Motylek (roślina)
_flower.JPG) Schizanthus pinnatus | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
motylek |
| Nazwa systematyczna | |
| Schizanthus Ruiz et Pavon Prodr. 94. Oct(prim.) 1794[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
S. pinnatus Ruiz et Pavon[3] | |
Motylek, schizantus[4] (Schizanthus) – rodzaj roślin z rodziny psiankowatych. Obejmuje 12 gatunków występujących w Chile[5], gdzie rosną w piętrze alpejskim[6]. Rośliny uprawiane są jako ozdobne, zwłaszcza motylek pierzasty S. pinnatus i jego mieszańce (motylek wisetoński)[5].
Morfologia
- Pokrój
- Rośliny jednoroczne osiągające 1 m wysokości[6].
- Kwiaty
- Efektowne i przypominające kwiaty storczykowatych[6]. Są grzbieciste i odwrócone. Górne dwa płatki korony tworzą (u dołu kwiatu) wargę o 3–4 łatkach, boczne płatki tworzą cztery łatki, dolny płatek (z powodu odwrócenia – znajdujący się u góry) tworzy pojedynczą wargę, czasem słabo dwułatkową[5]. Kwiaty są białe, różowe, purpurowe i fioletowoniebieskie, zawsze ze złotymi plamkami w gardzieli[6]. Pręciki są tylko dwa płodne, a dwa wykształcone jako prątniczek[5].
Systematyka
Rodzaj z monotypowej podrodziny Schizanthoideae z rodziny psiankowatych (Solanaceae)[7]. Podrodzina ta jest bazalna w rodzinie i tym samym siostrzana dla wszystkich pozostałych psiankowatych[5].
- Schizanthus alpestris Poepp. ex Benth.
- Schizanthus candidus Lindl.
- Schizanthus grahamii Gill. ex Hooker
- Schizanthus hookeri Gillies ex Graham
- Schizanthus integrifolius Phil.
- Schizanthus laetus Phil.
- Schizanthus litoralis Phil.
- Schizanthus parvulus Sudzuki
- Schizanthus pinnatus Ruiz & Pav. – motylek pierzasty
- Schizanthus porrigens Graham
- Schizanthus tricolor Grau & Gronb.
- Schizanthus × wisetonensis H. Low – motylek wisetoński
Zastosowanie i uprawa
Rośliny ozdobne sadzone są dla efektownych kwiatów rozwijających się od wiosny do lata. W klimacie ciepłym rosną na rabatach, a w klimacie chłodniejszym w szklarniach (nie znoszą przymrozków). Wymagają stanowisk słonecznych i przepuszczalnej, żyznej gleby. Rośliny rozmnażane są z nasion latem i jesienią[6].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-12-24] (ang.).
- 1 2 Schizanthus. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2018-12-24].
- 1 2 Gawryś Wiesław: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 161. ISBN 978-83-925110-5-2.
- 1 2 3 4 5 David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 819, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- 1 2 3 4 5 Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, s. 828, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
- ↑ Genus: Schizanthus Ruiz & Pav.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2018-12-24].
- ↑ Schizanthus. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-12-22].