Leon Feliks Goldstand

Leon Feliks Goldstand

Leon Feliks Goldstand
Data i miejsce urodzenia	23 grudnia 1871 Warszawa
Data i miejsce śmierci	7 października 1926 Warszawa
Miejsce spoczynku	Cmentarz Powązkowski w Warszawie
Zawód, zajęcie	dyplomata, bankier, ziemianin
Edukacja	Royal Agricultural College
Stanowisko	Konsul Generalny RP w Londynie
Majątek	Zaborów
Partia	Stronnictwo Polityki Realnej
Rodzice	Jan Goldstand, Zofia Horowitz
Małżeństwo	Zofia Karnkowska h. Junosza
Dzieci	Janina Wincentyna Goldstand
Krewni i powinowaci	Aleksander Goldstand (stryj), Leon Goldstand (dziad), Jakub Salinger (stryjeczny dziad)

Leon Feliks Goldstand (ur. 23 grudnia 1871^[a][1] w Warszawie^[2], zm. 7 października 1926 tamże^[3]) – polski dyplomata, bankier, ziemianin, polityk konserwatywny, działacz społeczny i charytatywny pochodzenia żydowskiego^[4].

Uczęszczał do gimnazjum w Warszawie^[2]. Następnie ukończył ze złotym medalem kurs nauk Royal Agricultural College w Cirencester w Anglii^[5]. Studiował także w Berlinie^[2].

W 1897 zakupił dobra zaborowskie^[6][4]. W 1899 został członkiem Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie^[7]. W tym samym roku utworzył wraz z Ludwikiem Spiessem, Władysławem Ciechanowieckim, Henrykiem Kozłowskim i Ryszardem Edwardem Kunitzerem spółkę dla produkcji superfosfatów i innych przetworów chemicznych o kapitale zakładowym pół miliona rubli^[8]. Spółka rok później przekształciła się w Towarzystwo Akcyjne Fabryki Superfosfatów i Przetworów Chemicznych „Strzemieszyce”, gdzie został zastępcą członka zarządu^[9]. Był miłośnikiem i propagatorem gry w tenisa. W 1900 zaprosił do swojego pałacu w Zaborowie utytułowanego tenisistę angielskiego Thomasa Burke'a, z którym rozegrał turniej tenisowy^[10].

W 1901 został wybrany do komisji rewizyjnej rady opiekuńczej Towarzystwa Opieki nad Nieuleczalnie Chorymi^[11]. W 1908 został wybrany prezesem Towarzystwa Przytulisk Niedoli Dziecięcej^[12]. Był także członkiem honorowym grzybowskiego koła TPND^[13]. Własnym kosztem zakładał i utrzymywał liczne ochronki. W Zaborowie wybudował ambulatorium i zatrudnił felczera dla ludności wiejskiej^[2]. Ufundował tam szkołę, założył kasę oszczędności dla służby folwarcznej, a wysłużonych robotników rolnych obdarowywał ziemią^[14]. Sfinansował również remont kościoła św. Anny w Zaborowie^[2].

W 1912 był członkiem wspierającym Centralnego Towarzystwa Rolniczego^[15]. Był członkiem dożywotnim Towarzystwa Popierania Przemysłu Ludowego w Królestwie Polskim^[16]. W tym samym roku był członkiem Komitetu Warszawskiego Koła Sportowego^[17]. Był kolejno zastępcą członka Komitetu, członkiem Komitetu i członkiem Rady Towarzystwa Popierania Pracy Społecznej w Warszawie^[18]. Należał do Warszawskiej Resursy Kupieckiej^[19]. Był członkiem dożywotnim Towarzystwa Biblioteki Publicznej w Warszawie^[20]. Własnym sumptem wystawił monumentalną kamienicę Goldstanda, jedną z najwyższych w Warszawie, przy ówczesnym placu Zielonym^[21]. W 1912 sfinansował również budowę Miejskiego Zakładu Położniczego im. św. Zofii. Szpital otrzymał imię świętej Zofii, patronki położnych; imię to nosiła też matka fundatora placówki, która zmarła przy porodzie^[22][23]. Przed wojną działał w Stronnictwie Polityki Realnej^[24].

Po wybuchu I wojny światowej zorganizował w pałacu w Zaborowie szpital, oddając sale pałacowe na rzecz rannych żołnierzy^[2]. Pracował w Komitecie Obywatelskim m.st. Warszawy obejmując sprawy finansowe^[2]. Był referentem prawno-dyscyplinarnym w kancelarii przybocznej Zdzisława Lubomirskiego^[25]. Po utworzeniu Rady Regencyjnej pełni funkcję jej skarbnika^[2]. W 1918 był członkiem sejmiku powiatowego warszawskiego z kurii wielkiej własności ziemskiej^[26]. Wspierał Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych, którego był skarbnikiem w latach I wojny światowej^[27]. Był kolekcjonerem sztuki. Posiadał w swoich zbiorach obrazy m.in. Józefa Brandta^[28], Józefa Chełmońskiego^[17] i Apoloniusza Kędzierskiego^[29]. W 1919 był wiceprzewodniczącym Obywatelskiej Komisji Ofiarności Publicznej przy Wydziale Dobroczynności Publicznej Magistratu Miasta Stołecznego Warszawy^[30].

W odrodzonej Polsce sprawował funkcję Konsula Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w Londynie oraz radcy handlowego polskiej ambasady w Wielkiej Brytanii^[4]. Po powrocie z Londynu pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych jako naczelnik wydziału wschodniego i radca I-szej klasy^[2]. Kierował także oddziałem amerykańskim w MSZ i był radcą handlowym poselstwa polskiego w Stanach Zjednoczonych^[31][32]. W 1923 był jednym ze współzałożycieli Koła Dyplomatycznego w Warszawie^[33]. W tym samym roku był członkiem Komitetu Uczczenia Gabriela Narutowicza w Ministerstwie Spraw Zagranicznych^[34]. Następnie w 1924 został mianowany radcą legacyjnym przy Kwirynale w Rzymie^[35]. Z powodu przewlekłej choroby nerek i serca powrócił w lecie 1926 do Warszawy^[2].

Zmarł 7 października 1926 w Warszawie po kilkumiesięcznej chorobie^[2][3]. 11 października został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 44-4-21, 22, 23)^[1][36]

Był synem Jana Goldstanda (1837–1904), dyrektora Banku Międzynarodowego w Petersburgu i radcy stanu^[4], oraz Zofii (Sary) z domu Horowitz (1852–1871)^[37], która zmarła w połogu po narodzinach Leona. W okresie dorosłym przyjął chrzest wraz ze swoim ojcem^[38]. Jego stryjem był Aleksander Goldstand, natomiast dziadem Leon Goldstand. Stryjecznym dziadem był zaś kupiec i sybirak Jakub Salinger^[39].

21 listopada 1901 w kościele św. Doroty w Zawadach ożenił się z Zofią Dorotą Karoliną Karnkowską h. Junosza (1878–1968)^[b][40]. Miał z nią jedną córkę, Janinę Wincentynę (1905^[41]–1991), która wyszła za mąż za Józefa Ludwika Stanisława Piotra Górskiego h. Bożawola, rotmistrza Wojska Polskiego, właściciela dóbr Ceranów^[4][39].

• KazimierzK. Reychman KazimierzK., Szkice genealogiczne, Serja I, Warszawa: F. Hoesick, 1936, s. 83–84, OCLC 640876167  (pol.).