Melanogaster (grzyby)

Czarnobrzuszek
Ilustracja
Melanogaster tuberiformis
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

borowikowce

Rodzina

krowiakowate

Rodzaj

czarnobrzuszek

Nazwa systematyczna
Melanogaster Corda
Deutschl. Fl., 3 Abt. (Pilze Deutschl.) 3(11): 1 (1831)
Melanogaster variegatus

Melanogaster Corda (czarnobrzuszek) – rodzaj grzybów z rodziny krowiakowatych (Paxillaceae)[1].

Charakterystyka

Owocniki kuliste, elipsoidalne lub nieregularne, o średnicy 1–6 cm, ale niektóre gatunki osiągają czasami do 10 cm. Perydium ciemnobrązowe do brązowoczarnego, filcowate, zwykle z dobrze rozawiniętymi ryzomorfami przylegającymi do dna i boków owocnika. Gleba o barwie od brązowej do czarnej z wypełnionymi żelem komorami rozdzielonymibiałymi, jasnożółto-brązowymi lub żółtymi ściankami. Mają zapach owocowy, czosnkowy lub mdły, słodko-oleisty[2].

Bazydiospory podłużnie symetryczne, elipsoidalne, jajowate, odwrotnie jajowate, wrzecionowate lub o kształcie zbliżonym do cytryny i wymiarach 6–22 × 3,5–13 µm. Postawa zarodników ścięta, powierzchnia gładka, ściana 1–2 warstwowa o grubości 0,5–1,5 µm. Barwa w wodzie: jasnobrązowa do ciemnobrązowej, fioletowobrązowa, ciemnofioletowa lub prawie czarna. W odczynniku Melzera nieamyloidalne. Brak pory rostkowej, co odróżnia je od zarodników z rodzaju Coprinus[2]

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Paxillaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Takson utworzył w 1831 r. August Karl Joseph Corda. Synonimy: Argylium Wallr., Bulliardia Jungh., Hyperrhiza Spreng., Uperhiza Bosc.[3] Nazwę polską nadał Feliks Teodorowicz w 1933 r.[4]

Gatunki występujące w Polsce:

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[6]. Wykaz gatunków i nazwy polskie według Władysława Wojewody[4] i T. Krzyszczyka[5].

Zastosowanie

Z owocników i strzępek gatunku Melanogaster broomeianus wyizolowano nowy barwnik polienowy, melanokrocynę, będącą N-acylową pochodną estru metylowego L-fenyloalaniny z poliolefinowym kwasem karboksylowym[7].

Przypisy

  1. 1 2 Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
  2. 1 2 Truffle Genus: Melanogaster [online], The Truffle-Like Fungi of North Temperate Forests [dostęp 2024-12-06].
  3. Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
  4. 1 2 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 432, 433, ISBN 83-89648-09-1.
  5. 1 2 Tomasz Krzyszczyk, Grzyby hypogeiczne Polski. Indeks gatunków [online], Grzyby hypogeiczne Polski [dostęp 2024-12-06].
  6. Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
  7. K. Aulinger i inni, Melanocrocin, a polyene pigment from ''Melanogaster broomeianus'' (Basidiomycetes), „Zeitschrift für Naturforschung. C, Journal of biosciences”, 56 (7–8), s. 495–8, PMID: 11531079.