Maria Olszańska

Maria Olszańska
Maria Olszańska-Krotkiewska
Data i miejsce urodzenia

4 sierpnia 1915
Warszawa

Data i miejsce śmierci

18 września 2003
Warszawa

Miejsce spoczynku

cmentarz Powązkowski w Warszawie

Zawód, zajęcie

tłumacz literacki
redaktor merytoryczny

Narodowość

polska

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Odznaczenia
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
Nagrobek Marii Olszańskiej-Krotkiewskiej na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Maria Olszańska-Krotkiewska (ur. 4 sierpnia 1915 w Warszawie, zm. 18 września 2003 tamże) – polska tłumaczka literatury szwedzkojęzycznej, w latach 1952–1975 redaktor merytoryczna w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”.

Życiorys

Urodziła się w rodzinie Władysława Mossakowskiego (zm. 1916), właściciela cukierni, i Eugenii z domu Kaluszka. W latach 1924–1930 mieszkała we Włodzimierzu Wołyńskim, gdzie jej matka pracowała w straży więziennej. Tam też uczęszczała do Państwowego Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika. Po powrocie rodziny do Warszawy, kontynuowała do 1934 naukę w prywatnym Seminarium Nauczycielskim Zofii Wołowskiej, a następnie w Państwowym Seminarium Nauczycielskim im. Elizy Orzeszkowej, w 1935 zdała maturę. Pracowała dorywczo jako nauczycielka szkół prywatnych oraz udzielała korepetycji. W latach 1936–1938 na zasadach wolnego słuchacza studiowała historię na Uniwersytecie Warszawskim. W 1938/39 uczyła w szkole podstawowej Zofii Sadkowskiej[1].

W okresie okupacji niemieckiej mieszkała w Warszawie, działała w ramach komórki „998” Wydziału Bezpieczeństwa i Kontrwywiadu Oddziału Informacyjno-Wywiadowczego Komedy Głównej Armii Krajowej, do wiosny 1944 pracowała jako bileterka w teatrze Złoty Ul. Po upadku powstania warszawskiego została wywieziona do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, a następnie do obozu koncentracyjnego Ravensbrück.

W latach 1945–1948 przebywała w Szwecji. Po powrocie do Polski ukończyła w 1952 studia z zakresu filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1952–1975 pracowała jako redaktorka w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”. Była też autorką powieści młodzieżowej Zwykły dzień (Warszawa: Nasza Księgarnia, 1962). W jej dorobku translatorskim z języka szwedzkiego znajduje się zarówno literatura dziecięca (książki Astrid Lindgren, Edith Unnerstad), sensacyjno-kryminalna (kryminały autorstwa Maji Sjöwall i Pera Wahlöö, Jana Ekströma), jak i klasyka dwudziestowiecznej szwedzkiej literatury pięknej (powieści Vilhelma Moberga, Harry’ego Martinssona, Eyvinda Johnsona, Birgitty Trotzig).

Od 1968 do 1983 należała do Związku Literatów Polskich. W 1989 została członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W latach 1980–1992 była członkiem Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”[1].

W 1971 otrzymała odznakę „Zasłużony Działacz Kultury”[1], w 2001 nagrodę literacką ZAiKS-u dla tłumaczy[2].

W czerwcu 1944 wyszła za mąż za Jana Olszańskiego, prawnika, który zmarł w tym samym roku, w 1968 zawarła związek małżeński z Witoldem Krotkiewskim (1906–1981), artystą muzykiem[1].

Zmarła w Warszawie, pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 261-4-22)[3].

Dorobek translatorski

  • Jan Ekström, Termin mija o północy. Warszawa: „Czytelnik”, 1963.
  • Hans-Krister Rönblom, Senator wraca. Warszawa: „Iskry”, 1963.
  • Per Wästberg, Na czarnej liście. Warszawa: „Iskry”, 1964.
  • Sara Lidman, Bagienne maliny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1965.
  • Losy ludzkie: opowiadania i nowele szwedzkie. (wybrał i oprac. Zygmunt Łanowski, przekład wspólnie z Zygmuntem Łanowskim i Ireną Wyszomirską). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1965.
  • Sigfrid Siwertz, Selambowie. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1966.
  • Karl Aage Schwartzkopf, Więźniowie lodów. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1966.
  • Sara Lidman, Z pięcioma brylantami. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1968.
  • Veijo Meri, Korzenie na wietrze: powieść. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1968.
  • Mika Waltari, Krwawy ślad. Niebezpieczna gra. (przekład wspólnie z Anną Marią Linke), Warszawa: „Iskry”, 1968.
  • Astrid Lindgren, Mio, mój Mio. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1968.
  • Nils Olof Franzén, Agaton Sax i porwany Mister Lispington. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1969.
  • Edith Unnerstad, U tatusiowej mamy. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1970.
  • Maria Wine, Zastrzelono lwa: wybór nowel i opowiadań. (wybór: Zygmunt Łanowski), Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1970.
  • Edith Unnerstad, Z babcią do Petersburga. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1971.
  • Birgitta Trotzig, Między niebem a morzem. Warszawa: „Pax”, 1971.
  • Astrid Lindgren, Lotta z ulicy Awanturników. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1971.
  • Astrid Lindgren, Dlaczego kąpiesz się w spodniach, wujku? Warszawa: Nasza Księgarnia, 1972.
  • Kość słoniowa: nowele szwedzkie (wybór Zygmunt Łanowski, przekład wspólnie z Zygmuntem Łanowskim). Warszawa: „Czytelnik”, 1972.
  • Harry Martinson, Droga do Klockrike. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1972.
  • Viola Wahlstedt, Nikt nie wierzy Aslakowi. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1972.
  • Lars Ahlin, Wielkie Zapomnienie: pierwsza książka Zachariasza. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1972.
  • Per Christian Jersild, Do cieplejszych krajów. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1973.
  • Maj Sjöwall, Per Wahlöö, Śmiejący się policjant. Warszawa: „Czytelnik”, 1973.
  • Astrid Lindgren, Detektyw Blomkvist. Warszawa Nasza Księgarnia, 1973.
  • Ingemar Fjell, Joachim Lis, detektyw dyplomowany. Warszawa Nasza Księgarnia, 1974.
  • Birgitta Trotzig, Barbara. (przekład wspólnie z Zygmuntem Łanowskim). Warszawa: „Książka i Wiedza”, 1974.
  • Ingmar Bergman, Sceny z życia małżeńskiego. (przekład wspólnie z Karolem Sawickim). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1975.
  • Vilhelm Moberg, Jedź dziś nocą. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1975.
  • Birgitta Trotzig, Oskarżenie. Warszawa: „Pax”, 1976.
  • Eyvind Johnson, Czasy jego wysokości. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1976.
  • Maj Sjöwall, Per Wahlöö, Człowiek z Säffle. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1976,
  • Bern Rosengren, Svampe i jego kot Buse. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1977.
  • Inger Brattström, Mamy boksera. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1977.
  • Per Olov Enquist, Piąta zima magnetyzera. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1977.
  • Stig Dagerman, Weselne kłopoty. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1978.
  • Olle Högstrand, Zamaskowana zbrodnia. Warszawa: „Czytelnik”, 1978.
  • Per Gunnar Evander, Poniedziałki z Fanny. Warszawa: „Czytelnik”, 1979.
  • Maj Sjöwall, Per Wahlöö, Zamknięty pokój. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1980.
  • Jan Ekström, Maurowie. Warszawa: „Czytelnik”, 1981.
  • Vilhelm Moberg, Emigranci. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1982.
  • Jan Ekström, Taniec ognia. Warszawa: „Czytelnik”, 1984.
  • Per Olof Sundman, Opowieść o Såmie. Warszawa: „Czytelnik”, 1987.
  • Vilhelm Moberg, Imigranci. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1987.
  • Sven Stolpe, Królowa Krystyna. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988.
  • Jan Eström, Węgorz ryba pożądana: powieść kryminalna. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1988.
  • Per Wahlöö, Ciężarówka. Warszawa: „Czytelnik”, 1989.
  • Maj Sjöwall, Per Wahlöö, Jak kamień w wodę...: opowieść z życia policji. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1990.
  • Jan Ekström, Kwiat dla Róży. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1990.

Przypisy

  1. 1 2 3 4 Olszańska Maria – Słownik Pisarzy i Badaczy XX i XXI w. [online], pisarzeibadacze.ibl.edu.pl [dostęp 2025-05-19] [zarchiwizowane z adresu 2024-11-12].
  2. ↑ Laureaci Nagród ZAiKS-u [online], www.zaiks.org.pl [dostęp 2025-05-19].
  3. ↑ Cmentarz Stare Powązki: JADWIGA DOMAŃSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-31].

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.