Królewsko-węgierska Obrona Krajowa

Królewsko-węgierska Obrona Krajowa (węg. A Magyar királyi honvédség, niem. königlich ungarische Landwehr, potocznie honwedzi) – formacja wojskowa Krajów Korony Świętego Stefana, utworzona w 1867 roku^[1]. Honvéd był jednym z czterech rodzajów sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, obok wspólnych wojsk lądowych (cesarska i królewska Armia), wspólnej cesarskiej i królewskiej Marynarki Wojennej oraz cesarskiej i królewskiej Obrony Krajowej.

Kraje Korony Świętego Stefana zostały podzielone na siedem dystryktów Honwedu (węg. honvéd kerületi parancsnokság, niem. Landwehrdistrikt):

I Dystrykt w Budapeszcie,
II Dystrykt w Segedynie,
III Dystrykt w Koszycach,
IV Dystrykt w Bratysławie,
V Dystrykt w Klużu-Napoce
VI Dystrykt w Székesfehérvár
VII Dystrykt w Zagrzebiu^[2].

Ostatni z wymienionych dystryktów obejmował autonomiczne Królestwa Chorwacji i Slawonii. Obrona krajowa w tym okręgu nazywała się Kraljevsko hrvatsko domobranstvo (niem. Kroatisch-slawonische Landwehr, węg. Horvát-szlavon Honvédség)^[2].

W 1914 roku królewsko-węgierska Obrona Krajowa składała się z 32 pułków piechoty zorganizowanych w dwie dywizje piechoty (20 i 41) oraz dwanaście samodzielnych brygad piechoty^[3]}. W czasie mobilizacji zostało utworzonych kolejnych sześć dywizji piechoty, dla których numery były zastrzeżone już w czasie pokoju (23, 37-40 i 42)^[4]. W skład tych dywizji weszły wszystkie samodzielne brygady.

Organizacja formacji pieszych Honwedu w sierpniu 1914 roku
Dywizja piechoty	Brygada piechoty	Pułki piechoty
20 Dywizja Piechoty Honwedu w Oradei (węg. Nagyvárad) (węg. 20. honvéd gyaloghadosztály parancsnokság)	39 Brygada Piechoty Honwedu w Oradei (węg. Nagyvárad) (węg. 39. honvéd gyalogdandár)	3 Pułk Piechoty Honwedu	4 Pułk Piechoty Honwedu
	40 Brygada Piechoty Honwedu w Satu Mare (węg. Szatmár-Németi) (węg. 40. honvéd gyalogdandár)	12 Pułk Piechoty Honwedu	32 Pułk Piechoty Honwedu
23 Dywizja Piechoty Honwedu (węg. 23. honvéd gyaloghadosztály parancsnokság)	45 Brygada Piechoty Honwedu	2 Pułk Piechoty Honwedu	5 Pułk Piechoty Honwedu
	46 Brygada Piechoty Honwedu	7 Pułk Piechoty Honwedu	8 Pułk Piechoty Honwedu
37 Dywizja Piechoty Honwedu (węg. 37. honvéd gyaloghadosztály parancsnokság)	73 Brygada Piechoty Honwedu	13 Pułk Piechoty Honwedu	18 Pułk Piechoty Honwedu
	74 Brygada Piechoty Honwedu	14 Pułk Piechoty Honwedu	15 Pułk Piechoty Honwedu
38 Dywizja Piechoty Honwedu (węg. 38. honvéd gyaloghadosztály parancsnokság)	75 Brygada Piechoty Honwedu	21 Pułk Piechoty Honwedu	22 Pułk Piechoty Honwedu
	76 Brygada Piechoty Honwedu	23 Pułk Piechoty Honwedu	24 Pułk Piechoty Honwedu
39 Dywizja Piechoty Honwedu (węg. 39. honvéd gyaloghadosztály parancsnokság)	77 Brygada Piechoty Honwedu	9 Pułk Piechoty Honwedu	11 Pułk Piechoty Honwedu
	78 Brygada Piechoty Honwedu	10 Pułk Piechoty Honwedu	16 Pułk Piechoty Honwedu
40 Dywizja Piechoty Honwedu (węg. 40. honvéd gyaloghadosztály parancsnokság)	79 Brygada Piechoty Honwedu	29 Pułk Piechoty Honwedu	30 Pułk Piechoty Honwedu
	80 Brygada Piechoty Honwedu	6 Pułk Piechoty Honwedu	19 Pułk Piechoty Honwedu
41 Dywizja Piechoty Honwedu w Budapeszcie (węg. 41. honvéd gyaloghadosztály parancsnokság)	81 Brygada Piechoty Honwedu w Budapeszcie (węg. 81. honvéd gyalogdandár)	1 Pułk Piechoty Honwedu	17 Pułk Piechoty Honwedu
	82 Brygada Piechoty Honwedu w Veszprémie (węg. 81. honvéd gyalogdandár)	20 Pułk Piechoty Honwedu	31 Pułk Piechoty Honwedu
42 Dywizja Piechoty Honwedu (węg. 42. honvéd gyaloghadosztály parancsnokság)	83 Brygada Piechoty Honwedu	25 Pułk Piechoty Honwedu	26 Pułk Piechoty Honwedu
	84 Brygada Piechoty Honwedu	27 Pułk Piechoty Honwedu	28 Pułk Piechoty Honwedu

Przypisy

↑ Rydel 2001 ↓, s. 23.
1 2 Rydel 2001 ↓, s. 33.
↑ Dislokation 1914 ↓, s. 167–168.
↑ Rydel 2001 ↓, s. 47.

Bibliografia

Dislokation und Einteilung des k.u.k. Heeres, der k.u.k. Kriegsmarine, der k.k. Landwehr und der königlich ungarischen Landwehr. Wiedeń: L.W. Seidel & Shon, k. u. k. Hofbuchhändler, 1914.
Johann Christoph Allmayer-Beck, Erich Lessing: Die K.u.k. Armee. 1848-1918. Verlag Bertelsmann, München 1974, ISBN 3-570-07287-8.
L. W. Seidel (Hrsg.): Seidels kleines Armeeschema. Dislokation und Einteilung des k.k. Heeres, der k.k. Kriegsmarine, der k.k. Landwehr und der königlich ungarischen Landwehr. Seidel, Wien 8. Jg. (1861) bis 61. Jg. (1907), (Vorgänger: „K.K. österreiches Armee-Schema auf das Jahr...”)
Stefan Rest, M.Christian Ortner, Thomas Ilmig: Des Kaisers Rock im 1. Weltkrieg. Verlag Militaria, Wien 2002, ISBN 978-3950164206.
Jan Rydel: W służbie cesarza i króla: generałowie i admirałowie narodowości polskiej w siłach zbrojnych Austro-Węgier w latach 1868–1918. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2001. ISBN 83-7188-235-1.

[CITEREFRydel200123-1] Rydel 2001 ↓, s. 23.

[CITEREFRydel200133-2] 1 2 Rydel 2001 ↓, s. 33.

[CITEREFDislokation1914167–168-3] Dislokation 1914 ↓, s. 167–168.

[CITEREFRydel200147-4] Rydel 2001 ↓, s. 47.

[1]

[2]

[3]

[4]

Naczelne władze wojskowe	c. i k. Ministerstwo Wojny c. k. Ministerstwo Obrony Krajowej k. węg. Ministerstwo Obrony Kraju
Terytorialne władze wojskowe	1 Korpus 2 Korpus 3 Korpus 4 Korpus 5 Korpus 6 Korpus 7 Korpus 8 Korpus 9 Korpus 10 Korpus 11 Korpus 12 Korpus 13 Korpus 14 Korpus 15 Korpus 16 Korpus
Rodzaje sił zbrojnych	cesarska i królewska Armia cesarska i królewska Marynarka Wojenna cesarsko-królewska Obrona Krajowa królewsko-węgierska Obrona Krajowa
Piechota	Strzelcy polni (K.u.k. Feldjäger) Kaiserjäger (Strzelcy cesarscy) Piechota Bośniacko-Hercegowińska Legion Ukraińskich Strzelców Siczowych
Kawaleria	K.u.k. Dragoner K.u.k. Husaren K.u.k. Ulanen
Pozostałe rodzaje wojsk	K.k. Landesschützen (Strzelcy krajowi) K.k. Kaiserschützen (Strzelcy cesarscy) K.u.k. Pioniere K.u.k. Sappeure cesarskie i królewskie Lotnictwo Tabory (Traintruppe) Landsturm Domobrani
Organizacja	Organizacja w 1914 Garnizony na ziemiach polskich Lista okrętów c. i k. Marynarki Wojennej
Udział Polaków 1914-1918	Pierwsza Kompania Kadrowa Legiony Polskie (od 1916 Polski Korpus Posiłkowy)