Lodigezja

Lodigezja
Loddigesia mirabilis[1]
(Bourcier, 1847)
Ilustracja
Samiec
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

krótkonogie

Rodzina

kolibrowate

Podrodzina

paziaki

Plemię

Heliantheini

Rodzaj

Loddigesia[2]
Bonaparte, 1850

Gatunek

lodigezja

Synonimy
  • Trochilus mirabilis Bourcier, 1847[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Lodigezja[5] (Loddigesia mirabilis) – gatunek małego ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae). Endemit Peru, bliski zagrożenia wyginięciem. Biologia tego kolibra jest słabo poznana.

Taksonomia

Samce lodigezji – ilustracja z A Monograph of the Trochilidae, or Family of Humming-birds Johna Goulda

Jedyny przedstawiciel rodzaju Loddigesia[5][6]. Nazwa rodzajowa pochodzi od George’a Loddigesa (1786–1846) – brytyjskiego ogrodnika i przyrodnika, który m.in. badał kolibry[7]. Epitet gatunkowy pochodzi z łaciny: mirabilis „cudowny” < mirari „podziwiać” < mirus „cudowny, zadziwiający”[8]. Nie wyróżnia się podgatunków[3][6].

Morfologia

Długość ciała: samiec 15–17 cm (w tym ogon 11–13 cm), samica 9–10 cm (w tym ogon 5–7 cm); masa ciała około 3 g[9].

Lodigezja ma tylko cztery w pełni rozwinięte sterówki. U samca dwie zewnętrzne sterówki mają długie oraz nagie stosiny, które są zagięte ku środkowi, tak że oba pióra krzyżują się między sobą. Końce tych piór są zwykle ozdobione szerokimi wachlarzami. Służą one do ozdoby i odgrywają istotną rolę w tańcu godowym. Długość oraz kształt piór ogonowych znacząco utrudniają samcowi latanie, dlatego co kilka sekund tańca musi odpoczywać[10]. Samica ma ogon znacznie krótszy, ale też ozdobiony wachlarzami[11].

Zasięg występowania i środowisko

Lodigezja żyje w Ameryce Południowej – jest endemitem północnego Peru. Jest spotykana jedynie na wschodnich zboczach doliny rzeki Utcubamba[3] w górach Cordillera de Colán, choć istnieją też nieliczne doniesienia o stwierdzeniach tego gatunku w innych miejscach, część z nich jednak nie jest potwierdzona[11]. Ptak ten zamieszkuje obrzeża górskich lasów (również wtórnych) i zarośla na wysokości 2100–2900 m n.p.m. (sporadycznie 1700–3700 m n.p.m.)[11].

Status zagrożenia

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2023 uznaje lodigezję za gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened). Wcześniej, od 2000 roku była uznawana za gatunek zagrożony (EN – Endangered), a od 1994 – za gatunek narażony (VU – Vulnerable). Liczebność populacji szacuje się na 1000–2499 dorosłych osobników, a trend liczebności populacji oceniany jest jako spadkowy[4]. Do największych zagrożeń dla gatunku należy wylesianie oraz polowania przy użyciu procy na samce, których wysuszone serca uznawane są przez okoliczną ludność za afrodyzjak; polowania są też przyczyną tego, że w populacji przeważają samice i osobniki młodociane, a dorosłe samce są bardzo nieliczne[11].

Przypisy

  1. ↑ Loddigesia mirabilis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Loddigesia, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-05-05] (ang.).
  3. 1 2 3 Marvellous Spatuletail (Loddigesia mirabilis). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (ang.).
  4. 1 2 Loddigesia mirabilis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. 1 2 Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Heliantheini Reichenbach, 1853 (wersja: 2024-09-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-12].
  6. 1 2 F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-11-18]. (ang.).
  7. ↑ Loddigesia, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2025-01-12] (ang.).
  8. ↑ mirabilis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2025-01-12] (ang.).
  9. ↑ K.L. Schuchmann: Family Trochilidae (Hummingbirds). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 5: Barn-owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 1999, s. 663–664. ISBN 84-87334-25-3. (ang.).
  10. ↑ Matt Walker: A marvellous hummingbird display. BBC – Earth News. [dostęp 2009-11-04]. (ang.).
  11. 1 2 3 4 Species factsheet: Loddigesia mirabilis. BirdLife International. [dostęp 2023-12-14]. (ang.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.