Mose Allison

Mose Allison

Mose Allison (1975)
Imię i nazwisko	Mose John Allison jr
Pseudonim	„William Faulkner jazzu”
Data i miejsce urodzenia	11 listopada 1927 Tippo (Missisipi)
Data i miejsce śmierci	15 listopada 2016 Hilton Head Island
Instrumenty	fortepian, trąbka
Gatunki	jazz, blues
Zawód	muzyk
Wydawnictwo	Prestige, Atlantic
Powiązania	Al Cohn

Mose John Allison jr (ur. 11 listopada 1927 w Tippo w stanie Missisipi, zm. 15 listopada 2018 w Hilton Head Island)^[1] – amerykański muzyk jazzowy i bluesowy, pianista, wokalista oraz twórca piosenek. Laureat nagrody NEA Jazz Masters 2013^[2]. Został nią uhonorowany, albowiem jego twórczość wymykała się kategoryzacji i przez ponad pięćdziesiąt lat wywierała ogromny wpływ na muzyków, niezależnie od gatunku^[3]. Bywał nazywany „Williamem Faulknerem jazzu”^[3].

Urodził się na farmie swojego dziadka w Tippo (obszar niemunicypalny) w delcie Missisipi^[2]. Jego ojcem był Mose John senior – farmer i handlowiec, oraz Maxine z d. Collins – nauczycielka^[4]. W dzieciństwie zbierał bawełnę, ale bardziej dla zabawy niż z potrzeby lub obowiązku. Mając pięć lat, zaczął ze słuchu grać boogie-woogie na domowym pianinie. W szkole średniej uczył się gry na trąbce. W radiu i z szafy grającej, znajdującej się na pobliskiej stacji benzynowej, słuchał country bluesa i jazzu. Oprócz muzyków bluesowych, m.in. Alberta Ammonsa, Big Billa Broonzy’ego i Meade’a Luxa Lewisa, inspirowali go wówczas tacy jazzmani, jak Pete Johnson, Louis Armstrong, Fats Waller, Duke Ellington, Louis Jordan i Nat „King” Cole. Swój pierwszy utwór napisał w wieku trzynastu lat^[5]. Na jego młodzieńczą twórczość duży wpływ miał wokalista rhythmandbluesowy i piosenkopisarz, twórca kilku przebojów – Percy Mayfield^[1].

W 1945 podjął studia na Uniwersytecie Mississippi (Ole Miss), ale w następnym roku opuścił uczelnię i wstąpił do U.S. Army^[3]. Pod koniec lat 40. zakończył służbę i rozpoczął naukę na Louisiana State University. W 1952 uzyskał licencjat z filologii angielskiej oraz specjalizację (minor degree) z filozofii^[3].

W 1956 przeniósł się do Nowego Jorku (później przez wiele lat mieszkał na Long Island)^[3]. Szybko wkroczył do świata jazzu, dołączając do kręgu muzyków post-bopowych. Jego mentorem został saksofonista Al Cohn, z którym również występował i nagrywał^[2]. Grał także z innymi czołowymi jazzmanami, takimi jak Gerry Mulligan, Stan Getz, Zoot Sims i Phil Woods.

Po podpisaniu kontraktu z wytwórnią Prestige nagrał jako lider swoją pierwszą płytę: Back Country Suite^[3]. Album, nawiązujący do bluesowych tradycji delty Missisipi, został dobrze przyjęty przez słuchaczy i krytyków^[2]. W 1958 założył trio, w którym grali także gitarzysta basowy Addison Farmer oraz perkusista Nick Stabulas. W 1963 firma Prestige zgodziła się na wydanie albumu zawierającego wyłącznie piosenki. Płyta, zatytułowana Mose Allison Sings, była kompilacją utworów z jego poprzednich wydawnictw i składała się głównie ze standardów bluesowych i jazzowych. Jednak największą uwagę z jej repertuaru zwróciła stworzona przez niego piosenka Parchman Farm, która na przeszło dwadzieścia lat stała się najbardziej pożądanym na jego koncertach utworem^[3]. Tę i wiele innych jego piosenek włączyły do swojego repertuaru takie gwiazdy rocka i popu jak The Who, The Yardbirds, Eric Clapton, Manfred Mann, Van Morrison, Leon Russell, Bonnie Raitt, Blue Cheer, Ray Davies (The Kinks), Cactus, The Clash, Elvis Costello, oraz wokalistki jazzowe – Diana Krall i Karrin Allyson. Jego twórczość miała wpływ na m.in. Jimiego Hendrixa, The Rolling Stones, Johna Mayalla, J.J. Cale’a i Toma Waitsa. Był pacyfistą o poglądach lewicowych. Brytyjski wokalista Georgie Fame stwierdził, że Allison jest ważniejszy niż Bob Dylan^[3].

W 2008 otrzymał doktorat honorowy na Louisiana State University. Ostatnia jego płyta, The Way of the World, została wydana przez firmę niezależną w 2010, kiedy miał 83 lata. Ukazała się po przeszło dziesięcioletniej przerwie w jego działalności koncertowej i nagraniowej. W jej czasie udzielił kilku dużych wywiadów, w których bardzo krytycznie wypowiadał się na temat funkcjonowania wytwórni płytowych i ich polityki płacowej^[3].

Zmarł z przyczyn naturalnych w swoim kalifornijskim domu w Hilton Head Island^[4]. Miał 89 lat.

• Mose Allison, allmusic.com
• NEA Jazz Masters – Mose Allison, National Endowment for the Arts
• Mose Allison, pianist, singer and „William Faulkner of jazz”, dies at 89, „Los Angeles Times”

• Mose Allison – dyskografia, Discogs