Liścionos

Liścionos
	Phyllostomus
	Lacépède, 1799
	; Liścionos jasny (P. discolor)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Nadrodzina	Noctilionoidea
Rodzina	liścionosowate
Podrodzina	liścionosy
Plemię	Phyllostomini
Rodzaj	liścionos
	Typ nomenklatoryczny
	V(espertilio) hastatus Pallas, 1767
Synonimy
	Phyllostoma: G. Cuvier, 1800; Phylostoma: G. Fischer, 1817; Phyllosostoma: Wagler, 1830; Alectops J.E. Gray, 1866; Phyllostomum: Thenius, 1969;
	Phyllostoma: G. Cuvier, 1800; Phylostoma: G. Fischer, 1817; Phyllosostoma: Wagler, 1830; Alectops J.E. Gray, 1866; Phyllostomum: Thenius, 1969;
Gatunki
	4 gatunki – zobacz opis w tekście
	4 gatunki – zobacz opis w tekście

Liścionos^[7] (Phyllostomus) – rodzaj ssaków z podrodziny liścionosów (Phyllostominae) w obrębie rodziny liścionosowatych (Phyllostomidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce^[8]^[9]^[10].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 65–124 mm, długość ogona 12–31 mm, długość ucha 16–34 mm, długość tylnej stopy 14–25 mm, długość przedramienia 55–94 mm; masa ciała 26–140 g^[9]^[11].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1799 roku francuski przyrodnik Bernard Germain de Lacépède w rozdziale zatytułowanym Tabela podziałów, podgrup, rzędów i rodzajów ssaków w publikacji własnego autorstwa o tytule Przemówienia otwierające i zamykające kurs historii naturalnej, wygłaszane w Narodowym Muzeum Przyrodniczym, w roku VII Republiki oraz tablice metodyczne ssaków i ptaków^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) liścionos okazały (P. hastatus).

Etymologia

Phyllostomus (Phyllostoma, Phylostoma, Phyllosostoma, Phyllostomum): gr. φυλλον phullon ‘liść’; στομα stoma, στοματος stomatos ‘usta’^[12].
Alectops: w mitologii greckiej Alekto (gr. Ἀληκτω Alēktō) była jedną z Erynii, boginą i uosobieniem nieubłaganego gniewu, niestrudzona; ωψ ōps, ωπος ōpos ‘twarz, oblicze’^[13]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Alectops ater J.E. Gray, 1866 (= Phyllostoma elongatum É. Geoffroy Saint-Hillaire, 1810).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[14]^[11]^[8]^[7]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[7]	Podgatunki^[9]^[8]^[11]	Rozmieszczenie geograficzne^[9]^[8]^[11]	Podstawowe wymiary^[9]^[11]^[c]	Status IUCN^[15]
Phyllostomus discolor	J.A. Wagner, 1843	liścionos jasny	2 podgatunki	południowy Meksyk (od stanów Veracruz i Oaxaca) na południe do Peru, Boliwii, północno-zachodniego Paragwaju i Brazylii także wyspy Margarita i Trynidad; zakres wysokości: do 610 m n.p.m.	DC: 6,6–9,7 cm DO: 1,2–1,7 cm DP: 6–6,8 cm MC: 26–51 g	LC
Phyllostomus elongatus	(É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810)	liścionos mały	gatunek monotypowy	niziny na wschód od Andów w Kolumbii, Wenezueli, regionu Gujana, Peru, Boliwii i Brazylii, izolowane populacje w zachodniej Kolumbii i północno-zachodnim Ekwadorze; zakres wysokości: 60–1100 m n.p.m.	DC: 6,5–10 cm DO: 1,5–2,4 cm DP: 5,8–7,1 cm MC: 30–57 g	LC
Phyllostomus hastatus	(Pallas, 1767)	liścionos okazały	3 podgatunki	południowe Belize i wschodnia Gwatemala na południe przez oba wybrzeża do wschodniego Peru, północnej i wschodniej Boliwii, północnego Paragwaju i południowo-wschodniej Brazylii, także wyspy Margarita i Trynidad; zakres wysokości: 0–1800 m n.p.m.	DC: 9–12,4 cm DO: 1,2–3,1 cm DP: 7,7–9,4 cm MC: 55–140 g	LC
Phyllostomus latifolius	(O. Thomas, 1901)	liścionos gujański	gatunek monotypowy	południowo-wschodni Kolumbia, region Gujana oraz północna Brazylia (na wschód do stanu Pará, na południe do stanu Mato Grosso); zakres wysokości: 0–500 m n.p.m.	DC: 7,8–8,2 cm DO: 1,3–1,7 cm DP: 5,5–6 cm MC: 27–31 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski.

Uwagi

↑ Nieuzasadniona poprawka Phyllostomus Lacépède, 1799.
1 2 3 Niepoprawna późniejsza pisownia Phyllostomus Lacépède, 1799.
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 Tableau des divisions, sous-divisions, ordres et genres des mammifères. W: B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, donné dans le Muséum national d’Histoire naturelle, l’an VII de la République, et tableaux méthodiques des mammifères et des oiseaux. Paris: Plassan, 1799, s. 16. (fr.).
↑ G. Cuvier: Leçons d’anatomie comparée. Cz. 1. Paris: Baudouin, l’Institut National des Sciences et des Arts, 1800, s. tab. 1. (fr.).
↑ J.G. Fisher von Waldheim. De systemate Mammalium. „Mémoires de la Société impériale des naturalistes de Moscou”. 5, s. 373, 1817. (łac.).
↑ J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München, Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 11. (niem.).
↑ J.E. Gray. Revision of the genera of Phyllostomidae, or leaf-nosed bats. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1866, s. 114, 1866. (ang.).
↑ E. Thenius: Phylogenie der Mammalia: Stammesgeschichte der Säugetiere (einschliesslich der Hominiden). Verlag: De Gruyter, 1969, s. 257, seria: Handbuch der Zoologie. ISBN 978-3-11-126368-7. (niem.).
1 2 3 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 105. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 166. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
1 2 3 4 5 S. Solari, R. Medellín, B. Rodríguez-Herrera, V. da Cunha Tavares, G. Garbino, M.A. Camacho, D.T. Saá, B. Lim, J. Arroyo-Cabrales, A. Rodríguez-Durán, E. Dumont, S. Burneo, L.F. A. Urioste, M. Tschapka & D. Espinosa: Family Phyllostomidae (New World Leaf-nosed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 506–508. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Phyllostomus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-02-11]. (ang.).
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 497. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 536.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 88.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-03-11]. (ang.).
↑ Taxonomy: Phyllostomus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-03-11]. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[2] Nieuzasadniona poprawka Phyllostomus Lacépède, 1799.

[uwaga1-4] 1 2 3 Niepoprawna późniejsza pisownia Phyllostomus Lacépède, 1799.

[17] DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała

[Lacépède-1] 1 2 Tableau des divisions, sous-divisions, ordres et genres des mammifères. W: B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, donné dans le Muséum national d’Histoire naturelle, l’an VII de la République, et tableaux méthodiques des mammifères et des oiseaux. Paris: Plassan, 1799, s. 16. (fr.).

[Cuvier-3] G. Cuvier: Leçons d’anatomie comparée. Cz. 1. Paris: Baudouin, l’Institut National des Sciences et des Arts, 1800, s. tab. 1. (fr.).

[fis-5] J.G. Fisher von Waldheim. De systemate Mammalium. „Mémoires de la Société impériale des naturalistes de Moscou”. 5, s. 373, 1817. (łac.).

[wag-6] J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München, Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 11. (niem.).

[Gray-7] J.E. Gray. Revision of the genera of Phyllostomidae, or leaf-nosed bats. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1866, s. 114, 1866. (ang.).

[the-8] E. Thenius: Phylogenie der Mammalia: Stammesgeschichte der Säugetiere (einschliesslich der Hominiden). Verlag: De Gruyter, 1969, s. 257, seria: Handbuch der Zoologie. ISBN 978-3-11-126368-7. (niem.).

[Cichocki&inni-9] 1 2 3 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 105. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-10] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 166. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Solari&inni-11] 1 2 3 4 5 S. Solari, R. Medellín, B. Rodríguez-Herrera, V. da Cunha Tavares, G. Garbino, M.A. Camacho, D.T. Saá, B. Lim, J. Arroyo-Cabrales, A. Rodríguez-Durán, E. Dumont, S. Burneo, L.F. A. Urioste, M. Tschapka & D. Espinosa: Family Phyllostomidae (New World Leaf-nosed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 506–508. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[Wilson&Reeder-12] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Phyllostomus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-02-11]. (ang.).

[amw-13] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 497. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792283_536]-14] Palmer 1904 ↓, s. 536.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27791835_88]-15] Palmer 1904 ↓, s. 88.

[mdd-16] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-03-11]. (ang.).

[18] Taxonomy: Phyllostomus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-03-11]. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[b]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[c]

[15]