Magierka
Magierka – znana również jako batorówka, czapka węgierska, krakowianka[1], krymka, pończocha[2], ślachmyca[2], żarna[2] – męskie nakrycie głowy wykonane z wełny[2].
Nazwa magierka pochodzi od węgierskiego słowa „Magyar” – czapka węgierska. W polskich źródłach pojawiła się około 1600 roku[3].
Magierki wykonywano na drutach, a następnie filcowano, choć spotykano również wersje szyte z sukna. Różniły się nie tylko techniką wykonania, ale także wyglądem i kolorystyką, stając się charakterystycznym elementem polskich strojów ludowych w różnych regionach kraju.
Czapki te często zdobiono kitą z futra, piórkiem, barwnymi sznurkami lub pomponami.
Historia
W XVI i XVII wieku upowszechniła się w Polsce za czasów panowania Stefana Batorego, stając się tradycyjnym ogólnopolskim nakryciem głowy na zimę noszonym do stroju ludowego[4].
O wileńskich magiernikach z XVII w., czyli rzemieślnikach wytwarzających magierki wspomina w 1841 roku Józef Ignacy Kraszewski[5].
Sławne magierki wytwarzano w Tyńcu pod Krakowem[6]. Produkowano je także w manufakturach śląskich[7].
Przypisy
- ↑ Wirtualne Muzeum Polskiego Dziewiarstwa - Magierka
- 1 2 3 4 W muzeach - Rzemiosło ludowe Lubelszczyzny - Magierka
- ↑ Irena Tunau, „Ubiór narodowy w dawnej Rzeczypospolitej”
- ↑ Witold Doroszewski: magierka. [w:] Słownik języka polskiego [on-line]. [dostęp 2018-07-30].
- ↑ Józef Ignacy Kraszewski, „Wilno od początków jego do roku 1750”, tom III, 1841, str. 276
- ↑ Seweryn Udziela, „Wełniane wyroby drutowe w Tyńcu pod Krakowem”, Rzeczy Piękne, 1922
- ↑ Lucjan Tatomir, "Podręcznik Geografii Galicyi na podstawie prac monograficznych i urzędowych źródeł", 1876, str. 62