Młyn „Praga”

Młyn „Praga”
Ilustracja
Młyn "Praga" nad Mrogą w 2024 r.
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Miejscowość

Kobylin / Kołacin

Typ budynku

młyn wodny

Ukończenie budowy

XIX-XX w.

Położenie na mapie gminy Dmosin
Mapa konturowa gminy Dmosin, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Młyn „Praga””
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Młyn „Praga””
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Młyn „Praga””
Położenie na mapie powiatu brzezińskiego
Mapa konturowa powiatu brzezińskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Młyn „Praga””
Ziemia51°51′11,257″N 19°49′20,096″E/51,853127 19,822249

Młyn „Praga” – drewniany młyn wodny nad Mrogą wybudowany w latach 20. XX w.[1][2] lub wcześniej[3] zlokalizowany w dawnej osadzie młyńskiej Praga[4], obecnie na granicy wsi Kołacin i Kobylin, w powiecie brzezińskim, w województwie łódzkim. Obiekt wpisany do gminnej ewidencji zabytków gminy Rogów[1].

Historia miejsca

Młyny wodne nad Mrogą w tej lokalizacji wymieniane były w źródłach od przełomu XVIII i XIX w. Zachowała się pamięć o młynie istniejącym w XIX w.: był to drewniany, parterowy budynek usytuowany częściowo na palach nad wodą, a częściowo na stałym lądzie, wyposażony w koło wodne. Młyn ten pełnił funkcję młyna dworskiego. Został rozebrany pod koniec XIX w.[3]

Obecny młyn

W miejscu po rozebranym młynie wybudowano pod koniec XIX w. nowy młyn dworski. Początkowo był to parterowy budynek drewniany z nadbudówką. Po kilkukrotnych znacznych przebudowach nabrał obecnego kształtu: jest to budynek konstrukcji słupowo-ryglowej na rzucie prostokąta, usytuowany na lądzie, na podmurówce z kamienia łupanego, dwupiętrowy, z dachem dwuspadowym i przylegającą drewnianą turbinownią. Zachowały się dawne ramy okienne z żelaza kutego. Początkowo był poruszany kołem wodnym nasiębiernym i wyposażonym w 2 pary kamieni francuskich, żubrownik, perlak i jagielnik. W okresie I wojny światowej lub krótko po jej zakończeniu zainstalowano turbinę wodną. W okresie międzywojennym młyn posiadał 2 pary walców, 1 parę kamieni francuskich i urządzenia czyszczące. Jego moc przemiałowa wynosiła wówczas około 3-3,5 t zboża na dobę. W okresie II wojny światowej młyn pozostał czynny. W okresie powojennym został upaństwowiony. W 1952 r. w młynie zainstalowano silnik elektryczny. W okresie PRL-u działał pod zarządem Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Rogowie. W latach 70. posiadał 4 pary walców, a jego moc przemiałowa wynosiła około 6 t zboża na dobę[3]. Również w tym okresie w młynie realizowano nagrania do filmu Chłopi (1973, reż. Jan Rybkowski)[2][5].

W 2024 r. młyn jest nieczynny. Jest wymieniany jako atrakcja turystyczna Kołacina[2][6], choć na skutek reformy administracyjnej z 1999 r. znalazł się poza administracyjnym obszarem tej wsi.

Galeria

Przypisy

  1. 1 2 Uchwała nr LVI/312/2023 Rady Gminy Rogów z dnia 18 maja 2023 r. w sprawie uchwalenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Rogów [online], ID Group Sp. z o.o., 18 maja 2023 [dostęp 2024-10-14].
  2. 1 2 3 Kołacin – młyn nad Mrogą [online], Polska Niezwykła [dostęp 2024-10-14].
  3. 1 2 3 Kołacin, [w:] Krzysztof Baranowski, Katalog zabytków budownictwa przemysłowego. T. IV, Województwo łódzkie. Z. 8, Powiaty Brzeziny i Łódź, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich ; Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974, s. 21–22.
  4. ↑ Praga, [w:] Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski (red.), Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 9, Warszawa: Władysław Walewski, 1888, s. 16.
  5. ↑ Chłopi [online], Filmowe Łódzkie.
  6. ↑ Obiekty techniki regionu łódzkiego. Mapa tematyczna, Łódź: Urząd Marszałkowski w Łodzi. Departament Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki, 2020.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.