Manipulacja językowa

Manipulacja językowa – forma zamierzonego i intencjonalnego działania wypowiedzią, mającego na celu wywarcie korzystnego dla manipulatora wpływu na odbiorcę[1]. Manipulacja dotyczy jednak bardziej relacji między nadawcą i odbiorcą, nie zaś użytych środków jako takich. Działania manipulacyjne są ukryte dla świadomości odbiorcy.

Najczęstszymi środkami językowymi wykorzystywanymi do manipulacji językowej są:

  • wyrazy wartościujące
  • formy pierwszej osoby liczby mnogiej wprowadzane do tekstu w celu wywołania wrażenia tożsamości nadawcy i odbiorcy
  • wyrazy zawierające pozytywną ocenę odbiorcy, które poprzedzają przekazywany komunikat
  • wypowiedzi tak zbudowane, że nie da się im zaprzeczyć i przez to wydają się zawsze prawdziwe
  • mówienie między wierszami
  • eufemizmy
  • zmienianie znaczenia wyrazów.

Należy pamiętać, iż niemal wszystko może zostać uznane za manipulacyjne. Termin ten jest silnie pejoratywny i oparty na subiektywnym odczuciu, w związku z czym brak w nim naukowości[2].

Zobacz też

Przypisy

  1. Leksykon terminów medialnych: M-Z, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2024, s. 16–17, ISBN 978-83-8180-854-5.
  2. Manipulacja językowa. rogalinski.com.pl, 2011-07-28. [dostęp 2011-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-30)].