Meta Janitzek
| Data i miejsce urodzenia |
19 lipca 1852 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1 listopada 1927 |
| Język | |
| Dziedzina sztuki |
Meta Janitzek (ur. 19 lipca 1852 w Mysłowicach, zm. 1 listopada 1927 w Bytomiu) – górnośląska pisarka.
Życiorys
Urodziła się 19 lipca 1852 roku w Mysłowicach. Pochodziła z rodziny Friedricha Reiflandta, wyższego urzędnika górniczego, który w swoim domu często urządzał spotkania towarzyskie, na których czytano literaturę niemiecką i o niej się dyskutowało[1]. Stałym gościem tych wieczorów był spedytor Klaußmann z Szopienic, który często zapraszał swojego utalentowanego syna, późniejszego pisarza Antona Oskara Klaußmanna[2]. Atmosfera ta obudziła u niej zainteresowanie literaturą[1].
W wielu 20 lat wyszła za mąż i zamieszkała w podbytomskich Łagiewnikach[3]. Zajęła się prowadzeniem domu i wychowywaniem dzieci, natomiast w wolnych chwilach pogłębiała swoją wiedzę i doskonaliła swój warsztat pisarski. Zadebiutowała 1 kwietnia 1901 roku i od razu stała się jedną z najbardziej popularnych górnośląskich pisarek, a swoje utwory publikowała w gazetach codziennych i czasopismach[1].
Przez ostatnią dekadę swojego życia wycofała się z życia publicznego, ale nadal pisała[4]. Zmarła po długiej chorobie 1 listopada 1927 roku w Bytomiu[2].
Twórczość
Tematyka jej utworów często oparta była na wydarzeniach mających miejsce w jej środowisku – dotyczy to np. utworów Der Fürstenmord an der Dreikaiserreichsecke (Zabójstwo księcia na granicy trzech mocarstw) czy Das Kreuz im Walde (Krzyż w lesie)[1]. Opisywała krążące wśród ludności dawne historie o charakterze sensacyjnym, w tym Der Priestermord in Beuthen O.S. am 14.September des Jahres 1363 (Zabójstwo księdza w Bytomiu 14 września 1363 roku) i Ein Schreckenstag in Myslowitz (Sądny dzień w Mysłowicach)[5].
Uważana była za pierwszą pisarkę górnośląską, która przybliżyła lokalnej społeczności znaczące osobistości z życia gospodarczego, które przyczyniły się do rozwoju przemysłu w regionie, w tym. m.in. Karola Godulę czy Gottfrieda Linkego[5]. Częstym motywem jej twórczości były także dzieje polskich rodzin szlacheckich związanych z Mysłowicami: Sułkowskich i Mieroszewskich[1].
Była także autorką dwóch wierszy: St. Barbara (Święta Barbara) i Abschied vom Bergwerksglöckchen (Pożegnanie z górniczym dzwonkiem)[5].
Po jej śmierci odnaleziono dwa niedokończone rękopisy: Die zwölf Wilhelminen (Dwanaście Wilhelmin) i Der letzte polnische Standsherr auf oberschlesischer Erde (Ostatni polski schlachcic na górnośląskiej ziemi)[5].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 Rostropowicz 2006 ↓, s. 117.
- 1 2 Macha 1928 ↓, s. 489.
- ↑ „Der oberschlesische Wanderer” (180), Gliwice 1908, s. 2 (niem.).
- ↑ Macha 1928 ↓, s. 490.
- 1 2 3 4 Rostropowicz 2006 ↓, s. 118.
Bibliografia
- Simon Macha, Ein Nachruf für die oberschlesische Schriftstellerin Meta Janitzek, „Der Oberschlesier”, 10 (9), Opole: Druck von Erdmann Raabe, 1928, s. 489–490 (niem.).
- Joanna Rostropowicz (red.), Ślązacy od czasów najdawniejszych do współczesności. II, Łubowice; Opole: Górnośląskie Centrum Kultury i Spotkań im. Eichendorffa w Łubowicach; Fundacja Nauki i Kultury na Śląsku, 2006, ISBN 83-7511-014-0 (pol.).