Leoncjusz z Neapolis

Leontios z Neapolis (także Leoncjusz z Neapolis Cypryjskiej, ur. 590, zm. 668), starożytny teolog wschodni, biograf, biskup Neapolis na Cyprze – dzisiejsze Limassol, ojciec Kościoła.

Był przyjacielem aleksandryjskiego patriarchy Jana Jałmużnika, którego życie opisał, przedstawiając jednocześnie obraz dziejów wspólnoty chrześcijańskiej w Egipcie. Wziął najprawdopodobniej udział w synodzie laterańskim, który odbył się w Rzymie w 649. Jego dzieła uważane są za jedne z nielicznych przykładów dzieł, w których zachował się mówiona odmiana języka greckiego, charakterystyczna dla wczesnego i środkowego okresu bizantyjskiego.

Znane dzieła:

• Żywot Jana Jałmużnika zamówiony przez arcybiskupa Konstancji Arkadiusza,
• Żywot Szymona Głupka, hagiografia świętego Szymona z Emesy,
• Żywot Spiridiona, dzieło zagubione,
• Apologia przeciw Żydom, zachowana we fragmentach.

• Józef Naumowicz. Leoncjusz z Neapolis i jego apologia chrześcijańskich obrazów. „Warszawskie Studia Teologiczne”. 7, s. 89–102, 1994. Warszawa: Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie. ISSN 0209-3782. 

• Damian Jasiński. Retoryka w służbie hagiografii w „Żywocie Szymona Głupka”. „U schyłku starożytności. Studia Źródłoznawcze”. 9, s. 39–62, 2010. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. ISSN 2080-8097. 

• Leontius's Life and the Late Antique City – język angielski