Liga Narodowo-Demokratyczna

Liga Narodowo-Demokratyczna (LND) – podziemna organizacja opozycyjna w PRL. Założona i działająca początkowo głównie w Uniwersytecie Warszawskim[1]. Głosiła hasła narodowo-chrześcijańskie oraz antykomunistyczne[2].

Historia organizacji

Decyzję o stworzeniu tajnej niepodległościowej organizacji narodowej podjęli Przemysław Górny i Józef Kossecki 15 sierpnia 1957 roku na Rusinowej Polanie[3]. Organizacja ukonstytuowała się w 1958 jako „Liga Narodowo-Demokratyczna”. Liga wywodziła się częściowo z rozwiązanego przez władze PRL w styczniu 1957 roku Związku Młodych Demokratów (Przemysław Górny był jednym z przywódców ZMD związanego ze Stronnictwem Demokratycznym), częściowo ze środowisk endeckich (Kossecki był bliskim współpracownikiem dr Jana Bogdanowicza i mecenasa Leona Mireckiego)[1]. Była organizacją środowiskową, skupiającą głównie studentów prawa Uniwersytetu Warszawskiego[4] oraz warszawskich licealistów[5].

Wzorem dawnej Ligi Narodowej – do której tradycji nawiązywała – miała strukturę, której kolejne szczeble organizacyjne miały formę stopni wtajemniczenia, przy czym członkowie niższego stopnia nie mieli prawa wiedzieć o istnieniu stopni wyższych – z wyższym stopniem miała kontakt i wiedziała o jego istnieniu tylko osoba kierująca danym stopniem niższym, zaś o działalności stopni niższych wiedzieli tylko członkowie kierownictwa danego stopnia[2]. Tego typu struktura została opracowana przez działaczy narodowych pod zaborami i wykorzystywana była również w czasie rządów sanacji. Z tego względu trudne jest ustalenie najwyższego szczebla kierowniczego. Według niektórych źródeł najwyższą władzę miał dzierżyć Walenty Majdański[2][6]. Jako podstawę doktryny LND przyjęto naukę o cywilizacjach Feliksa Konecznego[7].

„Będziemy więc konsekwentnie dążyć do odrodzenia moralnego narodu, przez zwalczanie neomaltuzjanizmu, pijaństwa, seksualizmu, nieuczciwości, prywaty i nieodpowiedzialności. (...) Poprawę warunków bytu należy uzyskać przez zmianę ustroju gospodarczego i politycznego. (...) Szczególnie niebezpieczne dla naszego bytu narodowego jest przenikanie obcych kultur do naszego życia wewnętrznego, zwłaszcza kultur: żydowskiej, bizantyjskiej i turańskiej”

z programu Ligi[8]

„a/ Kształtowanie kadry działaczy politycznych, zdolnych do samodzielnego realizowania programu Ligi w każdych warunkach, w jakich się znaleźli.
b/ Rozbudowa sieci organizacyjnej opartej na kolejnych stopniach hierarchii.
c/ Studia nad sytuacją polityczną oraz praca nad dostosowaniem polskiej myśli politycznej do zmienionych warunków.
d/ Stopniowe przenikanie do wszystkich organizacji jawnie działających i do aparatu państwowego.
e/ W etapie I-szym wszelkie wystąpienia na zewnątrz muszą być wykluczone i wszystkich członków obowiązuje bezwzględne zachowanie tajemnicy co do szczegółów działalności Ligi”.

z programu Ligi w zakresie zadań LND w pierwszym etapie jej działalności[9]

7 maja 1960 w Warszawie, w domu akademickim Politechniki Warszawskiej przy placu Narutowicza, Służba Bezpieczeństwa aresztowała sześciu uczestników tajnego spotkania: Józefa Kosseckiego, Przemysława Górnego, Janusza Krzyżewskiego, Henryka Klatę, Mariana Barańskiego i Andrzeja Glazera. W miejscu zamieszkania zatrzymano Zbigniewa Kwietnia, Henryka Goryszewskiego, Ryszarda Pachuckiego, Antoniego Michalskiego, Janusza Witkuna i Ryszarda Ostrowskiego. W mieszkaniach zatrzymanych przeprowadzano rewizje[10]. W późniejszym czasie do śledztwa dołączono starszych działaczy ruchu narodowego - Jana Piotra Bogdanowicza i Leona Mireckiego[11]. Po ponad 9-miesięcznym śledztwie i po ponad roku od aresztowania, 29 maja 1961 zakończył się niejawny proces całej grupy. Kosseckiego i Górnego skazano na 2 lata więzienia, Krzyżewskiego i Klatę na 10 miesięcy, Barańskiego i Kwietnia na 6 miesięcy, a Bogdanowicza i Mireckiego uniewinniono. Wobec reszty zatrzymanych postępowanie umorzono[12]. Po wyjściu z więzienia część działaczy próbowała wznowić działalność Ligi, jednak w 1964 ostatecznie uznano zakończenie działalności[13].

20 września 1991 miała miejsce rewizja nadzwyczajna Prokuratora Generalnego. Przed Sądem Wojewódzkim w Warszawie odbył się proces rehabilitacyjny członków Ligi Narodowo-Demokratycznej skazanych w 1961[14]

Przemysław Górny[15] został odznaczony 3 maja 2006 przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za działalność opozycyjną[16].

Działacze

Organizatorami poszczególnych oddziałów i komórek Ligi byli m.in. Przemysław Górny, Józef Kossecki i Janusz Krzyżewski[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 Jarosław Tomasiewicz, Ugrupowania neoendeckie w Trzeciej Rzeczypospolitej, Toruń 2003, s. 47.
  2. 1 2 3 Kawęcki 2022 ↓, s. 6.
  3. ↑ Masny 2014 ↓, s. 309.
  4. 1 2 Kawęcki 2022 ↓, s. 44.
  5. ↑ Kawęcki 2022 ↓, s. 46.
  6. ↑ Masny 2014 ↓, s. 292.
  7. ↑ Kawęcki 2022 ↓, s. 57.
  8. ↑ Kawęcki 2022 ↓, s. 93-94.
  9. ↑ Kawęcki 2022 ↓, s. 90.
  10. ↑ Kawęcki 2022 ↓, s. 45-46.
  11. ↑ Kawęcki 2022 ↓, s. 47.
  12. ↑ Kawęcki 2022 ↓, s. 57-58.
  13. ↑ Kawęcki 2022 ↓, s. 59.
  14. ↑ Kawęcki 2022 ↓, s. 69.
  15. ↑ O działalności opozycyjnej Przemysława Górnego patrz m.in.: Wojciech Muszyński, „Niepokorny”. [w:] Biuletyn IPN, nr 1-2, 2006.
  16. ↑ 90 lat temu urodził się Przemysław Górny – działacz antykomunistyczny [online], dzieje.pl [dostęp 2025-04-12].

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.