trichotis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2022-2 [dostęp 2023-11-21] (ang.).

[Cichocki&inni-4] 1 2 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 28. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-5] 1 2 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 138. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[mdd-6] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Allocebus trichotis (Günther, 1875). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-05]. (ang.).

[nhm-7] 1875.1.29.2. [w:] Data Portal [on-line]. Natural Museum History. [dostęp 2023-09-05]. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=41_11]-8] Jaeger 1944 ↓, s. 11.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=73_43]-9] Jaeger 1944 ↓, s. 43.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=266_236]-10] Jaeger 1944 ↓, s. 236.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=188_158]-11] Jaeger 1944 ↓, s. 158.

[Schwitzer&inni-12] Ch. Schwitzer, R.A. Mittermeier, E.E. Louis, Jr. & M.C. Richardson: Family Cheirogaleidae (Mouse, Giant Mouse, Dwarf and Fork-marked Lemurs). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 59. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).

[amw-13] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 88. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-14] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Allocebus trichotis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-07-18].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]