Maksymilian Lewin

Maksymilian Stanisław Lewin

major piechoty
Data i miejsce urodzenia	10 maja 1886 Kijów
Data i miejsce śmierci	1940 Palmiry
Przebieg służby
Lata służby	1916–1940
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	5 pułk piechoty 201 pułk piechoty Korpus Ochrony Pogranicza
Stanowiska	dowódca kompanii dowódca batalionu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa (kampania wrześniowa):
Odznaczenia

Maksymilian Stanisław Lewin (ur. 10 maja 1886 w Kijowie, zm. 1940 w Palmirach^[1]) – major piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Syn Michała i Cecylii^[2]. Po ukończeniu gimnazjum (1896–1904) studiował na kijowskim uniwersytecie. Działał w Wojskowo-Rewolucyjnej Organizacji. Został aresztowany przez władze carskie i osadzony w Twierdzy Modlin a następnie w Cytadeli Warszawskiej. W 1906 roku po udanej ucieczce wyjechał za granicę. Rozpoczął studia w Wiedniu. Wstąpił w 1914 roku do Związku Strzeleckiego w Krakowie.

7 sierpnia 1914 roku wstąpił do Legionów Polskich. Został przydzielony do IV batalionu. Wziął udział w kampanii kieleckiej. W listopadzie 1914 roku zapadł na tyfus. Po wyleczeniu otrzymał przydział do Stacji Zbornej w Krakowie jako adiutant. W lipcu 1916 roku walczył w szeregach 5 pułku piechoty na Wołyniu. Po kryzysie przysięgowym został internowany w Szczypiornie, a następnie w Rasttat i Werl. Powodem przeniesienia ze Szczypiorna był donos, że „sierżant Lewin, jest jednym z tych szeregowców, którzy nie tylko sami nie upadają na duchu, ale także podtrzymują w innych wiarę w zwycięstwo”. 15 października 1918 roku został zwolniony z obozu^[3].

Po powrocie do Polski, w listopadzie 1918 roku został przydzielony do Adiutantury Naczelnej Komendy Likwidacyjnej POW. W stopniu podporucznika piechoty został przydzielony do 5 pułku piechoty a 1 grudnia 1918 roku został oddelegowany na stanowisko referenta DOG Warszawa^[4]. 23 lutego 1919 roku został kierownikiem placówki zagranicznej Oddziału II Naczelnego Dowództwa. Od 15 lutego do lipca 1920 roku pełnił funkcję referenta w sekcji propagandy i opieki Naczelnego Dowództwa. 15 lipca 1920 roku przeniesiony do służby liniowej. Objął dowództwo kompanii 201 pułku piechoty. Odznaczył się w walkach z Litwinami w okolicach Waki i Daniliszek, walczył z bolszewikami pod Grodnem. Brał udział w Operacji Wileńskiej gen. Lucjana Żeligowskiego. W 1920 roku został awansowany do stopnia podporucznika, a następnie porucznika. 1 grudnia 1920 roku mianowano go zastępcą przewodniczącego Komisji Likwidacyjnej Dywizji Ochotniczej. Z funkcji tej został zwolniony 30 kwietnia 1921 roku. W tym samym roku otrzymał awans do stopnia kapitana piechoty^[3].

24 sierpnia 1921 roku został wysłany na kurs dowódców batalionów. 4 listopada 1921 roku został instruktorem tego kursu, by następnie objąć służbę w batalionie zapasowym 5 pułku piechoty Legionów. 18 maja 1922 roku został mianowany dowódcą batalionu 49 pułku piechoty.

21 lutego 1925 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza. Objął funkcję referenta i prawnego zastępcy dowódcy KOP. 1 lipca 1925 roku awansował do stopnia majora. Od 16 grudnia 1926 roku był kierownikiem referatu przysposobienia wojskowego w Dowództwie Okręgu Korpusu nr I. Od 31 marca 1928 roku pełnił funkcję kierownika 1 Okręgowego Urzędu Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego w Warszawie.

31 sierpnia 1935 roku przeniesiony w stan spoczynku.

Przed wybuchem wojny został zmobilizowany i przydzielony do Szefostwa Służby Kolejnictwa Kwatery Armii „Modlin”. 13 września skierowany z częścią oficerów sztabu do Lubomla. 16 września 1939 roku, w miejscu postoju sztabu armii (wieś Mszanka), został przydzielony do II rzutu sztabu armii i skierowany do Włodzimierza Wołyńskiego. Od 18 września sprawował funkcję kwatermistrza improwizowanej Grupy „Kowel”. Uniknął niewoli niemieckiej jak i sowieckiej. Po powrocie do Warszawy, w październiku 1939 roku wstąpił do Służby Zwycięstwu Polski. W listopadzie aresztowany. 25 stycznia 1940 roku był w więzieniu przy ul. Daniłowiczowskiej, następnie więziony przy ul. Rakowieckiej. W styczniu lub lutym 1940 został przez Niemców zamordowany w Palmirach^[5]. Jego ciało nie zostało zidentyfikowane^[6].

Maksymilian Lewin ma symboliczny grób na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 329-1-17). Spoczywają w nim jego żona Eugenia oraz córka Zofia^[7].

Po przeniesieniu w stan spoczynku zamieszkiwał w Warszawie. Z żoną Eugenią (zm. 1967)^[7] miał córkę Zofię (1921–1994). Zofia Lewinówna była współautorką książki Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939–1945 (wydanie pierwsze: Kraków, 1966).

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 6604 – 17 maja 1922^[8][9][2]
• Krzyż Walecznych trzykrotnie^[10]
• Krzyż Niepodległości – 2 sierpnia 1931^[10][11]
• Złoty Krzyż Zasługi
• Srebrny Krzyż Zasługi^[10] (za zasługi w pracach przysposobienia wojskowego)
• Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Odznaka Pamiątkowa Korpusu Ochrony Pogranicza „Za Służbę Graniczną”
• Odznaka Pamiątkowa Naczelnego Dowództwa nr 822
• Odznaka Pamiątkowa Więźniów Ideowych

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2025-05-27].
• Lewin Maksymilian Stanisław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari 37 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-05-27].