Malgaszomysz

Malgaszomysz
	Nesomys
	W. Peters, 1870
	; Malgaszomysz rdzawa (N. rufus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	malgaszomyszowate
Podrodzina	malgaszomyszy
Rodzaj	malgaszomysz
	Typ nomenklatoryczny
	Nesomys rufus W. Peters, 1870
Synonimy
	Hallomys Jentink, 1879;
	Hallomys Jentink, 1879;
Gatunki
	4 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	4 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Malgaszomysz^[3] (Nesomys) – rodzaj ssaków z podrodziny malgaszomyszy (Nesomyinae) w obrębie rodziny malgaszomyszowatych (Nesomyidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące endemicznie na Madagaskarze^[4]^[5]^[6].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 170–203 mm, długość ogona 160–191 mm; masa ciała 135–243 g^[5]^[7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1870 roku niemiecki zoolog Wilhelm Peters w artykule poświęconym opisowi nowego rodzaju myszowatych z Madagaskaru, opublikowanym w czasopiśmie Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) malgaszomysz rdzawa (N. rufus).

Etymologia

Nesomys: gr. νησος nēsos ‘wyspa’ (tj. Madagaskar); μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[8].
Hallomys: gr. ἁλλομαι hallomai ‘skakać’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[9]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Hallomys audeberti Jentink, 1879.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[10]^[7]^[4]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[3]	Podgatunki^[5]^[4]^[7]	Rozmieszczenie geograficzne^[5]^[4]^[7]	Podstawowe wymiary^[5]^[7]^[a]	Status IUCN^[11]
Nesomys rufus	W. Peters, 1870	malgaszomysz rdzawa	gatunek monotypowy	północno-wschodnie, centralne i wschodnie wilgotne niziny i lasy górskie	DC: 17–20 cm DO: 16–18 cm MC: 135–185 g	LC
Nesomys audeberti	(Jentink, 1879)	malgaszomysz białobrzucha	gatunek monotypowy	od półwyspu Masoala na południe do Manantantely (w pobliżu Tôlanaro)	DC: 19,5–20 cm DO: 16,9–17,3 cm MC: 193–239 g	LC
Nesomys lambertoni	G. Grandidier, 1928	malgaszomysz zachodnia	gatunek monotypowy	regiony wapienne na obszarze Tsingy de Bemaraha	DC: 18,9–19,5 cm DO: 18,3–19,1 cm MC: 225–243 g	EN

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, EN – gatunek zagrożony.

Opisano również gatunek wymarły z późnego plejstocenu i holocenu Madagaskaru^[12]:

Nesomys narindaensis Mein, Sénégas, Gommery, Ramanivosoa, Randrianantenaina & Kerloc’h, 2010

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 W. Peters. Über eine neue Gattung der Murinen aus Madagascar. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. im Jahre 1870, s. 54, 1871. (niem.).
↑ F.A. Jentink. On a new genus and species of Mus from Madagascar. „Notes from the Leyden Museum”. 1, s. 107, 1879. (ang.).
1 2 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 234. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 334. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 S. Goodman & A. Monadjem: Family Nesomyidae (Pouched Rats, Climbing Mice and Fat Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 191–192. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Nesomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-09-07].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 216. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 458.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 307.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-08-23]. (ang.).
↑ Taxonomy: Nesomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).
↑ P. Mein, F. Sénégas, D. Gommery, B. Ramanivosoa, H. Randrianantenaina & P. Kerloc’h. Nouvelles espèces subfossiles de rongeurs du Nord-Ouest de Madagascar. „Comptes Rendus Palevol”. 9 (3), s. 104, 108, 2010. DOI: 10.1016/j.crpv.2010.03.002. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[11] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Peters-1] 1 2 W. Peters. Über eine neue Gattung der Murinen aus Madagascar. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. im Jahre 1870, s. 54, 1871. (niem.).

[Jentink-2] F.A. Jentink. On a new genus and species of Mus from Madagascar. „Notes from the Leyden Museum”. 1, s. 107, 1879. (ang.).

[Cichocki&inni-3] 1 2 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 234. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-4] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 334. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Goodman&Monadjem-5] 1 2 3 4 5 S. Goodman & A. Monadjem: Family Nesomyidae (Pouched Rats, Climbing Mice and Fat Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 191–192. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Nesomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-09-07].

[amw-7] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 216. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792205#page/466/mode/1up_458]-8] Palmer 1904 ↓, s. 458.

[CITEREFPalmer1904[https://biodiversitylibrary.org/page/27792054_307]-9] Palmer 1904 ↓, s. 307.

[mdd-10] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-08-23]. (ang.).

[12] Taxonomy: Nesomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).

[mein&inni-13] P. Mein, F. Sénégas, D. Gommery, B. Ramanivosoa, H. Randrianantenaina & P. Kerloc’h. Nouvelles espèces subfossiles de rongeurs du Nord-Ouest de Madagascar. „Comptes Rendus Palevol”. 9 (3), s. 104, 108, 2010. DOI: 10.1016/j.crpv.2010.03.002. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[a]

[11]

[12]