Naliściak

Naliściak
Phyllobius
Germar, 1824
Ilustracja
Naliściak nakrzewiak
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Nadrodzina

ryjkowce

Rodzina

ryjkowcowate

Podrodzina

Entiminae

Plemię

Phyllobiini

Rodzaj

Phyllobius

Naliściak pączkojad aberracji barwnej floricola
Kopulująca parka naliściaków srebrniaków
Naliściak gruszkowy
Naliściak pokrzywowiec
Naliściak mały
Naliściak truskawczak
Phyllobius vespertinus
Phyllobius viridicollis
Naliściak drzewoszek

Naliściak[1] (Phyllobius) – rodzaj chrząszczy z rodziny ryjkowcowatych i podrodziny Entiminae. Są polifagicznymi fitofagami. Postacie dorosłe żerują głównie na liściach, a larwy na korzeniach.

Morfologia

Chrząszcze o ciele długości od 2,6 do 12 mm, porośniętym rozmaitych kształtów i kolorów łuskami lub przylegającym owłosieniem, a często jeszcze z wmieszanymi w powyższą okrywę odstającymi włoskami. Ryjek ich jest dość krótki, zwykle tak długi jak szeroki i niewiele węższy od głowy, o dołkach na czułki umieszczonych zwykle na górnej powierzchni, a jeśli na bokach to wtedy bardzo krótkich. Przedplecze często wykazuje dymorfizm płciowy, będąc większym i silniej wyokrąglonym po bokach u samców. Stosunkowo mocno wypukłe zlokalizowane są po bokach głowy. Pokrywy zwykle są wydłużone i szersze od przedplecza. Zawsze wyraźnie wykształcone barki pokryw odróżniają naliściaki od podobnych obryzgów (Polydrusus). Tylna para skrzydeł jest zawsze wykształcona. Odnóża mają stopy o zrośniętych pazurkach, a uda często wyposażone w ząbki (kolce). U samców odnóża dwóch początkowych par mają trochę szersze golenie, a te przedniej pary także grubsze[1].

Ekologia i występowanie

Owady te występują w rozmaitych siedliskach. Zarówno postacie dorosłe jak i larwy są polifagicznymi fitofagami. Postacie dorosłe są aktywne za dnia i bytują głównie na roślinach żywicielskich. Żerują przede wszystkim na liściach (foliofagi), rzadziej także na pąkach, młodych pędach i miękkich owocach. Jaja zrzucane są na glebę, w której rozwój przechodzą larwy, żerując na korzeniach. Ostatnie stadium larwalne zimuje, po czym przepoczwarcza się na wiosnę w komorze uformowanej w glebie[1][2].

Takson głównie palearktyczny[1], ale np. naliściak pączkojad zawleczony został do nearktycznej Ameryki Północnej, gdzie stał się gatunkiem inwazyjnym[3]. W Polsce stwierdzono 20 gatunków naliściaków[4], często trudnych do odróżnienia[1] (zob. Entiminae Polski).

Taksonomia

Rodzaj ten wprowadzony został w 1824 roku przez Carla Johana Schönherra w publikacji autorstwa Ernsta Friedricha Germara[5]. Obejmuje około 180 opisanych gatunków[1]. Jego klasyfikacja na podrodzaje zmieniała się na przestrzeni lat[1][5]. Poniższy podział na podrodzaje podano za BioLib.cz[5]:

  • podrodzaj Phyllobius (Alsus) Motschulsky, 1845
    • Phyllobius brevis Gyllenahl, 1834
    • Phyllobius dispar L. Redtenbacher, 1849
    • Phyllobius emgei Stierlin, 1887
  • podrodzaj Phyllobius (Dialetus) Reitter, 1916
  • podrodzaj Phyllobius (Ectomogaster) Apfelbeck, 1915
    • Phyllobius fulvago Gyllenhal, 1834
    • Phyllobius fulvagoides Reitter, 1885
    • Phyllobius insidiosus Pesarini, 1981
    • Phyllobius schatzmayri Pesarini, 1981
  • podrodzaj Phyllobius (Italoscythropus) Pesarini, 1980
    • Phyllobius raverae A. Solari & F. Solari, 1904
  • podrodzaj Phyllobius (Metaphyllobius) Smirnov, 1913
  • podrodzaj Phyllobius (Nanoschetus) Reitter, 1916
    • Phyllobius cylindricollis Gyllenhal, 1834
  • podrodzaj Phyllobius (Nemoicus) Stephens, 1831
  • podrodzaj Phyllobius (Parnemoicus) Schilsky, 1911
    • Phyllobius roboretanus Gredler, 1882
    • Phyllobius subdentatus Boheman, 1843
    • Phyllobius viridicollis (Fabricius, 1792)
  • podrodzaj Phyllobius (Phyllobius) Schönherr in Germar, 1824
    • Phyllobius alpinus Stierlin, 1859
    • Phyllobius arborator (Herbst, 1797) – naliściak drzewoszek
    • Phyllobius betulinus (Bechstein & Scharfenberg, 1805) – naliściak brzozowiak
    • Phyllobius brenskei Schilsky, 1911
    • Phyllobius bulgaricus Apfelbeck, 1916
    • Phyllobius emeryi Desbrochers, 1873
    • Phyllobius etruscus Desbrochers, 1873
    • Phyllobius euchromus Reitter, 1885
    • Phyllobius flecki Reitter, 1906
    • Phyllobius italicus Solari & Solari, 1903
    • Phyllobius korbi Schilsky, 1908
    • Phyllobius lateralis Reiche, 1857
    • Phyllobius leonisi Pic, 1902
    • Phyllobius longipilis Boheman, 1843
    • Phyllobius nudiamplus Reitter, 1916
    • Phyllobius pellitus Boheman, 1843
    • Phyllobius peneckei Solari, 1931
    • Phyllobius pilipes Desbrochers, 1873
    • Phyllobius pyri (Linnaeus, 1758) – naliściak gruszkowy
    • Phyllobius reicheidius Desbrochers, 1873
    • Phyllobius rhodopensis Apfelbeck, 1898
    • Phyllobius seladonius Brullé, 1832
    • Phyllobius squamosus C. Brisout, 1866
    • Phyllobius thalassinus Gyllenhal, 1834
    • Phyllobius transsylvanicus Stierlin, 1894
    • Phyllobius tuberculifer Chevrolat, 1865
    • Phyllobius versipellis Apfelbeck, 1916
    • Phyllobius vespertinus (Fabricius, 1792)
    • Phyllobius xanthocnemus Kiesenwetter, 1852
  • podrodzaj Phyllobius (Plagius) Desbrochers, 1873
    • Phyllobius insulanus Schilsky, 1911
    • Phyllobius montanus Miller, 1862
    • Phyllobius pallidus (Fabricius, 1792)
    • Phyllobius quercicola Apfelbeck, 1916
  • podrodzaj Phyllobius (Pterygorrhynchus) Pesarini, 1969
    • Phyllobius achardi Desbrochers, 1873
    • Phyllobius aetolicus Apfelbeck, 1901
    • Phyllobius canus Gyllenhal, 1834
    • Phyllobius contemptus Schoenherr, 1832
    • Phyllobius crassipes Motschulsky, 1860
    • Phyllobius cupreoaureus Stierlin, 1861
    • Phyllobius haberhaueri Apfelbeck, 1916
    • Phyllobius maculicornis Germar, 1824 – naliściak nakrzewiak
    • Phyllobius meschniggi Solari, 1938
    • Phyllobius romanus Faust, 1890
  • podrodzaj Phyllobius (Subphyllobius) Schilsky, 1911

Znaczenie gospodarcze

Przy masowych pojawach niektóre gatunki notowane są jako szkodniki w uprawach drzew i krzewów owocowych oraz ozdobnych[1][2]. Zawleczony do Ameryki Północnej naliściak pączkojad stał się tam szkodnikiem upraw klonu cukrowego[3].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98b. Ryjkowce - Curculionidae. Podrodziny Otiorhynchidae, Brachyderinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1966, s. 50-53.
  2. 1 2 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 19. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowce – Curculionidae, część 1. Warszawa: 1993.
  3. 1 2 David Coyle, Michelle S Jordan, Kenneth F. Raffa. Host Plant Phenology Affects Performance of an Invasive Weevil, Phyllobius oblongus (Coleoptera: Curculionidae), in a Northern Hardwood Forest. „Environmental Entomology”. 39 (5), s. 1539-1544, 2010. DOI: 10.1603/EN09381.
  4. ↑ M. Wanat: rodzaj: Phyllobius E.F. Germar, 1824. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2019-12-28].
  5. 1 2 3 genus Phyllobius Schönherr in Germar, 1824. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2019-12-28].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.