Myszoskok

Myszoskok
	Eozapus
	Preble, 1899
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	skoczkowce
Rodzina	skoczomyszki
Rodzaj	myszoskok
	Typ nomenklatoryczny
	Zapus setchuanus de Pousargues, 1896
Synonimy
	Protozapus Bachmayer & R.W. Wilson, 1970;
	Protozapus Bachmayer & R.W. Wilson, 1970;
Gatunki
	7 gatunków (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	7 gatunków (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Myszoskok^[3] (Eozapus) – rodzaj ssaków z rodziny skoczomyszek (Zapodidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujący endemicznie w Chińskiej Republice Ludowej^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 65–100 mm, długość ogona 115–144 mm; masa ciała 15–20 g^[6]^[7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1899 roku amerykański przyrodnik Edward Alexander Preble w artykule zatytułowanym Rewizja myszoskoczków z rodzaju Zapus, opublikowanego w czasopiśmie „North American Fauna”^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) myszoskok górski (E. setchuanus).

Etymologia

Eozapus: gr. εως eōs lub ηως ēōs ‘świt’; rodzaj Zapus Coues, 1875 (skoczomyszka)^[8].
Protozapus: gr. πρωτος prōtos ‘pierwszy, przed’; rodzaj Zapus Coues, 1875 (skoczomyszka)^[2]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Protozapus intermedius Bachmayer & R.E. Wilson, 1970

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[9]^[7]^[4]^[3]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[3]	Podgatunki^[6]^[4]^[7]	Rozmieszczenie geograficzne^[6]^[4]^[7]	Podstawowe wymiary^[6]^[7]^[a]	Status IUCN^[10]
Eozapus setchuanus	(de Pousargues, 1896)	myszoskok górski	gatunek monotypowy	Qinghai, Gansu, Syczuan i północno-zachodni Junnan; zakres wysokości: 1780–4000 m n.p.m.	DC: 7–10 cm DO: 11,5–14,4 cm MC: 15–20 g	LC
Eozapus vicinus	(O. Thomas, 1912)		gatunek monotypowy	Syczuan, Gansu, Ningxia i Shaanxi	DC: 7–10 cm DO: 11,5–14,4 cm MC: 15–20 g	NE
Eozapus wanglangensis	Yang Siyu, Liu Shaoying & Chen Shunde, 2025		gatunek monotypowy^[11]	znany tylko z miejsca typowego w Syczuanie; zakres wysokości: 1800–3100 m n.p.m.	DC: 6,5–7,8 cm^[11] DO: 12–13,2 cm^[11] MC: brak danych^[11]	NE

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Opisano również gatunki wymarłe:

Eozapus intermedius (Bachmayer & R.W. Wilson, 1970)^[12] (Austria; pliocen)
Eozapus major Qiu Zhuding & Li Qiang, 2016^[13] (Chińska Republika Ludowa; miocen)
Eozapus prosimilis Lopatin & Zazhigin, 2000^[14] (Mongolia; miocen)
Eozapus similis Fahlbusch, 1992^[15] (Chińska Republika Ludowa; miocen).

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 E.A. Preble. Revision of the jumping mice of the genus Zapus. „North American Fauna”. 15, s. 37, 1899. (ang.).
1 2 Bachmayer i Wilson 1970 ↓, s. 566.
1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 230. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 318. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Genus Eozapus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-01-29].
1 2 3 4 J. Whitaker: Family Zapodidae (Jumping Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 56. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 205. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 266, 1904. (ang.).
↑ C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-04-09]. (ang.).
↑ Taxonomy: Eozapus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-10]. (ang.).
1 2 3 4 S. Yang, F. Xie, C. Zhou, Z. Zhang, X. Wang, S. Liu & S. Chen. Molecular phylogeny and taxonomy of the genus Eozapus (Mammalia, Rodentia, Zapodidae) with the description of a new species. „Zoosystematics and Evolution”. 101 (2), s. 605, 2025. (ang.).
↑ Bachmayer i Wilson 1970 ↓, s. 567.
↑ 邱铸鼎 & 李强 / Z.-d. Qiu & Q. Li. 内蒙古中部新近纪啮齿类动物 / Neogene rodents from central Nei Mongol, China. „中国古生物志总号 / Palaeontologia Sinica”. New series C. 30 (187), s. 1–684, 2016. (chiń. • ang.).
↑ А.В. Lopatin & V.S. Zazhigin. The history of the Dipodoidea (Rodentia, Mammalia) in the Miocene of Asia: 2. Zapodidae. „Paleontological Journal”. 34 (4), s. 452, 2000. (ang.).
↑ V. Fahlbusch. The Neogene mammalian faunas of Ertemte and Harr Obo in Inner Mongolia (Nei Mongol), China. – 10. Eozapus (Rodentia). „Senckenbergiana lethaea”. 72 (3–4), s. 199–217, 1992. (ang.).

Bibliografia

F. Bachmayer & R.W. Wilson. Die Fauna der altpliozänen Höhlen- und Spaltenfüllungen bei Kohfidisch, Burgenland (Österreich). „Annalen des Naturhistorischen Museums in Wien”. 74, s. 533–587, 1970. (niem.).

[10] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[pre-1] 1 2 E.A. Preble. Revision of the jumping mice of the genus Zapus. „North American Fauna”. 15, s. 37, 1899. (ang.).

[CITEREFBachmayerWilson1970566-2] 1 2 Bachmayer i Wilson 1970 ↓, s. 566.

[miiz-3] 1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 230. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-4] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 318. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[msw-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Genus Eozapus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-01-29].

[hmw-6] 1 2 3 4 J. Whitaker: Family Zapodidae (Jumping Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 56. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[amw-7] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 205. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[pal-8] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 266, 1904. (ang.).

[mdd-9] C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-04-09]. (ang.).

[11] Taxonomy: Eozapus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-10]. (ang.).

[yang&inni-12] 1 2 3 4 S. Yang, F. Xie, C. Zhou, Z. Zhang, X. Wang, S. Liu & S. Chen. Molecular phylogeny and taxonomy of the genus Eozapus (Mammalia, Rodentia, Zapodidae) with the description of a new species. „Zoosystematics and Evolution”. 101 (2), s. 605, 2025. (ang.).

[CITEREFBachmayerWilson1970567-13] Bachmayer i Wilson 1970 ↓, s. 567.

[qiu&li-14] 邱铸鼎 & 李强 / Z.-d. Qiu & Q. Li. 内蒙古中部新近纪啮齿类动物 / Neogene rodents from central Nei Mongol, China. „中国古生物志总号 / Palaeontologia Sinica”. New series C. 30 (187), s. 1–684, 2016. (chiń. • ang.).

[lop&zaz-15] А.В. Lopatin & V.S. Zazhigin. The history of the Dipodoidea (Rodentia, Mammalia) in the Miocene of Asia: 2. Zapodidae. „Paleontological Journal”. 34 (4), s. 452, 2000. (ang.).

[fal-16] V. Fahlbusch. The Neogene mammalian faunas of Ertemte and Harr Obo in Inner Mongolia (Nei Mongol), China. – 10. Eozapus (Rodentia). „Senckenbergiana lethaea”. 72 (3–4), s. 199–217, 1992. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[a]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]