Magnus Kryński
| Data i miejsce urodzenia |
1863 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
8 października 1916 |
| Zawód, zajęcie |
publicysta, wydawca, pedagog |
Magnus Kryński (ur. 1863 w Różanie, zm. 8 października 1916 w Warszawie) – polski publicysta, wydawca i pedagog żydowskiego pochodzenia.
Życiorys
Uczył się w jesziwach do dziewiętnastego roku życia, a następnie podjął edukację ogólną. Pracował jako nauczyciel hebrajskiego w Kijowie, Białymstoku i Łodzi, gdzie otworzył czteroklasową szkołę dla chłopców. Od 1903 mieszkał w Warszawie. W 1908 założył tam pierwszą żydowską szkołę średnią z rosyjskim jako językiem wykładowym (później polskim)[1]. W 1909 założył gimnazjum o profilu matematyczno-przyrodniczym, które mieściło się przy ul. Miodowej 5. W założonej przez niego szkole językiem wykładowym był język polski, lecz uczono również języka hebrajskiego, a także historii Żydów. W okresie międzywojennym kierownictwo w szkole objął Michał Kryński. Absolwentami szkoły są m.in. Chone Szmeruk i Józef Hen.
Był autorem wielu podręczników do języka hebrajskiego, np. Reshit daat doczekał się 150 wydań. W latach 1907–1908 wydawał pierwszy ilustrowany tygodnik w języku jidysz Roman Cajtung[1]. Współtworzył istniejącą w latach 1910–1939 gazetę Der Moment. W swoim hebrajskim wydawnictwie Haor miał dział jidysz „Bikher-far-ale” (Książki dla wszystkich) i pod tym szyldem opublikował serię książek Szolema Alejchema, prace Avroma Reyzena, Dovida Kasela, dr. A. Kapela, B. Kaplana i innych[1].
Magnus Kryński był ojcem Michała (z wykształcenia chemika) i dziadkiem Magnusa Jana Kryńskiego (1922–1989), profesora slawistyki i tłumacza polskiej poezji.
Zmarł w Warszawie, pochowany w alei głównej cmentarza żydowskiego przy ulicy Okopowej w Warszawie (sektor 64a-2-12)[2][3]. Autorem jego nagrobka jest Abraham Ostrzega.
Przypisy
- 1 2 3 Berl Cohen, Krinski, Magnus (1863–October 18, 1916) — the Congress for Jewish Culture [online], congressforjewishculture.org [dostęp 2025-04-22] (ang.).
- ↑ Grób Magnusa Kryńskiego w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
- ↑ Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003. ISBN 83-916419-3-7.
Bibliografia
- Jan Jagielski: Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej 49/51. Z. 1, Kwatery przy Alei Głównej. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami. Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce, 1996, s. 70. ISBN 83-90-66296-5.
Linki zewnętrzne
- Magnus Kryński – publikacje w bibliotece Polona (jid. • hebr.)
- Gimnazjum i Liceum im. Magnusa Kryńskiego w Warszawie, Wirtualny Sztetl