Maćkowce (Ukraina)

Maćkowce

Мацьківці

Maćkowce, ul. św. Jana Pawła II
Państwo	Ukraina
Obwód	chmielnicki
Rejon	chmielnicki
Populacja (2001) • liczba ludności	1069
Nr kierunkowy	+380 382
Kod pocztowy	31336
Położenie na mapie obwodu chmielnickiego Maćkowce
Położenie na mapie Ukrainy Maćkowce
49°24′40″N 26°52′21″E/49,411111 26,872500

Maćkowce (ukr. Мацьківці, Maćkiwci) – wieś w Ukrainie, w obwodzie chmielnickim, w rejonie chmielnickim; nad rzeką Płoską. W 2001 roku liczyła 1069 mieszkańców^[1].

Wieś została założona przez kolonistów, którzy przybywali na Podole z Mazowsza i Kujaw od końca XVI w. Przenoszenie się polskiego chłopstwa na Podole wiązało się z coraz większym uciskaniem poddanych, z rozrastaniem się folwarków (w XV i XVI wieku) oraz niedostatkiem ziemi^[2]. Napływ nowych mieszkańców na Podole spowodowany był także wyludnieniem tych ziem po długotrwałym panowaniu tureckim.

Mieszkańcy Maćkowiec, jak i niektórych okolicznych wsi określani byli przez sąsiadów mianem Mazurów, w większości byli to katolicy chłopi posługujący się polską gwarą^[3]. Była to część ruchów migracyjnych polskiego chłopstwa i drobnej szlachty na wschód. Przypuszcza się, że początkowo Mazurami nazywano kolonistów pochodzących z Mazowsza, jednak w wyniku wielokierunkowej migracji terminem tym określano katolików osiadłych na przygranicznych ziemiach wschodniej i środkowej Europy (najbardziej znani są Mazurzy pruscy i Mazurzy małopolscy). Na Podolu osadnicy tworzyli zwarte skupiska, spośród których największym było miasto Płoskirów (obecnie Chmielnicki) oraz otaczające go wsie: Maćkowce, Szaróweczka, Zarzecze, Hreczany i inne^[4].

Charakterystyczną cechą maćkowskich Polaków był bardzo wysoki stopień zachowania kultury narodowej, w szczególności języka, stroju ludowego oraz wyznania rzymskokatolickiego^[5]. W 1917 r. parafia katolicka w Maćkowcach liczyła 20 tys. wiernych^[5].

W czasach sowieckich miejscowa ludność została poddana krwawym represjom. Około tysiąca mieszkańców Maćkowiec i okolicznych wsi zginęło w czasie operacji polskiej NKWD, dwa tysiące wywieziono do północnego Kazachstanu, ofiary przyniósł też Wielki głód na Ukrainie^[6]. W 1936 r. zburzono neogotycki kościół w Maćkowcach z końca XIX w. Dopiero w 1953 r. władze zezwoliły na odprawianie nabożeństw w kaplicy cmentarnej^[6].

Podczas II wojny światowej, 14 października 1942 r. w lesie pod Maćkowcami niemieccy okupanci dokonali masowej egzekucji miejscowej ludności żydowskiej.

Po odzyskaniu niepodległość przez Ukrainę zaczęło się odradzać życie religijne i narodowe. W 1995 r. rozpoczęto budowę nowego kościoła pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Maćkowcach. 8 września 2010 r. biskup diecezji kamieniecko-podolskiej, o. Leon Dubrawski erygował parafię rzymskokatolicką, którą wzięli pod opiekę franciszkanie^[6]. 8 września 2021 r. bp Dubrawski nadał kościołowi w Maćkowcach tytuł Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej^[7].

Według ukraińskiego spisu powszechnego z 2001 r. 63,94% mieszkańców Maćkowiec zadeklarowało język polski jako ojczysty^[8].

• 
  Maćkowce na austro-węgierskiej mapie sztabowej z 1910 r.
• 
  Charakterystyczna zabudowa wsi (ul. Franciszkańska)
• 
  Rzymskokatolicki kościół w Maćkowcach
• 
  Dom Kultury i szkoła w Maćkowcach
• 
  Figura Matki Bożej przed Domem Kultury
• 
  Pomnik ofiar Wielkiego terroru na cmentarzu w Maćkowcach
• 
  Pomnik poległych żołnierzy Armii Czerwonej w Maćkowcach

• Maćkowce, wieś nad rz. Płoską, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 888 .