Macronycteris
| Macronycteris | |||
| J.E. Gray, 1866[1] | |||
 Płatkonos duży (M. commersoni) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Macronycteris | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Rhinolophus gigas J.A. Wagner, 1845 | |||
| Gatunki | |||
| |||
Macronycteris – rodzaj ssaków z rodziny płatkonosowatych (Hipposideridae).
Rozmieszczenie geograficzne
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce (włącznie z Madagaskarem)[2][3].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 89–122 mm, długość ogona 22–50 mm, długość ucha 23–36 mm, długość tylnej stopy 13–28 mm, długość przedramienia 80–124 mm; masa ciała 26–180 g[3][4].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1866 roku zoolog John Edward Gray w artykule opisującym rewizję rodzajów podkowcowatych opublikowanego na łamach Proceedings of the Zoological Society of London[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) płatkonos olbrzymi (M. gigas).
Etymologia
Macronycteris: gr. μακρος makros ‘długi, duży’; νυκτερις nukteris, νυκτεριδος nukteridos ‘nietoperz’[5].
Podział systematyczny
Takson wyodrębniony z Hipposideros[3]. Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[6][4][2][7]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[7] | Podgatunki[3][2][4] | Rozmieszczenie geograficzne[3][2][4] | Podstawowe wymiary[3][4][a] | Status IUCN[8] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
Macronycteris commersoni | (É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1813) | płatkonos duży | gatunek monotypowy | endemit Madagaskaru (szeroko rozpowszechniony w różnych siedliskach leśnych i zadrzewionych); zakres wysokości: do 1350 m n.p.m. | DC: 10,4–11 cm DO: 3,1–4,5 cm DP: 8–10,3 cm MC: 39–98 g |
NT |
| Macronycteris cryptovalorona | (Goodman, Schoeman, Rakotoarivelo & Willows‐Munro, 2016) | gatunek monotypowy | endemit Madagaskaru (znany tylko z Parku Narodowego Isalo i jaskini Androimpano (w pobliżu Itampolo)) | DC: 8,9–9,2 cm DO: 3–3,4 cm DP: 8–8,1 cm MC: 26–42 g |
NE | ||
 |
Macronycteris gigas | (J.A. Wagner, 1845) | płatkonos olbrzymi | gatunek monotypowy | tropikalna Afryka od Senegalu do skrajnie zachodniej Ugandy i wschodniej Demokratycznej Republiki Konga, wyspa Bioko (Gwinea Równikowa) oraz izolowane populacje w zachodniej Angoli, południowo-wschodniej Kenii i Tanzanii; zakres wysokości: do 1500 m n.p.m. | DC: 9,8–11,5 cm DO: 2,5–5 cm DP: 9,5–12,4 cm MC: 85–138 g |
LC |
| Macronycteris thomensis | (Bocage, 1891) | płatkonos lawowy | gatunek monotypowy | endemit Wysp Świętego Tomasza i Książęcej (Wyspa Książęca) | DC: 10,2–10,6 cm DO: 2,9–3 cm DP: brak danych MC: brak danych |
LC | |
 |
Macronycteris vittata | (W. Peters, 1852) | płatkonos prążkowany | gatunek monotypowy | sawanny w Afryce, rozproszony od Sierra Leone na wschód do Etiopii, na południe do Namibii, Botswany, Zimbabwe i północno-wschodniej Południowej Afryki, również archipelag Zanzibar | DC: 9,7–12,2 cm DO: 2,2–3,9 cm DP: 8,4–10,6 cm MC: 51–180 g |
NT |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.
Opisano również gatunek wymarły żyjący od późnego plejstocenu do holocenu na obszarze dzisiejszego Madagaskaru[9][10]:
- Macronycteris besaoka (Samonds, 2007)
Uwagi
- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała
Przypisy
- 1 2 J. E. Gray. A revision of the Genera of Rhinolophidae, or Horseshoe Bats. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1866, s. 81, 1866. (ang.).
- 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 120. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 A. Monadjem, P. Soisook, V.D. Thong & T. Kingston: Family Hipposideridae (Old World Leaf-nosed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 232–233. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
- 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 468–469. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 393, 1904. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-01-03]. (ang.).
- 1 2 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 92-95. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ Taxonomy: Macronycteris – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-01-03]. (ang.).
- ↑ K.E. Samonds. Late Pleistocene bat fossils from Anjohibe Cave, northwestern Madagascar. „Acta Chiropterologica”. 9 (1), s. 49, 2007. DOI: 10.3161/1733-5329(2007)9[39:LPBFFA]2.0.CO;2. (ang.).
- ↑ J.L. Alumbaugh, S.M. Goodman & K.E. Samonds. Morphometric analyses of modern and subfossil Macronycteris (family Hipposideridae) refine groups from Anjohibe Cave, northwestern Madagascar. „Acta Chiropterologica”. 23 (1), s. 33–43, 2021. DOI: 10.3161/15081109ACC2021.23.1.003. (ang.).