Neiva T-25 „Universal”

Neiva T-25 „Universal”
Neiva N261 „Universal”

Dane podstawowe
Państwo	Brazylia
Producent	Indústria Aeronáutica Neiva w Botucatu
Typ	samolot szkolno-treningowy
Konstrukcja	dolnopłat o konstrukcji metalowej
Załoga	2 lub 3
Historia
Data oblotu	29 kwietnia 1966 (22 października 1978)[a].
Lata produkcji	1966 – 1979 (nie produkowany)[a]
Liczba egz.	189 (1)[a]
Dane techniczne
Napęd	silnik rzędowy, 6-cylindrowy Lycoming IO-540-K1D5 (Lycoming IO-720-D1B)[a]
Moc	305 KM (224 kW); (405 KM (298 kW))[a]
Wymiary
Rozpiętość	11 m
Długość	8,60 m (8,78 m)[a]
Wysokość	3,00 m
Powierzchnia nośna	17,20 m2
Masa
Własna	1150 kg
Startowa	masa startowa do akrobacji – 1500 kg masa startowa maksymalna – 1700 kg (1900 kg)[a]
Uzbrojenia	100 kg (maksymalna)
Zapas paliwa	332 l
Osiągi
Prędkość maks.	296 km/h (320 km/h)[a]
Prędkość przelotowa	280 km/h
Prędkość minimalna	110 km/h (105 km/h)[a]
Prędkość wznoszenia	5,3 m/s
Pułap	5000 m
Zasięg	1500 km
Rozbieg	650 m (600 m)[a]
Dobieg	760 m
Dane operacyjne
Uzbrojenie
dwa zaczepy do mocowanie uzbrojenia (tylko w odmianie T-25A)
Użytkownicy
Brazylia,  Boliwia,  Paragwaj,  Chile

Neiva T-25 „Universal” (oznaczenie wojskowe); Neiva N261 „Universal” (oznaczenie fabryczne) – brazylijski samolot szkolno-treningowy.

W 1963 roku brazylijska wytwórnia lotnicza Indústria Aeronáutica Neiva w Botucatu otrzymała od lotnictwa brazylijskiego zamówienia na konstrukcję i budowę samolotu szkolno-treningowego przeznaczonego do zaawansowanego szkolenia pilotów i umożliwiającego wykonywanie akrobacji lotniczych. Opracowany i zbudowany prototyp samolotu otrzymał oznaczanie fabryczne Neiva N261 „Universal”. Oblatano go 29 kwietnia 1966 roku.

Po próbach fabrycznych oraz testach przeprowadzonych w lotnictwie wojskowym, brazylijskie lotnictwo wojskowe zamówiło 150 egzemplarzy oznaczonych jako T-25 „Universal”, które były dostarczane od 1971 do 1975 roku. Część samolotów otrzymała dwa zaczepy podskrzydłowe do mocowania uzbrojenia, wersja ta otrzymała oznaczenie wojskowe T-25A. Dodatkowo zamówiono w 1978 roku 28 samolotów. 10 samolotów zakupiło lotnictwo chilijskie.

Łącznie wyprodukowano 189 samolotów, wliczając w to prototyp.

W 1978 roku w wytwórni opracowano kolejną wersję tego samolotu, w której zastosowano nowy silnik o większej mocy. Ta zmiana spowodowała zwiększenie długości kadłuba i wysokości usterzenia tylnego. Gotowy prototyp otrzymał oznaczenie fabryczne N622 „Universal II”, a oznaczenie wojskowe T-25B. Jego oblotu dokonano 22 października 1978 roku. Prototyp ten miał tylko niewiele lepsze osiągi niż wcześniejsza jego wersja, w związku z tym zaniechano dalszych prac nad nim, poprzestając tylko na budowie tego prototypu.

Samoloty Neiva T-25 „Universal” były wprowadzone do brazylijskiego lotnictwa wojskowego od 1971 roku, gdzie zastąpiły amerykańskie samoloty szkolne T-6 Texan. Większość z nich była użytkowana w brazylijskiej Akademii Sił Powietrznych do szkolenia zaawansowanego pilotów. Część z nich, oznaczonych jako T-25A, wyposażona była w podskrzydłowe zaczepy do mocowania uzbrojenia. Używano ich w eskadrach lotnictwa szturmowego. Od roku 1983 zaczęto je systematycznie zastępować samolotami Embraer Tucano, ostatnie z nich wycofano w 2005 roku.

W 1983 roku maszyny znalazły się na wyposażeniu eskadry akrobacyjnej Brazylijskich Sił Powietrznych.

Oprócz lotnictwa brazylijskiego samoloty zakupiło lotnictwo chilijskie. W 1983 roku lotnictwo brazylijskie przekazało 5 egzemplarzy lotnictwu paragwajskiemu, a w 2005 kolejne 6 samolotów. Także w 2005 roku 6 T-25 otrzymało z Brazylii lotnictwo boliwijskie. W tych krajach użytkowano je jako samoloty szkolno-treningowe.

Samolot szkolno-treningowy Neiva T-25 „Universal” był dolnopłatem o konstrukcji całkowicie metalowej. Przednia część kadłuba ma konstrukcję kratownicową, a tylna półskorupową. Mieścił zakrytą kabinę, z dwoma miejscami obok siebie dla pilota i instruktora oraz możliwością zamontowania trzeciego miejsca za nimi.

Napęd stanowił silnik gaźnikowy, 6-cylindrowy chłodzony powietrzem, napędzający dwułopatowe przestawialne śmigło. Prototyp T-25B miał śmigło trzyłopatowe. Zbiorniki paliwa znajdowały się w skrzydłach.

Podwozie trójpodporowe, chowane w locie.

• Tadeusz Królikiewicz: Współczesne samoloty szkolne. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1982, s. 64-65. ISBN 83-206-0254-8.
• Jane’s All the World’s Aircraft 1975-76. London: Jane’s Yearbooks, 1976, s. 17-18. ISBN 0-354-00521-9. (ang.).