Leucosidea sericea
 | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Leucosidea |
| Gatunek |
Leucosidea sericea |
| Nazwa systematyczna | |
| Leucosidea sericea Eckl. & Zeyh. Enumeratio plantarum africae australis extratropicae; 1834 265 1836[3] | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
 | |
Leucosidea sericea – gatunek rośliny z monotypowego rodzaju Leucosidea z rodziny różowatych. Występuje na wschodzie południowej części Afryki (Afryka Południowa, Lesotho, Suazi i Zimbabwe). Jest to niewielkie drzewo lub krzew, często tworzące gęste zarośla. Rośnie w miejscach wilgotnych na stokach gór, często wzdłuż strumieni. Ze względu na szybki wzrost i rozkrzewianie się – bywa uciążliwym gatunkiem na pastwiskach. Jest też uprawiany jako roślina ozdobna, cieniodajna, wykorzystywany jest też jako roślina lecznicza i magiczna[5].
Morfologia
- Pokrój
- Zimozielone drzewo z pojedynczym pniem lub krzew o nieregularnym, gęstym pokroju, z gałęziami przewisającymi. Osiąga do 7 m wysokości i 5 m szerokości korony. Kora jest czerwono-brązowa, silnie postrzępiona[5].
- Liście
- Skrętoległe, nieparzysto-pierzaste, listki w trzech–czterech parach, jajowate, głęboko piłkowane na brzegu. Górna strona blaszki liściowej ciemnozielona, z wgłębionymi wiązkami przewodzącymi, dolna strona jaśniejsza, szarozielona, z wypukłymi wiązkami, silnie owłosiona. Liście także na brzegu srebrzysto owłosione[5][6].
- Kwiaty
- Żółtozielone, zebrane w gęstych, owłosionych kwiatostanach kłosokształtnych na szczytach młodych pędów[5][6].
- Owoce
- Drobne niełupki o średnicy 3 mm, otoczone trwałym kielichem[5][6].
Biologia i ekologia
Kwitnie wiosną (od sierpnia do września), kwiaty zapylane są przez owady, owoce dojrzewają w grudniu i styczniu[5]. Gatunek w naturze występuje zwykle w piętrze górskich łąk (od ok. 1600 do 2400 m n.p.m.), w miejscach wilgotnych, zwykle wzdłuż strumieni i rzek, nad którymi często tworzy gęste zarośla i zadrzewienia[6].
Kwiaty i młode pędy zgryzane są wiosną przez bydło i kozy, co powoduje silne krzewienie się roślin i tworzenie gęstych zarośli na pastwiskach. Silnie rozkrzewia się także na gruntach erodujących i przekształcanych przez człowieka, przez co bywa rośliną uciążliwą, zwłaszcza na terenach rolniczych[5].
Zastosowanie
Drewno tego gatunku jest miękkie, ale jest trwałe nawet w przypadku umieszczenia w wilgotnym gruncie, co sprawia, że jest wykorzystywane do wyrobu palików do ogrodzeń. Wykorzystywane jako opał pali się powoli i silnie dymi. Zgniecione liście używane są przez Zulusów do leczenia zapalenia spojówek. Roślina jest też wykorzystywana do ochrony przed urokami[5].
Ze względu na efektowne, srebrzysto owłosione liście, szybki wzrost i odporność na mrozy – roślina jest rekomendowana do uprawy w naturalistycznych ogrodach w Afryce Południowej. Może być wykorzystywana jako osłonowa dla bardziej wrażliwych roślin, może też tworzyć wysokie, gęste zarośla chroniące przed hałasem i wiatrem. Po podcięciu dolnych i zwisających gałęzi nadaje się do wykorzystania jako roślina cieniodajna. Nadaje się także do formowania bonsai[5].
Uprawa
Rozmnaża się zarówno z nasion, jak i sadzonek pędowych. Łatwo też znaleźć siewki nadające się do przesadzenia pod starszymi okazami. Rośliny uprawia się w glebie średnio żyznej i wilgotnej[5].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-07-12] (ang.).
- ↑ Leucosidea sericea Eckl. & Zeyh.. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2018-07-12].
- ↑ Leucosidea sericea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Marc Stern: Leucosidea sericea. [w:] PlantZAfrica [on-line]. SA National Biodiversity Institute. [dostęp 2018-07-12].
- 1 2 3 4 Hyde M.A., Wursten B.T., Ballings P., Coates Palgrave M.: Species information: Leucosidea sericea. [w:] Flora of Zimbabwe [on-line]. [dostęp 2018-07-12].