Most Dolny w Prudniku

Most Dolny w Prudniku

Most Dolny (2020)
Poprzednie nazwy	Niederbrücke
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Miejscowość	Prudnik
Podstawowe dane
Przeszkoda	rzeka Prudnik
Długość	42 m
Szerokość: • całkowita • jezdni • chodników	12 m 8 m po 2 m
Data budowy	20 listopada 1854
Data zburzenia	kwiecień 2018
Data odbudowy	14 września 2018
Położenie na mapie Prudnika Most Dolny w Prudniku
Położenie na mapie Polski Most Dolny w Prudniku
Położenie na mapie województwa opolskiego Most Dolny w Prudniku
Położenie na mapie powiatu prudnickiego Most Dolny w Prudniku
Położenie na mapie gminy Prudnik Most Dolny w Prudniku
50°19′18″N 17°35′10″E/50,321667 17,586111

Most Dolny w Prudniku – most drogowy w Prudniku w ciągu ul. Batorego (droga krajowa nr 40), stanowiący przeprawę nad rzeką Prudnik. Łączy centrum miasta z Dolnym Przedmieściem. Jeden z najstarszych obiektów tego typu na Śląsku^[1]. Wpisany do gminnej ewidencji zabytków^[2].

Pierwszy most nad rzeką Prudnik w tym miejscu powstał w średniowieczu, łącząc miasto Prudnik z traktem handlowym z Wrocławia do Ołomuńca przez Nysę i Opawę, który przebiegał po wschodniej stronie rzeki. Za mostem znajdowało się skrzyżowanie dróg do sąsiednich miejscowości. Most znajdował się na Dolnym Przedmieściu, w języku niemieckim nosił nazwę Niederbrücke (dolny most)^[3].

Z inicjatywy burmistrza Augustina Sturma wzniesiono nowy most w 1702. Na moście stały figury świętych Franciszka Ksawerego i Jana Nepomucena, które w XIX wieku przeniesiono na cmentarz komunalny. Konstrukcja została wzmocniona lub wyremontowana w 1810. Trzy lata później, w 1813 w most wmurowano kamienną płytę, którą oznaczono wysoki poziom wody, który odnotowano w tym roku^[3].

W 1842 podjęto decyzję o budownie nowego mostu na Dolnym Przedmieściu, ponieważ (według Augustina Weltzla) most z 1702 był zbyt wąski i „bydło pociągowe, które się na nim spotkało, spychało się na bok i nierzadko przez balustradę spadało w dół”. Prace budowlane rozpoczęto 19 lipca 1854. W sierpniu tego samego roku doszło w mieście do powodzi, podczas której woda zalała okolice budowy^[3].

15 września 1854 położono kamień węgielny, a na jednym z filarów umieszczono płytę z datą 1854, która wskazywała poziom wody odnotowany podczas powodzi w tymże roku. Prace pod nadzorem Paula Müllera prowadził mistrz murarski Leopold Schweitzer. Nowy most powstał „kilka kroków” na południe od starego, w dół biegu rzeki. Został oddany do użytku 20 listopada 1854. Rok później, w 1855, został uzupełniony o balustradę. Według Jana Piotra Chrząszcza, podczas powodzi w lipcu 1903 wspólna akcja mieszkańców miasta, straży pożarnej i żołnierzy prudnickiego garnizonu miała uratować most przed zniszczeniem^[3].

Kolejne powodzie w 1934 i 1938 osłabiły konstrukcję mostu. Z tego powodu w 1939 poddano go gruntownemu remontowi. Wówczas Most Dolny został poszerzony^[4]. W próbie wypornościowej mostu wzięły udział czołgi miejscowego garnizonu^[5]. Podczas walk o Prudnik w marcu 1945 w okresie II wojny światowej, most był jednym z obiektów w mieście, których przed Armią Czerwoną broniły oddziały Volkssturmu^[6].

Po zakończeniu II wojny światowej i przejęciu Prudnika przez administrację polską, most został poszerzony o około 4 metry. Wygospodarowano wówczas miejsce na szersze chodniki. Zniszczono ekspozycję bocznych płaszczyzn mostu^[3][1]. Most nie ucierpiał podczas powodzi w 1977^[7]. Zaniedbanie zarośniętych brzegów oraz wąskie koryto rzeki Prudnik w pobliżu mostu przyczyniły się do szkód wywołanych przez powódź tysiąclecia w 1997^[1].

Na podstawie dokumentacji projektowej mostu wykonanej na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad stwierdzono, że „długotrwała eksploatacja mostu przyczyniła się do uszkodzenia jego elementów konstrukcyjnych, pęknięć i przemieszczeń oraz bardzo zły stan budulca”^[1]. Podjęto decyzję o przebudowie mostu. W kwietniu 2018 most na Dolnym Przedmieściu został rozebrany^[8]. Budowa nowej przeprawy trwała do września tego samego roku^[9]. Na czas budowy, żołnierze 4 Batalionu Inżynieryjnego z Głogowa wznieśli most tymczasowy o konstrukcji typowej DMS-65 w obrębie ulic Kochanowskiego i Wańkowicza^[10]. Nowy, poszerzony Most Dolny, wzorowany na dotychczasowym, powstał z wykorzystaniem kamienia ze starego mostu^[11]. Został udostępniony dla ruchu 14 września 2018^[12].

• Przebudowa Mostu Dolnego w 2018
• 
  Przygotownie do rozbiórki (1 marca)
• 
  Most tymczasowy
• 
  Wyburzanie (27 kwietnia)
• 
  Miejsce po rozebranym moście (2 maja)
• 
  Początek odbudowy mostu (22 czerwca)
• 
  Budowa (1 sierpnia)
• 
  Budowa (16 sierpnia)
• 
  Prace wykończeniowe (21 listopada)

Okolice mostu zostały zalane podczas powodzi we wrześniu 2024^[13].

Most wykonany z betonu zbrojonego. Jego ściany obłożono kamieniem. Posiada 42 m długości^[14]. Szerokość jezdni wynosi 8 m. Chodniki po obu stronach mostu mają po 2 m szerokości^[15].

• 
  Jezdnia i chodniki

• AndrzejA. Dereń AndrzejA., Most Dolny, „Tygodnik Prudnicki”, 26 (1226), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 25 czerwca 2014, ISSN 1231-904X .
• Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.