Muchomor olszynowy
.jpg) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
muchomor olszynowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Amanita friabilis (P. Karst.) Bas Bull. mens. Soc. linn. Soc. Bot. Lyon 43: 18 (1974) | |
.png)
.png)
Muchomor olszynowy (Amanita friabilis (P. Karst.) Bas) – gatunek grzybów należący do rodziny muchomorowatych (Amanitaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Amanita, Amanitaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1879 r. Petter Adolf Karsten, nadając mu nazwę Amanitopsis vaginata * friabilis. W 1974 r. Cornelis Bas przeniósł go do rodzaju Amanita[1]. Pozostałe synonimy[2]:
- Amanitopsis friabilis (P. Karst.) Sacc. 1887
- Pseudofarinaceus friabilis (P. Karst.) Kuntze 1891
- Vaginata friabilis (P. Karst.) Kuntze 1898
Polską nazwę podaje internetowy atlas grzybów[3]. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała używanie nazwy muchomor olszynowy w 2025 r.[4]
Morfologia
Średnica 2,8–7 cm, kształt płaskowypukły z lekko zagłębionym środkiem i z niskim garbkiem. Powierzchnia brązowa, naga. Brzeg prążkowany na 25–30% promienia. Pozostałości osłony występują w postaci gęsto osadzonych, trwałych brodawek o barwie od szarej do białawej[5].
Gęste, sięgające wierzchołka trzonu, wąsko przyrośnięte, bladożółte do białawych[5].
Wysokość 5–14 cm, grubość do 0,7 cm, pusty, blady, miejscami z brązowawymi łuseczkami. Pochwa wąska, przylegająca, pokryta brązowawymi brodawkami[5].
- Cechy mikroskopowe
Bazydiospory 10,1–12,1 × 8,5–9,8 (–10,8) µm, w odczynniku Melzera nieamyloidalne, prawie kuliste do szeroko elipsoidalnych (rzadko elipsoidalne, czasami odwrotnie jajowate). U nasady podstawek brak sprzążek[5].
Występowanie i siedlisko
Znany jest głównie w Europie, poza nią nieliczne stanowiska podano w Ameryce Północnej[6]. W Polsce jest rzadki, jego występowanie podaje internetowy atlas grzybów[3].
Muchomory to naziemne grzyby mykoryzowe[7]. Muchomor olszynowy znany jest tylko z wilgotnych gleb pod olszami[5].
Jest to gatunek niejadalny[8].
Przypisy
- 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2024-10-18] (ang.).
- ↑ Index Fungorum [online] [dostęp 2024-10-18] (ang.).
- 1 2 Amanita friabilis (muchomor olszynowy) [online], grzyby.pl [dostęp 2024-10-18] (pol.).
- ↑ Rekomendacja nr 4 (2025) Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 23 stycznia 2025 (pol.).
- 1 2 3 4 5 Cornelius Bas, Amanita friabilis [online], Studies in the amanitaceae [dostęp 2024-10-18].
- ↑ Występowanie Amanita friabilis na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-10-18].
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 351–363, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Muchomor olszynowy – Atlas Grzybów [online], nagrzyby.pl [dostęp 2024-11-10] (pol.).