Molosek

Molosek
	Tadarida
	Rafinesque, 1814
	; Molosek brazylijski (T. brasiliensis)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Rodzina	molosowate
Podrodzina	molosy
Rodzaj	molosek
	Typ nomenklatoryczny
	Cephalotes teniotis Rafinesque, 1814
Synonimy
	Tadaris: Rafinesque, 1815; Dinops Savi, 1825; Rhizomops Legendre, 1984;
	Tadaris: Rafinesque, 1815; Dinops Savi, 1825; Rhizomops Legendre, 1984;
Gatunki
	12 gatunków (w tym 5 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	12 gatunków (w tym 5 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Molosek^[5] (Tadarida) – rodzaj ssaków z podrodziny molosów (Molossinae) w obrębie rodziny molosowatych (Molossidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji, Afryce i Ameryce^[6]^[7]^[8].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 46–102 mm, długość ogona 28–66 mm, długość ucha 14–34 mm, długość tylnej stopy 7–15 mm, długość przedramienia 36–67 mm; masa ciała 8–55 g^[7]^[9].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1814 roku francusko-amerykański przyrodnik Constantine Samuel Rafinesque w publikacji swojego autorstwa o tytule Podsumowanie odkryć i prac somiologicznych^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) molosek europejski (T. teniotis).

Etymologia

Tadarida (Tadaris): Rafinesque tworząc nowy takson nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej^[1]^[10]; Marco Riccucci sugeruje, że nazwa rodzajowa pochodzi od nazwy „tadarida” (również ‘taddarita’, ‘taddarida’, ‘tallarita’, „tallarida” i ‘taddrarita’) używanej w Kalabrii i na Sycylii na określenie nietoperza niezależnie od jego gatunku. Te lokalne nazwy używane są również w sycylijskich wierzeniach, legendach i wierszach. Rafinesque słyszał tę nazwę podczas swojego pobytu na Sycylii i użył jej. Nazwa ‘tadarida’ wywodzi się od greckiego νυκτερις nukteris, νυκτεριδος nukteridos ‘nietoperz’, gdzie w południowych Włoszech uległa zniekształceniu z powodu aferezy i deformacji dialektu^[11].
Dinops: gr. δεινος deinos ‘groźny, straszny’; ωψ ōps, ωπος ōpos ‘wygląd, oblicze’^[12]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Dinops cestoni Savi, 1825 (= Cephalotes teniotis Rafinesque, 1814).
Rhizomops: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos, pysk’; rodzaj Mops Lesson, 1842^[4]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Nyctinomus brasiliensis I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1824.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[13]^[9]^[6]^[5]:

Tadarida brasiliensis (I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1824) – molosek brazylijski
Tadarida teniotis (Rafinesque, 1814) – molosek europejski
Tadarida lobata (O. Thomas, 1891) – molosek kenijski
Tadarida ventralis (Heuglin, 1861) – molosek wielki
Tadarida fulminans (O. Thomas, 1903) – molosek malgaski
Tadarida insignis (Blyth, 1862) – molosek znaczony
Tadarida latouchei O. Thomas, 1920 – molosek orientalny

Opisano również gatunki wymarłe^[14]:

Tadarida constantinei B. Lawrence, 1960^[15] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
Tadarida engesseri Rachl, 1983^[16] (Niemcy; miocen)
Tadarida leptognatha Rachl, 1983^[16] (Niemcy; miocen)
Tadarida mengraii (Mein & Ginsburg, 1997)^[17] (Tajlandia; miocen)
Tadarida rusingae Arroyo-Cabrales, Gregorin, Schlitter & Walker, 2002^[18] (Kenia; miocen).

Uwagi

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Tadarida Rafinesque, 1814.

Przypisy

1 2 3 C.S. Rafinesque: Précis des découvertes et travaux somiologiques. Palerme: Royale typographie militaire, aux dépens de l’auteur, 1814, s. 55. (fr.).
↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 54. (fr.).
↑ G. Savi. Descrizione del Dinops Cestoni nuovo animale della famiglia dei Pipistrelli. „Nuovo giornale de’ letterati”. 10 (21), s. 230, 1825. (wł.).
1 2 S. Legendre. Étude odotologíque des représentants actuels du groupe Tadarida (Chiroptera, Molossidae). Implications phylogéniques, systématiques et zoogéographiques. „Revue Suisse de Zoologie”. 91, s. 427, 1984. (fr.).
1 2 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 114–115. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 204–206. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
1 2 P. Taylor, B. Lim, M. Pennay, P. Soisook, T. Kingston, L. Loureiro & L. Moras: Family Molossidae (Free-tailed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 664–667. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Tadarida. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-02-21]. (ang.).
1 2 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 523–524. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 659.
↑ M. Riccucci. Derivation of the Generic Name Tadarida (Rafinesque, 1814). „Bat Research News”. 56 (4), s. 61–62, 2015. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 234.
↑ C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-04-13]. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Tadarida Rafinesque, 1814, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-11-17] (ang.).
↑ B. Lawrence. Fossil Tadarida from New Mexico. „Journal of Mammalogy”. 41 (3), s. 320, 1960. DOI: 10.2307/1377489. (ang.).
1 2 R.R. Rachl R.R., Die Chiroptera (Mammalia) aus den mittelmiozänen Kalken des Nordlinger Rieses (Suddeutschland), „Thesis Doct.”, München: Ludwig-Maximilians. Universität München, 1983, s. 1–284 (niem.).
↑ P. Mein & L. Ginsburg. Les mammifères du gisement miocène inférieur de Li Mae Long, Thaïlande: systématique, biostratigraphie et paléoenvironnement. „Geodiversitas”. 19 (4), s. 802, 1997. (fr.).
↑ J. Arroyo-Cabrales, R. Gregorin, D.A. Schlitter & A. Walker. The oldest African molossid bat cranium (Chiroptera: Molossidae). „Journal of Vertebrate Paleontology”. 22 (2), s. 382, 2002. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[uwaga1-2] Niepoprawna późniejsza pisownia Tadarida Rafinesque, 1814.

[Rafinesque-1] 1 2 3 C.S. Rafinesque: Précis des découvertes et travaux somiologiques. Palerme: Royale typographie militaire, aux dépens de l’auteur, 1814, s. 55. (fr.).

[raf-3] C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 54. (fr.).

[Savi-4] G. Savi. Descrizione del Dinops Cestoni nuovo animale della famiglia dei Pipistrelli. „Nuovo giornale de’ letterati”. 10 (21), s. 230, 1825. (wł.).

[Legendre-5] 1 2 S. Legendre. Étude odotologíque des représentants actuels du groupe Tadarida (Chiroptera, Molossidae). Implications phylogéniques, systématiques et zoogéographiques. „Revue Suisse de Zoologie”. 91, s. 427, 1984. (fr.).

[Cichocki&inni-6] 1 2 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 114–115. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-7] 1 2 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 204–206. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Taylor&inni-8] 1 2 P. Taylor, B. Lim, M. Pennay, P. Soisook, T. Kingston, L. Loureiro & L. Moras: Family Molossidae (Free-tailed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 664–667. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[Wilson&Reeder-9] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Tadarida. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-02-21]. (ang.).

[amw-10] 1 2 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 523–524. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792406_659]-11] Palmer 1904 ↓, s. 659.

[Riccucci-12] M. Riccucci. Derivation of the Generic Name Tadarida (Rafinesque, 1814). „Bat Research News”. 56 (4), s. 61–62, 2015. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27791981_234]-13] Palmer 1904 ↓, s. 234.

[mdd-14] C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-04-13]. (ang.).

[zij-15] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Tadarida Rafinesque, 1814, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-11-17] (ang.).

[law-16] B. Lawrence. Fossil Tadarida from New Mexico. „Journal of Mammalogy”. 41 (3), s. 320, 1960. DOI: 10.2307/1377489. (ang.).

[rach-17] 1 2 R.R. Rachl R.R., Die Chiroptera (Mammalia) aus den mittelmiozänen Kalken des Nordlinger Rieses (Suddeutschland), „Thesis Doct.”, München: Ludwig-Maximilians. Universität München, 1983, s. 1–284 (niem.).

[mein&gin-18] P. Mein & L. Ginsburg. Les mammifères du gisement miocène inférieur de Li Mae Long, Thaïlande: systématique, biostratigraphie et paléoenvironnement. „Geodiversitas”. 19 (4), s. 802, 1997. (fr.).

[cab&inni-19] J. Arroyo-Cabrales, R. Gregorin, D.A. Schlitter & A. Walker. The oldest African molossid bat cranium (Chiroptera: Molossidae). „Journal of Vertebrate Paleontology”. 22 (2), s. 382, 2002. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]