Muzeum Katyńskie
| Oddział Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie | |
 Kaponiera Cytadeli Warszawskiej, siedziba Muzeum Katyńskiego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość |
Warszawa |
| Adres |
ul. Jana Jeziorańskiego 4 |
| Data założenia |
29 czerwca 1993 |
| Kierownik |
Sebastian Karwat |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°15′39,1175″N 21°00′12,5568″E/52,260866 21,003488 | |
| Strona internetowa | |
Muzeum Katyńskie w Warszawie – muzeum upamiętniające ofiary zbrodni katyńskiej oraz osoby walczące o prawdę o tej zbrodni. Oddział Martyrologiczny Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
Muzeum znajduje się na terenie Cytadeli Warszawskiej przy ul. Jana Jeziorańskiego 4.
Wejście do muzeum znajduje się od strony Bramy Nowomiejskiej. Gmach Muzeum Katyńskiego funkcjonuje w ramach Cytadeli Muzeów na warszawskim Żoliborzu i sąsiaduje z Muzeum Wojska Polskiego, Muzeum Historii Polski oraz Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej.
Godziny otwarcia
Muzeum jest dostępne dla zwiedzających od środy do niedzieli, w godz. 10.00 - 16.00[1].
Historia
Muzeum zostało otwarte 29 czerwca 1993. Powstało dzięki staraniom środowisk związanych z Rodzinami Katyńskimi i inicjatywie stołecznego Muzeum Wojska Polskiego przy akceptacji i wsparciu finansowym i organizacyjnym Ministerstwa Obrony Narodowej[2]. Gromadzi i prezentuje na wystawie stałej m.in. artefakty grobowe wydobyte podczas prac ekshumacyjnych w Katyniu, Miednoje, Charkowie i Bykowni, a także pamiątki, fotografie i archiwalia przekazywane przez rodziny i krewnych ofiar zbrodni katyńskiej[3].
Pierwsza siedziba placówki (1993–2009) znajdowała się w Forcie IX „Czerniaków”[3] na warszawskiej Sadybie przy ul. Powsińskiej. Muzeum od początku istnienia do 2000 było prowadzone przez płk. w st. spocz. Zdzisława Sawickiego.
W 2010 w wyniku międzynarodowego konkursu na projekt nowego muzeum zapadła decyzja o adaptacji i rewitalizacji kaponiery oraz 3,5 ha obszaru Cytadeli Warszawskiej. Wybrano projekt zgłoszony przez pracownię BBGK Architekci, którego autorami byli Jan Belina-Brzozowski i Konrad Grabowiecki. Twórcą koncepcji narracji plastycznej ekspozycji wewnętrznej i zewnętrznej był artysta plastyk Jerzy Kalina.
W latach 2011-2015 w dawnej siedzibie Muzeum Wojska Polskiego (Al. Jerozolimskie 3) prezentowano wystawę pt. Pamięć nie dała się zgładzić... będącą zapowiedzią nowej ekspozycji Muzeum Katyńskiego[3].
W sierpniu 2015 u zbiegu ulic Krajewskiego i Wisłostrady zamontowano Dzwon Katyński. Dzwon ten ma otwór po przestrzeleniu, a projekt jego wyeksponowania zakłada oświetlenie snopem światła z symbolicznej mogiły u podnóża konstrukcji[4].
17 września 2015 miało miejsce uroczyste otwarcie muzeum w nowej siedzibie na terenie Cytadeli Warszawskiej. W oficjalnym ponownym otwarciu Muzeum Katyńskiego wziął udział prezydent, premier oraz przedstawiciele władz samorządowych, a także liczne grono Rodzin Katyńskich.
W 2019 na placu przed wejściem do muzeum ustawiono instalację Sarkofagi, autorstwa J. Kaliny[5] przedstawiającą trzy kamienne wagony kolejowe, przywołujące na myśl transporty jeńców podczas II wojny światowej.
Cele statutowe muzeum
- prezentowanie artefaktów grobowych w formie wystwy stałej
- gromadzenie pamiątek związanych ze zbrodnią katyńską i losem Polaków w ZSRR
- gromadzenie archiwaliów, fotografii, filmów oraz publikacji dotyczących zbrodni katyńskiej
- gromadzenie biogramów ofiar zbrodni oraz relacji rodzin ofiar
- katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych zbiorów
- zabezpieczanie i konserwację zbiorów
- prowadzenie działalności wystawienniczej i edukacyjnej
- upowszechnianie wiedzy na temat zbrodni katyńskiej
Nagrody i wyróżnienia
- W 2019 za projekt Muzeum Katyńskiego pracownia BBGK Architekci otrzymała nagrodę East Centric Architecture Triennale Award w kategorii najlepszy budynek publiczny w Europie Środkowej i Wschodniej[6].
- W 2017 budynek z otoczeniem znalazł się w finale konkursu architektonicznego Nagrody im. Miesa van der Rohe[7].
- W 2016 Nagroda Sybilla w kategorii „Przedsięwzięcie o tematyce martyrologicznej”[8].
- W 2016 Nagroda Specjalna Stowarzyszenia Producentów Betonu Towarowego w plebiscycie Polski Cement w Architekturze[9].
- W 2015 Muzeum zwyciężyło w plebiscycie na Wydarzenie Historyczne Roku, w kategorii „Wystawa”[10].
- W 2008 Muzeum otrzymało Medal Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej[11].
Galeria
Brama Nowomiejska Cytadeli Warszawskiej, wejście do Muzeum Katyńskiego
Ekspozycja stała - poziom „Odkrywanie”
Ekspozycja stała - poziom „Świadectwo”
Przedmioty wydobyte w Katyniu podczas prac sondażowo-ekshumacyjnych (1994–1995)
Epitafium katyńskie
Przypisy
- ↑ Muzeum Katyńskie · Jana Jeziorańskiego 4, 01-521 Warszawa, Polska [online], Muzeum Katyńskie · Jana Jeziorańskiego 4, 01-521 Warszawa, Polska [dostęp 2025-04-28].
- ↑ Bożena Łojek, Stanisław Mikke, Zdzisław Sawicki, Jacek Trznadel „Muzeum Katyńskie w Warszawie” Warszawa 2001, wyd. Polska Fundacja Katyńska
- 1 2 3 Dorota Folga-Januszewska: Muzea Warszawy. Przewodnik. Olszanica: Wydawnictwo BoSz, 2012, s. 41. ISBN 978-83-7576-159-7.
- ↑ Agnieszka Pochrzęst-Motyczyńska. Dzwon Katyński ze śladem po pocisku. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 5 sierpnia 2015.
- ↑ https://polskieradio24.pl/artykul/2405069,jerzy-kalina-o-instalacji-wagonysarkofagi-bedzie-symbolizowala-gehenne-tysiecy-polakow
- ↑ Muzeum Katyńskie najlepszym budynkiem publicznym w Europie Środkowej i Wschodniej. BBGK z nagrodą East Centric Architecture Triennale Award. bryla.pl, 23 października 2019. [dostęp 2019-12-16].
- ↑ Michał Wojtczuk: Było blisko, ale warszawskie Muzeum Katyńskie nie zdobyło ważnej europejskiej nagrody. [w:] Gazeta Stołeczna [on-line]. 12 maja 2017. [dostęp 2019-12-16].
- ↑ SYBILLA 2015 [online], konkurssybilla.nimoz.pl [dostęp 2022-12-03].
- ↑ Stowarzyszenie Architektów Polskich - XX EDYCJA KONKURSU POLSKI CEMENT W ARCHITEKTURZE - wyniki [online], www.sarp.pl [dostęp 2023-01-05].
- ↑ Wydarzenie Historyczne Roku 2015: znamy zwycięzców! - Muzeum Historii Polski [online], muzhp.pl [dostęp 2022-12-03] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-03] (pol.).
- ↑ Pierwsze nadanie Medalu Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej 8 kwietnia 2008 r., [w:] Zeszyty Katyńskie (nr 24), Warszawa 2008, str. 253–255