Marcepania

Marcepania – rodzaj chrząszczy z rodziny kusakowatych i podrodziny balinków, jedyny z monotypowego plemienia Marcepanini. Obejmuje dziewięć opisanych gatunków. Zamieszkują Azję Południowo-Wschodnią.

Chrząszcze o ciele długości od 0,8 do 1,4 mm, spłaszczonym do przeciętnie wypukłego, w zarysie owalnym z niewyraźnym przewężeniem między przedpleczem i pokrywami. Oskórek jest ubarwiony w odcieniach brązu i porośnięty wyraźnymi szczecinkami koloru żółtawego, a rzadziej szarobrązowego^[1][2][3].

Głowa jest krótka, najszersza na wysokości oczu, u samców o dużych oczach, u samic o oczach zdrobniałych. Czoło płynnie przechodzi w ciemię, brak jest bruzdy czołowo-nadustkowej, skronie są krótkie, a potylica jest płytko przewężona. Czułki budują luźno zestawione człony, z których trzy ostatnie są rozszerzone. Aparat gębowy ma poprzecznie półowalną wargę górną, prawie trójkątne, przynajmniej nieco niesymetryczne, pozbawione prostek żuwaczki, pieńki szczęk o prawie trójkątnym basistipes i dużym mesostipes, wydłużone żuwki z długimi i grubymi włoskami w szeregu krawędziowym, czteroczłonowe głaszczki szczękowe o drobnym członie pierwszym, dużych i wydłużonych członach drugim i trzecim oraz małym, szerokim, prawie stożkowatym członie czwartym, długie głaszczki wargowe z najmocniej wydłużonym członem drugim, poprzeczną i prawie trapezowatą bródkę oraz silnie poprzeczny, nieodgraniczony po bokach od zapoliczków podbródek. Gula ma szeroką, prawie trapezowatą płytkę wydzieloną powierzchownymi szwami gularnymi^[1].

Półowalne przedplecze ma mikropiłkowane boczne krawędzie, parę wydłużonych bocznych wcisków przednasadowych, a czasem też krótki poprzeczny wcisk pośrodkowy. Tarczka jest trójkątnawa i wyraźnie widoczna. Owalne, zaokrąglone na szczytach pokrywy mają po małym ząbku na barkach i po jednym, szczątkowo wykształconym, pozbawionym szczecinek dołku przynasadowym. Skrzydła tylnej pary są wykształcone. Szerokie hypomery są całkowicie podzielone brzusznymi listewkami na części wewnętrzną i zewnętrzną. Krótkie, wydzielone od podgięć przedplecza kompletnymi szwami notosternalnymi przedpiersie ma część biodrową nieco dłuższą od przedbiodrowej i delikatnie zaznaczone żeberko międzybiodrowe nierozdzielające przednich bioder, które to leżą w otwartych panewkach. Krótkie, poprzeczne śródpiersie ma wyraźną listewkę na przedniej krawędzi, parę pozbawionych szczecinek wcisków po bokach oraz żebrowaty, silnie dobrzusznie w przedniej połowie rozbudowany wyrostek międzybiodrowy. Szersze niż dłuższe, prawie prostokątne zapiersie przyrasta przednim brzegiem do śródpiersia, tylny brzeg ma głęboko wykrojony, a wyrostek międzybiodrowy głęboko na tylnej krawędzi wycięty. Panewki środkowych bioder mają szeroko S-kształtne żeberka tylne. Widełki sternalne zatułowia mają krótki trzonek i zbliżone podstawami ramiona. Biodra przedniej pary są kulistawe, środkowej wydłużone, a tylnej szerokie i poprzeczne. Poza tym odnóża mają małe, prawie trójkątne krętarze, nieco maczugowate uda, prawie proste do lekko zakrzywionych golenie ze szpatułkowatymi szczecinkami w odsiebnej ⅓ oraz krótkie i szerokie stopy o czterech pierwszych członach od spodu porośniętych spłaszczonymi szczecinkami, a członie piątym tak długim jak cztery pozostałe razem wzięte. Pazurki dzielą się na przysadzistą nasadę z trójkątnawym ząbkiem i smukłą część wierzchołkową^[1].

Na spodzie odwłoka widocznych jest sześć sternitów, przy czym szew między piątym a szóstym jest niewyraźny. Dziewiąty tergit u samca dysponuje długimi apofizami bocznymi. Genitalia samca mają cienkościenny edeagus z nieprzyrośniętymi do ścian płata środkowego, smukłymi paramerami^[1], każda z pojedynczą szczecinką wierzchołkową^[1][2], rzadko z dwoma takimi szczecinkami^[3]. U samicy do prawie kulistej spermateki uchodzi krótki i szeroki kanalik z dużego gruczołu dodatkowego^[1].

Rodzaj orientalny, ograniczony zasięgiem do Azji Południowo-Wschodniej. Znany jest z południowej Tajlandii, półwyspowej i borneańskiej części Malezji, filipińskiego Palawanu i indonezyjskiej Sumatry^[3].

Takson ten wprowadzony został w 2013 roku przez Pawła Jałoszyńskiego na łamach „Systematic Entomology”. Nazwę rodzajową nadano od marcepanu, którego kostkę przypominać ma ów owad wyglądem. Gatunkiem typowym wyznaczono opisaną w tej samej publikacji M. semengohensis. Dla omawianego rodzaju wprowadzono w niej również monotypowe plemię Marcepanini w obrębie nadplemienia Cephenniitae^[1]. W 2019 i 2020 roku Jałoszyński wyróżnił w obrębie rodzaju kolejne gatunki, wszystkie nazwane od wyrobów cukierniczych^[2][3].

W sumie zalicza się do rodzaju dziewięć opisanych gatunków^[4]:

• Marcepania daifuku Jałoszyński, 2020
• Marcepania elongata Jałoszyński, 2013
• Marcepania halva Jałoszyński, 2020
• Marcepania krowka Jałoszyński, 2020
• Marcepania minutissima Jałoszyński, 2013
• Marcepania princesa Jałoszyński, 2019
• Marcepania semengohensis Jałoszyński, 2013
• Marcepania seramaensis Jałoszyński, 2013
• Marcepania tuberculata Jałoszyński, 2013.

Według wyników analizy filogenetycznej Jałoszyńskiego z 2013 roku rodzaj ten zajmuje pozycję siostrzaną względem plemienia Cephenniini^[1].