Magnetyt
 | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
tetratlenek triżelaza; tlenek żelazawo-żelazowy (Fe3(Fe2+Fe3+)O4) (Tlenek żelaza(II) diżelaza(III)) |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
5,5–6,5 |
| Przełam |
nierówny |
| Łupliwość |
niewyraźna |
| Pokrój kryształu |
izometryczne, romboedryczne |
| Gęstość |
5,2–5,2 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
żelazistoczarna |
| Rysa |
czarna |
| Połysk |
metaliczny, tłusty, matowy |
| Dodatkowe dane | |
| Szczególne własności | |
Magnetyt – minerał z gromady tlenków, zaliczany do grupy spineli (żelazowych). Należy do minerałów pospolitych[1][2].
Kamień ten znany był już starożytnym Grekom. Jego nazwa μαγνῆτις λίθος magnētis líthos" dosł. "kamień magnezyjski", pochodzi od dawnego greckiego miasta Magnesia (Μαγνησία, obecnie Manisa) – dziś na terenie Turcji.
Termin magnes wprowadził w 1845 r. austriacki mineralog Wilhelm Karl von Haidinger.
Właściwości
Zazwyczaj tworzy kryształy o pokroju izometrycznym, najczęściej przyjmujące postać ośmiościanu. Występuje w skupieniach ziarnistych, zbitych; występuje też w formie wypryśnięć. Jest kruchy i nieprzezroczysty. Często zawiera domieszki tytanu, wanadu, manganu, magnezu, chromu.
Wykazuje silne właściwości magnetyczne, kryształy magnetytu są przyciągane przez magnes, zbite masy same działają jak magnes. Własności magnetyczne znikają w temperaturze około 580 °C, ale po ochłodzeniu pojawiają się ponownie. Obok pirotynu to jedyna z naturalnie występujących substancji magnetycznych. Charakteryzuje się wysoką zawartością żelaza (72,4%)[2].
Odmiana magnetytu z dużą zawartością tytanu to tytanomagnetyt[3].
Występowanie
Występuje w skałach magmowych (gabro, bazalt). Obecny jest również w skałach metamorficznych i osadowych[2].
Miejsca występowania: Bogate złoża magnetytu znajdują się w Szwecji (Kiruna, Luossawara), Rosji (Ural), na Ukrainie i w USA.
W Polsce minerał ten występuje na Dolnym Śląsku: w Kowarach, w Kletnie[2], okolicach Szklarskiej Poręby, spotykany jest w bazaltach okolic Złotoryi i na Suwalszczyźnie, w głębokim podłożu. W okolicach Suwałk w skałach krystalicznych (anortozytach, norytach) podłoża prekambryjskiego występuje tytanomagnetyt[3].
Zastosowanie
Jest najbogatszą i najlepszą dla przemysłu rudą żelaza.
Odłamki odmiany stalowoszarej po bębnowaniu i oprawieniu bywają używane jako kamień ozdobny.
Medycyna niekonwencjonalna
W Japonii wierzono, że magnetyt łagodzi ból, leczy schorzenia szyi, ramion oraz bezsenność.
Litoterapia wykorzystuje magnetyt przy złamaniach, stłuczeniach itp. wierząc, że minerał ten zwiększa zdolność regeneracji tkanki mięśniowej i kostnej.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ David L. Heiserman, Księga pierwiastków chemicznych, Warszawa: Prószyński i S-ka, 1992, ISBN 83-7180-123-8.
- 1 2 3 4 Praca zbiorowa, Słownik chemiczny, Jerzy Chodkowski (red.), Warszawa: Wiedza Powszechna, 1982, ISBN 83-214-0323-9.
- 1 2 Tytanomagnetyt, Wiem [dostęp 2015-01-18] [zarchiwizowane z adresu 2015-01-18].