Naziemek zielonawy

Naziemek zielonawy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	Incertae sedis
Rodzaj	Laeticus
Gatunek	naziemek zielonawy
Nazwa systematyczna
Laeticutis cristata (Schaeff.) Audet Mycotaxon 111: 442 (2010)

Naziemek zielonawy (Laeticutis cristata (Schaeff.) Audet) – gatunek grzybów z rzędu gołąbkowców (Russulales)^[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Incertae sedis, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1774 roku Jacob Christian Schäffer, nadając mu nazwę Boletus cristsatus. Potem zaliczany był do różnych rodzajów. w 2010 r. Serge Audet na podstawie badań filogenetycznych przeniósł go do rodzaju Albatrellus i wyłączył z rodziny naziemkowatych (Albatrellaceae). Jest to takson monotypowy^[1]. Niektóre synonimy nazwy naukowej^[2]:

Nazwę polską nadał Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też nazwy żagiew grzebieniasta lub bielaczek grzebieniasty^[3].

Kapelusz

O średnicy 5–20 cm, kształt nieregularny, powyginany, najpierw łukowaty, później płasko rozpostarty. Powierzchnia sucha i gładka lub nieco aksamitna i skórzasta. Starsze okazy pękają, ale nie łuszczą się i nie dzielą na poletka. Kolor górnej strony owocnika od żółtego do żółtobrązowego, czasami z zielonkawym odcieniem^[4].

Hymenofor

Rurkowy. Rurki o długości 1–5 mm, pory drobne (1–3 na mm), kanciaste, koloru od białego do żółtego, czasami zielonkawe^[4].

Trzon

Wysokości 3–6 cm i grubości 1–2,5 cm, centryczny lub wyrastający nieco poza środkiem kapelusza. Kolor żółtawy, powierzchnia gładka i sucha^[4].

Miąższ

Kolor od białego do oliwkowego, a wokół tuneli wydrążonych przez larwy owadów jest zielonkawy. Pod wpływem KOH powoli barwi się na czerwono^[4]. U dojrzałych grzybów jest gorzki^[5].

Cechy mikroskopowe

Strzępki generatywne bez przegród, rzadko rozgałęziające się. Mają grubość 2,5–4,5 μm i są cienko, lub umiarkowanie grubościenne. Strzępki łącznikowe są cienko, średnio lub grubościenne, często rozgałęziające się i mają grubość 5–12 μm, a niektóre nawet do 20 μm. Podstawki zgrubiałe o rozmiarach 25–35 × 7–10 μm z czterema sterygmami. Bazydiospory szeroko elipsoidalne, słabo amyloidalne, o rozmiarach 5–7 × 4–5 μm^[6].

Gatunki podobne

• naziemek białawy (Albatrellus ovinus) – kapelusz biały, później żółtawy^[7]
• tzw. naziemek kozionogi (Scutiger pes-caprae) – kapelusz brązowawy i popękany na powierzchni^[7].

Występuje w Europie i we wschodniej części USA^[8]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający, którego przetrwanie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą utrzymywać się zagrażające mu czynniki^[9]. Znajduje się na czerwonych listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Danii, Holandii, Szwecji i w Niemczech^[3].

Naziemny Ggrzyb mykoryzowy. Znaleźć go można w lasach iglastych pod jodłami, świerkami, a także w lasach liściastych, głównie pod bukami i dębami. Rośnie na ziemi, na próchniejących korzeniach lub pniakach^[3].

Młode owocniki są jadalne, ale niesmaczne^[7].