Młyn w Małyniu

Młyn w Małyniu
Ilustracja
Młyn w Małyniu w 2024 r.
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Miejscowość

Małyń

Ukończenie budowy

przed 1915

Położenie na mapie gminy Zadzim
Mapa konturowa gminy Zadzim, po prawej znajduje się punkt z opisem „Młyn w Małyniu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Młyn w Małyniu”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Młyn w Małyniu”
Położenie na mapie powiatu poddębickiego
Mapa konturowa powiatu poddębickiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Młyn w Małyniu”
Ziemia51°47′13,502″N 19°01′45,739″E/51,787084 19,029372

Młyn w Małyniu – młyn wodny zbożowy w widłach Neru i Pisi wybudowany przed 1915 r. Znajduje się w Małyniu, w powiecie poddębickim, w województwie łódzkim[1]. Obiekt został wpisany do gminnej ewidencji zabytków gminy Zadzim[2].

Historia miejsca

Młyny wodne w tej lokalizacji budowano od dawna. Zachowała się pamięć o istniejącym już w XIX w. drewnianym, parterowym budynku młyna, z dachem dwuspadowym krytym gontem, usytuowanym częściowo na palach nad wodą (część produkcyjna) a częściowo na stałym lądzie (część mieszkalna). Był wyposażony w 2 pary kamieni młyńskich, żubrownik i jagielnik. Został zastąpiony obecnie istniejącym młynem w 1914 r. lub kilka lat wcześniej. Naprzeciw niego stał drugi młyn tzw. kaszownik: budynek drewniany, parterowy, w całości usytuowany na palach nad wodą, wyposażony w perlak. Oba młyny zasilane były trzema kołami wodnymi podsiębiernymi. Kaszownik został zlikwidowany około 1924 r.[1].

Obecny młyn

Obecnie istniejący młyn został wybudowany w latach 1909-1911[3][4] lub dopiero w 1914[1] r. Jest to budynek dwukondygnacyjny ze strychem, z dachem dwuspadowym, krytym dachówką. Parter był murowany z cegły, a piętro drewniane. Był wyposażony w turbinę wodną, a także 2 pary kamieni francuskich, żubrownik i jagielnik. Po zakończeniu I wojny światowej zainstalowano nowe urządzenia produkcyjne, w tym 2 pary walców i urządzenia czyszczące. Towarzyszyły mu drewniane urządzenia hydrotechniczne: jaz, podgródki i zastawki. Był to młyn typu gospodarczego pracujący na potrzeby mieszkańców okolicznych wsi. Moc przemiałowa młyna w okresie międzywojennym wynosiła około 3,5-4,5 t zboża na dobę. W 1928 r. zainstalowano turbinę elektryczną, która dostarczała prąd mieszkańcom Małynia. W okresie II wojny światowej był czynny i działał pod zarządem niemieckim. Około 1953 r. (być może w 1951 r.) młyn został upaństwowiony, zmodernizowany i zelektryfikowany w 1953 r. Po znacjonalizowaniu działał kolejno pod zarządem: Przedsiębiorstwa Młynów Gospodarczych w Sieradzu, Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Szadku oraz Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Zadzimiu, która podjęła decyzję o unieruchomieniu młyna w Małyniu w 1984 r. W 1989 r. został wykupiony od Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Zadzimiu przez prywatnego właściciela i ponownie uruchomiony. W 2005 r. przy młynie założono elektrownię wodną. W 2014 r. wytwarzał śrutę[1][4][3].

Galeria

Przypisy

  1. 1 2 3 4 Małyń, [w:] Bohdan Baranowski i inni, Katalog zabytków budownictwa przemysłowego w Polsce. T. IV, Województwo łódzkie. Z. 6, Powiaty Łęczyca i Poddębice, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich ; Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1972, s. 35.
  2. ↑ Gminna Ewidencja Zabytków [online], Urząd Gminy Zadzim (Biuletyn Informacji Publicznej), 22 lutego 2024 [dostęp 2024-09-05].
  3. 1 2 Radosław Kucharski, Mariusz Lamprecht, Rozwój młynarstwa w regionie szadkowskim w XX w. i jego obraz współczesny w XX W. i jego obraz współczesny, „Biuletyn Szadkowski”, T. 6, 2006, s. 127-152.
  4. 1 2 Monika Nowakowska, Młyn w Małyniu, „Kalejdoskop : magazyn kulturalny Łodzi i województwa łódzkiego” (nr 1), 2014, s. 42-43.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.