Morderstwa Osedżów

Morderstwa Osedżów
Terror w hrabstwie Osage

Schemat powiązań ofiar i sprawców w sprawie grupy W.K. Hale
Państwo	Stany Zjednoczone
Stan	Oklahoma
Miejsce	hrabstwo Osage, Oklahoma i okolice
Data	1918 - lata 30. XX wieku
Liczba zabitych	co najmniej 60, prawdopodobnie setki[1]
Motyw	dziedziczenie spadków
brak współrzędnych

Morderstwa Osedżów – seria zbrodni na przedstawicielach plemienia Osedżów dokonanych przez białych współmieszkańców (często członków rodziny) hrabstwa Osage w Oklahomie, trwająca od roku 1918 do lat 30. XX wieku^[2]. Okres ten jest również nazywany terrorem w hrabstwie Osage^[1].

Były one głównie umotywowane chęcią przejęcia w spadku (w oparciu o autentyczne, jak i fałszywe^[3][4] testamenty i weksle) praw do dzierżawionych koncernom naftowym, wysoce dochodowych, roponośnych terenów należących do tego plemienia^[5].

Morderstwa były dokonywane głównie poprzez otrucie lub zastrzelenie, lecz również upozorowanie wypadku czy zamach bombowy^[5].

Najsłynniejszy i najbrutalniejszy epizod przypada na okres od wiosny 1921 do stycznia 1926^[6] i jest związany ze zbrodniami dokonywanymi na zlecenie "króla Osage Hills", Wiliama K. Hale - miejscowego milionera i nieformalnego przywódcy miejscowej kliki osób wysoko postawionych w lokalnej administracji i służbach^[7]. Działania jego grupy uniemożliwiały lokalnym stróżom prawa na efektywne działanie i dopiero przejęcie śledztwa przez grupę agentów FBI prowadzoną przez Toma White'a pozwoliło na przełom i osądzenie Hale i jego współpracowników, w tym jego siostrzeńców - braci Burkhart^[8].

Zbrodnie te doprowadziły do uchwalenia przez Kongres prawa pozwalającego na dziedziczenie udziałów w plemiennej ziemi tylko przez Osedżów lub pół-Osedżów^[9].

• Mary Lewis - uznawana za pierwszą ofiarę terroru, zamordowana przez przyjaciela, Thomasa Middletona i jego towarzysza w 1918 roku^[2]
• Rodzina Kyle:
  • Anna Brown (z domu Kyle) - zastrzelona^[10]
  • Molly Burkhart (z domu Kyle) - nieudana próba otrucia przez męża, Ernesta lub braci Shoun^[11]
  • Bill Smith i Rita Smith (z domu Kyle) - zamach bombowy^[5]
• Henry Roan - zastrzelony^[10]
• Charles Whitehorn - zastrzelony przez żonę, Hattie, i jej kompanów^[12]
• George Bigheart - otrucie^[4]
• Rodzina Stepson
  • Wiliam Stepson - prawdopodobnie otruty przez Kelsiego Morrisona w 1922^[1]
  • Tillie Stepson - wdowa po Wiliamie, ponownie ożeniona z Kelsim Morrisonem i prawdopodobnie przez niego otruta w 1923^[1]
• Mary Elkins - najbogatsza członkini plemienia, nieudana próba otrucia przez męża w 1923^[1]
• Anna Stanford - podejrzenie otrucia (wg dokumentów FBI)^[1]
• Sybil Bolton - zastrzelona^[1]

Białymi ofiarami terroru stali się również miejscowy nafciarz Barney McBride oraz adwokat W.W Vaughan, którzy starali się zwrócić uwagę rządu federalnego na te zbrodnie^[13].

• Thomas Middleton - skazany w 1919 roku na karę śmierci za zabójstwo Mary Lewis, ułaskawiony przez gubernatora 6 lat później^[2]
• William K. Hale - 29 października 1926 skazany na dożywocie w sprawie o morderstwo Henrego Roana^[14], uzyskał zwolnienie warunkowe w 1947^[15]
• John Ramsey - 29 października 1926 skazany na dożywocie w sprawie o morderstwo Henrego Roana^[14]
• Ernest Burkhart - 21 czerwca 1926 skazany na dożywocie^[16], uzyskał zwolnienie warunkowe w 1937^[17]
• Kelsie Morrison - skazany w sprawie morderstwa Anny Brown^[18]

Bryan Burkhart został objęty statusem świadka koronnego i nigdy nie poniósł odpowiedzialności^[18].

Mimo zebranych przez FBI poszlak na udział w grupie przestępczej i ukrywanie dowodów przez miejscowego bankiera, Herba G. Hurta, lekarzy - braci Shoun i właściciela zakładu pogrzebowego, Scotta Mathiasa, nie postawiono im zarzutów uznając materiał dowodowy za niewystarczający^[19][20].

Szacunki dotyczące odsetka zabitych Osedźów są bardzo zróżnicowane, przy czym najniższy wynosi 10% z ówczesnych 591 pełnokrwistych członków tego plemienia^[21].

• Niemy film w reż. Jamesa Younga Deera z 1926 roku pt. Tragedies of the Osage Hills. Nagranie to nie zachowało się do dnia dzisiejszego^[22].
• Pisarz z plemienia Osedżów, John Joseph Mathews, umieścił w czasach owych morderstw akcję swojej powieści z 1934 roku pt. Sundown^[23].
• The Osage Indian Murders było trzecim odcinkiem wyprodukowanego przez Phillipsa Lorda, przy współpracy z FBI, słuchowiska G-Men^[24].
• Będący w dzieciństwie świadkiem jednego z morderstw, powieściopisarz z plemienia Osedżów, Fred Grove, wielokrotnie nawiązywał do tych wydarzeń w swojej twórczości, m.in w Flame of the Osage (1958), Warrior Road (1974), Drums Without Warriors (1976) oraz The Years of Fear (2002)^[24].
• Morderstwo rodziny Kyle'ów było jednym z wątków krymilanych przedstawionych w filmie The FBI Story z 1959 r.^[25]
• Powieść The Grey Horse Legacy (1968) autorstwa Johna Clintona Hunta^[26].
• Mean Spirit (1990) autorstwa Lindy Hogan jest fikcyjną opowieścią osadzoną w realiach tamtego okresu^[24].
• Książka Dennisa McAuliffe'a Jr. The Deaths of Sybil Bolton (1994) była pierwszą książką w tej tematyce, do której napisania wykorzystano oryginalne akta FBI. Jest ona dziennikarskim śledztwem w sprawie śmierci babci autora należącej do plemienia Osage. Została ponownie wydana w 1999 r. pod tytułem Bloodland: A Family Story of Oil, Greed and Murder on the Osage Reservation. Kolejne, trzecie wydanie, The Deaths of Sybil Bolton: Oil, Greed, and Murder on the Osage Reservation, zawiera przedmowę Davida Granna^[24].
• Powieść A Pipe for February (2005) autorstwa Charlesa Reda Corna^[24].
• Powieść The Osage Rose (2008) autorstwa Toma Holma^[24].
• Książka Czas krwawego księżyca (2017) autorstwa Davida Granna.
• Sztuka teatralna The Deaths of Sybil Bolton (2019) autorstwa Davida Blakely'a^[24].
• Film Czas krwawego księżyca z 2023 roku w reżyserii Martina Scorsese, będący ekranizacją książki Granna^[27].

• David Grann: Czas Krwawego Księżyca: Zabójstwa Osagów i narodziny FBI. Wyd. II. Warszawa: Wydawnictwo WAB, 2023. ISBN 978-83-8318-942-0.