Littorinidae

	Littorinidae
	J.G. Children, 1834
	; Muszla pobrzeżki pospolitej (Littorina littorea)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	mięczaki
Gromada	ślimaki
Podgromada	Caenogastropoda
Rząd	Littorinimorpha
Nadrodzina	Littorinoidea
Rodzina	Littorinidae
Synonimy
	Lacunidae Gray, 1857;
	Lacunidae Gray, 1857;

Littorinidae – zróżnicowana rodzina grupująca ponad 200 gatunków niewielkich i średniej wielkości ślimaków słono- i słonawowodnych (oraz jeden rodzaj ślimaków słodkowodnych). Jej przedstawiciele są szeroko rozprzestrzenieni w litoralu i strefie pływów mórz na całym świecie.

Etymologia nazwy

Nazwa rodzaju typowego i rodziny pochodzi od siedliska, w którym występują (litoralis łac. – nadbrzeżny^[3]).

Cechy morfologiczne

Gatunki małe lub średniej wielkości. muszle stożkowate, stożkowato-kuliste, kuliste. Zewnętrzna powierzchnia muszli gładka lub ze spiralnymi liniami, żebrami, guzkami lub kolcami. Wieczko konchiolinowe, ciemnobrązowe, o spiralnej budowie. Ujście muszli jajowate, wyłożone warstwą porcelanową. Wrzeciono gładkie, spłaszczone. Dołek osiowy występuje u niektórych gatunków^[4]. Jedna para czułków, oczy położone u ich podstawy^[4].

Występowanie

Przedstawiciele rodziny występują pospolicie w morzach na całym świecie^[4].

Biologia i ekologia

Zajmowane siedliska

Żyją w litoralu, w strefie pływów a także w strefie oprysku. Wytrzymują okresowe, zmniejszone zasolenie wody, pozostają aktywne również w czasie odpływu, gdy są wynurzone, o ile tylko przybój zapewnia zraszanie wodą^[5]^[6].

Odżywianie

Roślinożercy, zdrapywacze, rozdrabniacze – żywią się trawami morskimi, glonami, peryfitonem^[4].

Rozmnażanie

Rozdzielnopłciowe, jajorodne. Jaja w galaretowatej otoczce przytwierdzane do roślin wodnych lub uwalniane wprost do wody. Rozwój złożony, z larwą swobodnie pływającą^[4].

Podział taksonomiczny

W rodzinie Littorinidae wyróżnia się następujące podrodziny i rodzaje^[2]^[7]:

Lacuninae Gray, 1857 – synonimy: Risellidae Kesteven, 1903; Cremnoconchinae Preston, 1915; Bembiciidae Finlay, 1928.
- Bembicium R.A. Philippi, 1846
- Cremnoconchus W.T. Blanford, 1869^[8] – gatunki słodkowodne^[9]
- Dissochilus Cossmann, 1888 †
- Lacuna W. Turton, 1827 – synonim: Aquilonaria Dall, 1886
- Pellilitorina Pfeffer, 1886
- Risellopsis Kesteven, 1902

Laevilitorininae Reid, 1989
- Laevilacunaria A.W.B. Powell, 1951
- Laevilitorina Pfeiffer, 1886

Littorininae Children, 1834 – synonimy: Echinininae Rosewater, 1972; Tectariinae Rosewater, 1972; Melaraphidae Starobogatov & Sitnikova, 1983
- Afrolittorina Williams, Reid & Littlewood, 2003
- Austrolittorina Rosewater, 1970
- Cenchritis E. von Martens, 1900
- Echinolittorina Habe, 1956 – synonimy: Amerolittorina Reid, 2009^[10]; Fossarilittorina Rosewater, 1981; Granulilittorina Habe & Kosuge, 1966; Lineolittorina Reid, 2009^[10]
- Littoraria Gray, 1833
- Littorina Férussac, 1822 – rodzaj typowy
- Mainwaringia G. Nevill, 1885
- Melarhaphe Menke, 1828
- Nodilittorina E. von Martens, 1897^[11]
- Peasiella G. Nevill, 1885
- Prosthenodon Cossmann, 1888 †
- Tectarius Valenciennes, 1832, synonim: Echininus Clench & Abbott, 1942.

incertae sedis

Mirolacuna Wenz, 1939
Poroa Marwick, 1953 †
Procancellaria Wilckens, 1922 †

Ciekawostki

liczne gatunki z tej rodziny wchodzą w skład diety ludzi^[4].

Przypisy

↑ Children J.G. (1834). Synopsis of the contents of the British Museum. ed. 28: 110.
1 2 Littorinidae Children, 1834, [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-03-09] (ang.).
↑ Kumaniecki K. 1975. Słownik łacińsko-polski. PWN Warszawa, s. 546.
1 2 3 4 5 6 Wąsowski 2000 ↓, s. 66.
↑ T.T. Umiński T.T., Zwierzęta i oceany, Warszawa: WSziP, 1986, s. 62–63 i 71, ISBN 83-02-02680-8 .
↑ L.L. Tomanek L.L., B.B. Helmuth B.B., Physiological Ecology of Rocky Intertidal Organisms: A Synergy of Concepts, „Integrative and Comparative Biology”, 42 (4), 2002, s. 771–775, DOI: 10.1093/icb/42.4.771 .
↑ P.P. Bouchet P.P., J.-P.J.P. Rocroi J.-P.J.P., Classification and nomenclatory of gastropod families, „Malacologia”, 47 (1–2), 2005, s. 1–397 .
↑ W.T.W.T. Blanford W.T.W.T., Notes on some Indian and Mascarene Land-Shells, „Annals and Magazine of Natural History”, 3 (4), 1869, s. 340–344 .
↑ Ellen E.E.E. Strong Ellen E.E.E. i inni, Global diversity of gastropods (Gastropoda; Mollusca) in freshwater, „Hydrobiologia”, 595 (1), 2008, s. 149–166, DOI: 10.1007/s10750-007-9012-6, ISSN 0018-8158 (ang.).
1 2 D.G.D.G. Reid D.G.D.G., The genus Echinolittorina Habe, 1956 (Gastropoda: Littorinidae) in the western Atlantic Ocean, „Zootaxa”, 2184, 2009, s. 1–103 . streszczenie
↑ S.T. Williams, D.G. Reid, D.T.J. Littlewood. A molecular phylogeny of the Littorininae (Gastropoda: Littorinidae): unequal evolutionary rates, morphological parallelism, and biogeography of the Southern Ocean. „Mol. Phylogenet. Evol.”. 1 (1), s. 60–86, 2003. DOI: 10.1016/S1055-7903(03)00038-1. PMID: 12801472.

Bibliografia

R.R. Wąsowski R.R., Przewodnik: Muszle, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza Sp. z o.o., 2000, ISBN 83-7073-250-X .

Linki zewnętrzne

Littorinidae w bazie AnimalBase Uniwersytet w Getyndze, dostęp: 5 kwietnia 2014.
Littorinidae w bazie NCBI dostęp: 5 kwietnia 2014

[1] Children J.G. (1834). Synopsis of the contents of the British Museum. ed. 28: 110.

[mb-2] 1 2 Littorinidae Children, 1834, [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-03-09] (ang.).

[Kumaniecki_1975-3] Kumaniecki K. 1975. Słownik łacińsko-polski. PWN Warszawa, s. 546.

[CITEREFWąsowski200066-4] 1 2 3 4 5 6 Wąsowski 2000 ↓, s. 66.

[Uminski1986-5] T.T. Umiński T.T., Zwierzęta i oceany, Warszawa: WSziP, 1986, s. 62–63 i 71, ISBN 83-02-02680-8 .

[6] L.L. Tomanek L.L., B.B. Helmuth B.B., Physiological Ecology of Rocky Intertidal Organisms: A Synergy of Concepts, „Integrative and Comparative Biology”, 42 (4), 2002, s. 771–775, DOI: 10.1093/icb/42.4.771 .

[Bouchet_2005-7] P.P. Bouchet P.P., J.-P.J.P. Rocroi J.-P.J.P., Classification and nomenclatory of gastropod families, „Malacologia”, 47 (1–2), 2005, s. 1–397 .

[8] W.T.W.T. Blanford W.T.W.T., Notes on some Indian and Mascarene Land-Shells, „Annals and Magazine of Natural History”, 3 (4), 1869, s. 340–344 .

[Strong_2008-9] Ellen E.E.E. Strong Ellen E.E.E. i inni, Global diversity of gastropods (Gastropoda; Mollusca) in freshwater, „Hydrobiologia”, 595 (1), 2008, s. 149–166, DOI: 10.1007/s10750-007-9012-6, ISSN 0018-8158 (ang.).

[Reid-10] 1 2 D.G.D.G. Reid D.G.D.G., The genus Echinolittorina Habe, 1956 (Gastropoda: Littorinidae) in the western Atlantic Ocean, „Zootaxa”, 2184, 2009, s. 1–103 . streszczenie

[Littorininae-11] S.T. Williams, D.G. Reid, D.T.J. Littlewood. A molecular phylogeny of the Littorininae (Gastropoda: Littorinidae): unequal evolutionary rates, morphological parallelism, and biogeography of the Southern Ocean. „Mol. Phylogenet. Evol.”. 1 (1), s. 60–86, 2003. DOI: 10.1016/S1055-7903(03)00038-1. PMID: 12801472.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]