Ciemnobiałka prążkowanotrzonowa
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
ciemnobiałka prążkowanotrzonowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Melanoleuca grammopodia (Bull.) Murrill N. Amer. Fl. (New York) 10(1): 7 (1914) | |
%252C_to_serve_as_an_atlas_to_the_%22Handbook_of_British_Fungi%22_(Pl._118)_(8163945654).jpg)
Ciemnobiałka prążkowanotrzonowa (Melanoleuca grammopodia (Bull.) Murrill) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Melanoleuca, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1792 r. Jean Baptiste François Bulliard, nadając mu nazwę Agaricus grammopodius. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1935 r. William Alphonso Murrill, przenosząc go do rodzaju Melanoleuca[1]. Ma 11 synonimów naukowych[2].
Polską nazwę nadał Władysław Wojewoda w 1999 r.[3]
Morfologia
Średnica 5–12 cm, u młodych okazów łukowaty z podwiniętym brzegiem, u starszych płaski z prostym, ostrym brzegiem i niskim, tępym garbkiem. Powierzchnia gładka, błyszcząca, o barwie od siwobrązowej przez czarnobrązową do niemal czarnej[4].
Wykrojone i zbiegające ząbkiem, bardzo gęste,, siwobiałe, siwe lub kremowe[4].
Wysokość 5–12 cm, grubość 1–2,5 cm, solidny, walcowaty ze zgrubiałą podstawą, pełny. Powierzchnia grubowłóknista i wyraźnie podłużnie karbowana, siwoczarna, przy podstawie jaśniejsza[4].
W kapeluszu biały, w trzonie brązowawy, bez wyraźnego zapachu i smaku[4].
- Gatunki podobne
Ciemnobiałka ciemna (Melanoleuca melaleuca). Odróżnia się niekarbowanym, lub niewyraźnie karbowanym trzonem, i migdałowym zapachem[4].
Występowanie i siedlisko
W Europie podano liczne stanowiska na całym obszarze. Występuje także w Ameryce Północnej i Azji[5]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 10 stanowisk z uwagą, że gatunek prawdopodobnie nie jest zagrożony[3]. W późniejszych latach podano następne stanowiska[6]. Najbardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[7].
Naziemny grzyb saprotroficzny. Rośnie wśród traw na łąkach, pastwiskach, nieużytkach, przydrożach i lasach, zwłaszcza olchowych. Owocniki od kwietnia do października[3].
Jest grzybem jadalnym.
Przypisy
- 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2023-07-10] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-07-10] (ang.).
- 1 2 3 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 435, ISBN 83-89648-09-1.
- 1 2 3 4 5 Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Występowanie Melanoleuca grammopodia na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-07-10] (ang.).
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-07-10].
- ↑ Aktualne stanowiska Melanoleuca grammopodia w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-07-10] (pol.).