Rozwój ludności Katowic
Rozwój demograficzny Katowic związany jest nieodłącznie z wcielaniem pogranicznych osad i tym samym z rozwojem terytorialnym miasta. Od uzyskania w 1865 r. praw miejskich, miasto Katowice powiększało kilkakrotnie swoją powierzchnię i zmieniało strukturę administracyjną dzielnic. 15 lipca 1924 liczba ludności miasta przekroczyła 100 tys. W tym dniu wcielono do Katowic: Bogucice -Zawodzie , Brynów , Dąb , Ligotę i Załęże , co spowodowało praktycznie podwojenie liczby mieszkańców z niespełna 57 tys. do prawie 113 tys. Kolejne przyłączenia okolicznych osad miały miejsce w latach: 1929, 1951, 1960 i 1975. W okresie od 1825 do 1924 r. liczba ludności podwajała się, głównie przez migrację i wcielanie okolicznych osad, co ok. 10 lat i w ciągu tychże 100 lat zwiększyła się ponad 165-krotnie. Jednakże z końcem lat 80. nastąpiła zmiana tendencji rozwoju demograficznego miasta, a mianowicie postępujący spadek liczby ludności Katowic z 368 621 (stan na 1987) do 285 711 (stan na 2021). W ciągu ostatnich 31 lat (1990–2021) liczba mieszkańców Katowic spadała średnio o 2625 osób rocznie, w rezultacie miasto w 2021 roku ma o ok. 22,1 % mniej mieszkańców, niż w 1990 roku.
Poniższa tabelka przedstawia rozwój demograficzny Katowic w latach 1783-2021.
Rok
Liczba ludności
1783 490[ 1] /294[ 2]
1822
486[ 3]
1825 675[ 1]
1840
800[ 2]
1845 1326[ 2]
1851
2851[ 4]
1855 2945[ 5]
1861 3780[ 6] /4780[ 4]
1865 4224[ 1] /4815[ 2]
1866
4815
1867
5057
1868
5237
1869
6087
1870 6780[ 2] [ 1]
1871 8132
1872
8149
1873 9348
1874
10 028
1875 11 402
1876
11 330
1877
11 177
1878
11 471
1879
12 060
1880
12 623
1881
12 479
1882
12 684
1883
13 169
1884
13 615
1885 14 200[ 7] [ 1]
1886
14 155
1887
14 728
1888
15 279
1889
15 835
1890 16 513[ 8] [ 1]
1891
16 873
1892
17 752
1893
18 395
1894
19 622
1895
22 757
1896
24 337
1897 24 383
1898
25 907
1899
27 525
Rok
Liczba ludności
1900 31 738[ 2] [ 8] [ 9]
1901
32 295
1902
32 823
1903
32 643
1904
33 334
1905 35 772[ 8] [ 9]
1906
34 626
1907
36 204
1908
40 640
1909
41 875
1910 43 175[ 9] /43 173[ 2] [ 8]
1911
43 920
1912
45 276
1913
45 501
1914
46 586
1915
47 611
1916
45 980
1917
45 357
1918
44 364
1919
47 706
1920
48 431
1921
50 020
1922
48 513
1923 56 739[ 9]
1924 112 822[ 2] [ 10]
1925 112 657[ 11] [ 10]
1926
115 697[ 12] [ 10]
1927
119 418[ 13] [ 10]
1928 123 780
1929
128 270
1930
130 790
1931
126 058[ a] [ 14] /126 272
1932
127 663
1933
128 893[ 10] /128 846[ 13]
1934
130 182
1935
131 385
1936
131 725
1937
132 894
1938 134 329[ 13] [ 10] /132 894[ 11] [ 15]
1939 133 688[ 16] /134 000[ 2]
1941
119 521[ b] [ 17] [ 18]
1943
125 000[ b] [ 18] /132 138[ 19]
1944
140 000[ b] [ 17]
1945
133 605[ 20]
1946
128 290[ a] [ 21] / 154 875[ 20] / 154 855[ 22]
1947
163 944[ 20] [ 23]
1948
168 705
1949
169 949[ 20]
Rok
Liczba ludności
1950
175 496[ a] [ 2] [ 24] /172 043[ 25]
1951
179 869
1952
182 896
1953
187 321
1954
193 433[ 25]
1955
197 411[ 26] /199 907[ 2]
1956
198 734
1957
198 790
1958
200 330
1959
203 781[ c] [ 26]
1960 269 926[ a] [ 27] /268 941[ 26]
1961 275 300
1962 279 200
1963 282 500[ d]
1964 285 200
1965 286 000
1966 287 700
1967 291 600
1968 293 900
1969 297 200
1970 304 629[ a] [ 28] /305 000[ 2] [ e]
1971 307 400[ e]
1972 308 700
1973 318 800
1974 321 900[ 29]
1975 343 723
1976 348 908
1977 350 360
1978 348 538[ a] [ 30] /349 697
1979 351 317
1980 355 117[ 2] [ 31]
1981 363 523
1982 366 101
1983 361 335
1984 363 270
1985 363 310
1986
367 298
1987
368 621
1988
367 014[ a] [ 32] /365 828
1989
367 041
1990
366 798
1991 366 882
1992 359 887
1993 359 408
1994 355 056
1995 351 521[ 33] [ 26]
1996 350 974
1997 348 974
1998 345 934
1999 333 244
Rok
Liczba ludności
2000 330 625
2001 328 103
2002 327 222[ a] [ 32] /325 045
2003 322 285
2004 319 904
2005 317 220
2006 314 500
2007 312 201
2008 309 621
2009 308 548
2010 311 421
2011 310 764[ a] [ 32] /309 304
2012 307 233
2013 304 362
2014 301 834
2015 299 910
2016 298 111
2017 296 262
2018 294 510
2019 292 774
2020
290 553[ 34]
2021
286 960[ 34]
2022
280 190[ 34]
2023
279 200[ 34]
Powierzchnia Katowic
1865 − 4,65 km² – Katowice uzyskały prawa miejskie
1905–1911 – ok. 4,65 km²[ 35]
1914 − 8,88 km² – wzrost powierzchni miasta na skutek przyłączania fragmentów sąsiednich gmin w latach: 1892, 1895, 1905, 1907, 1909 i 1912
1923 – 4,65 km²[ 36]
1924 − 40,23 km²[ 35] – włączono: gminę Załęże (Załęska Hałda ), Brynów , Dąb , Muchowiec , Ligotę Pszczyńską (Ligota ), gminę Bogucice -Zawodzie (Koszutka , Zawodzie , Bogucice )[ 37]
1929 − 41,71 km² – włączono Nową Ligotę
1938[ wymaga weryfikacji?] – 42,02 km²[ 38]
1949 – 42,02 km²[ 25]
1951[ wymaga weryfikacji?] − 66,6 km² – włączono tereny gmin: Wełnowiec (Wełnowiec , Józefowiec ), Panewniki (Panewniki ), Piotrowice (Piotrowice ), Ochojec , Kostuchna [ 39] [ 25]
1955 – 69 km²[ 40]
1956 – 65,4 km²[ 41] [ 42]
1959 − 100 km² – włączono Szopienice (Janów , Roździeń , Burowiec , Szopienice , Dąbrówkę Małą , Nikiszowiec i Giszowiec )
1975–1994 − 165 km²[ 26] – włączono: gminę Kostuchna (Kostuchna , Zarzecze , Podlesie ), miasto Murcki [ 43]
1995–2005 – 164,54 km²[ 44] – nieznaczna zmiana powierzchni w stosunku do 1975 roku jest wynikiem niewielkich korekt granicznych z innymi miastami; m.in. włączenie części Kopanin do Mikołowa w 1986 roku
2006 – 164,68 km²[ 44]
2007–2009 -- 164,67 km²[ 44]
2010–2021 – 164,64 km²[ 44]
2022 − 164,73 km²[ 44]
Przypisy
1 2 3 4 5 6 Ziółkowski 1955 ↓ , s. 155.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Miejscowości > K > Katowice > Demografia [online], Wirtualny Sztetl [dostęp 2023-03-09] .
↑ 92. Katowiß , [w:] Johann Christian J.Ch. Görlitz Johann Christian J.Ch. , Neueste geographisch-statistisch-technisch-topographische Beschreibung des Preußischen Schlesiens , Günter, 1822, s. 106 [dostęp 2022-11-26] (niem. ) .
1 2 Kazimierz K. Popiołek Kazimierz K. , Górny Ślas̨k: praca zbiorowa , Instytut Zachodni, 1959, s. 50 [dostęp 2023-03-09] (pol. ) .
↑ Andrzej A. Gawryszewski Andrzej A. , Ludność Polski w XX wieku , Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN, 2005, s. 550, ISBN 978-83-87954-66-6 [dostęp 2023-03-10] (pol. ) .
↑ Bohdan B. Jałowiecki Bohdan B. , Społeczne wytwarzanie przestrzeni , Książka i Wiedza, 1988, s. 122, ISBN 978-83-05-11730-2 [dostęp 2023-03-10] (pol. ) .
↑ retro| bib - Seite aus Meyers Konversationslexikon: Kattiwar - Katzbach [online], www.retrobibliothek.de [dostęp 2022-11-26] .
1 2 3 4 Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kattowitz [online], treemagic.org [dostęp 2022-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2022-11-26] .
1 2 3 4 Ziółkowski 1955 ↓ , s. 156.
1 2 3 4 5 6 Ziółkowski 1955 ↓ , s. 157.
1 2 Wojciech Janota : Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939 . Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 15. ISBN 978-83-7729-021-7 .
↑ Ludność z końcem roku 1926 (Wiadomości Statystyczne Miasta Katowic , 1927, nr 1-5).
1 2 3 Ludność z końcem roku (Wiadomości Statystyczne Miasta Katowic , nr 12).
↑ Drugi Powszechny Spis Ludności z dnia 9 grudnia 1931 r : wyniki ostateczne opracowania spisu ludności z dn. 9.XII.1931 r. w postaci skróconej dla wszystkich województw, powiatów i miast powyżej 20 000 mieszkańców Rzeczypospolitej Polskiej , Mazowiecka Biblioteka Cyfrowa, 1934, 582 (XIII 5) .
↑ Największe miasta w II Rzeczpospolitej – zobacz zestawienie z 1938 roku. Pierwsza Warszawa, a kto za nią? [online], WIERZE UFAM MIŁUJĘ, 4 września 2014 [dostęp 2022-11-25] (pol. ) .
↑ Ludność z końcem lipca 1939 (Wiadomości Statystyczne Miasta Katowic , 1939, nr 7).
1 2 Ziółkowski 1955 ↓ , s. 171-172, 210.
1 2 Joanna J. Popanda Joanna J. , W okupowanym mieście: topografia Katowic w latach 1939-1945 , Muzeum Historii Katowic, 2013, s. 10-11, ISBN 978-83-63031-16-9 [dostęp 2023-03-14] , Cytat: "W 1941 roku miasto zamieszkiwało około 120 tys. ludzi. (...) W październiku 1943 roku w Katowicach mieszkało, według danych oficjalnych, około 125 tys. ludzi." (pol. ) .
↑ Tabela 4. Ludność regencji katowickiej wpisana na niemiecką listę narodową według stanu na 10 X 1943 r. , [w:] Jan J. Sziling Jan J. , Polityka okupanta hitlerowskiego wobec Kościoła katolickiego, 1939-1945 , Instytut Zachodni, 1970, s. 22 [dostęp 2023-03-14] (pol. ) .
1 2 3 4 Ziółkowski 1955 ↓ , s. 173.
↑ Powszechny Sumaryczny Spis Ludności z dn. 14 II 1946 r. , Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947, s. 57 (pdf: 73)
↑ Ludność z końcem miesiąca grudnia 1946 (ludność stała; Wiadomości Statystyczne Miasta Katowic , 1947, nr 12).
↑ Ludność z końcem miesiąca grudnia (ludność stała; Wiadomości Statystyczne Miasta Katowic , nr 12).
↑ m.Stalinogród , [w:] Narodowy Spis Powszechny z dnia 3 grudnia 1950 r. : struktura zawodowa i demograficzna ludności : indywidualne gospodarstwa rolne : województwo stalinogrodzkie , Centralna Biblioteka Statystyczna - Biblioteka Cyfrowa, 1954, s. 3 [dostęp 2023-03-14] .
1 2 3 4 Ziółkowski 1955 ↓ , s. 176.
1 2 3 4 5 Rocznik Statystyczny Województwa Katowickiego ↓ , z datą roku następnego.
↑ 1.Ludność, gospodarstwa domowe : woj. katowickie cz.1 , [w:] Ludność, gospodarstwa domowe : woj. katowickie : Spis Powszechny z dnia 6 grudnia 1960 r. : wyniki ostateczne. Cz. 1, Tablice wojewódzkie , Centralna Biblioteka Statystyczna - Biblioteka Cyfrowa, 1965 [dostęp 2023-03-15] .
↑ 1.Struktura demograficzna i zawodowa ludności, gospodarstwa domowe : woj. katowickie , [w:] Struktura demograficzna i zawodowa ludności, gospodarstwa domowe : woj. katowickie : wyniki ostateczne. Cz. 2, Tablice powiatowe. Z. nr 4A, Ludność , Centralna Biblioteka Statystyczna - Biblioteka Cyfrowa, s. 25 [dostęp 2023-03-15] .
↑ 1.Rocznik statystyczny 1975. R. 35 , [w:] Rocznik statystyczny 1975 , t. 35 (XXXV), Centralna Biblioteka Statystyczna - Biblioteka Cyfrowa, 1975, 28 (pdf: 79) [dostęp 2023-03-15] .
↑ Narodowy Spis Powszechny z dnia 7 XII 1978 r. Ludność, gospodarstwa domowe, warunki mieszkaniowe , Wojewódzki Urząd Statystyczny, 1981, 52 (pdf: 47) [dostęp 2023-03-16] .
↑ Rocznik Statystyczny Województwa Katowickiego ↓ , z datą roku następnego (w nazwie miasta widać tylko trzy pierwsze litery), s. 24 (pdf: 27).
1 2 3 NSP ↓ .
↑ BDL ↓ .
1 2 3 4 Urząd Statystyczny w Katowicach / Katowice
1 2 II. Obszar miasta (…) (Wiadomości Statystyczne Miasta Katowic - Rocznik Statystyczny , 1929, s. 2).
↑ Ziółkowski 1955 ↓ , s. 189.
↑ Ziółkowski 1955 ↓ , s. 189, 210.
↑ Ziółkowski 1955 ↓ , s. 190.
↑ Zniesienie i zmiana granic niektórych powiatów oraz utworzenie i zmiana granic niektórych miast, stanowiących powiaty miejskie w... - Prawo.pl [online], www.prawo.pl [dostęp 2022-11-26] .
↑ Stalinogród , [w:] Rocznik Statystyczny Województwa Stalinogrodzkiego. Rok 1955 , Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, 1956, s. 1-2 [dostęp 2023-03-15] .
↑ Rocznik Statystyczny Województwa Katowickiego ↓ , s. 3 (pdf: 16).
↑ Rocznik Statystyczny Miasta Katowic 1957 , Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Katowicach, 1958, s. 1-2 [dostęp 2023-03-15] .
↑ Zmiana granic niektórych miast w województwach katowickim i opolskim. - Prawo.pl [online], www.prawo.pl [dostęp 2022-11-26] .
1 2 3 4 5 Powiat m.Katowice - PODZIAŁ TERYTORIALNY - POWIERZCHNIA GEODEZYJNA KRAJU - Powierzchnia [online], GUS - Bank Danych Lokalnych [dostęp 2023-03-17] .
Bibliografia
od 1988/1995: Bank Danych Lokalnych GUS
1955–1973, 1975–1994: Rocznik Statystyczny Województwa Katowickiego , Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, 1958–1995 [dostęp 2023-03-15] .
1865–1938, 1944–1954: Janusz J. Ziółkowski Janusz J. , Rozwój demograficzny i przestrzenny Stalinogrodu na tle warunków społeczno-gospodarczych , „Przegląd Zachodni” (9-12), Biblioteka Cyfrowa dLibra, 1955 [dostęp 2023-03-09] (pol. ) .
1926–1939, 1946–1948: Wiadomości Statystyczne Miasta Katowic , Śląska Biblioteka Cyfrowa, 1927–1948 [dostęp 2022-11-26] (pol. ) .