Łużnikowate

Łużnikowate
	; Nitraria schoberi
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	mydleńcowce
Rodzina	łużnikowate
	Nazwa systematyczna
	Nitrariaceae Lindley; Intr. Nat. Syst. Bot.: 149. 27 Sep 1830
	Typ nomenklatoryczny
	Nitraria L.
Synonimy
	Peganaceae Takhtajan; Tetradiclidaceae Takhtajan;
	Peganaceae Takhtajan; Tetradiclidaceae Takhtajan;

Łużnikowate (Nitrariaceae Lindl.) – rodzina roślin należąca do rzędu mydleńcowców. Do rodziny należą 3 rodzaje z 16 gatunkami występującymi zwykle na obszarach suchych, pustynnych w basenie Morza Śródziemnego, w północnej Afryce, na Bliskim Wschodzie i w Azji Środkowej, poza tym w Meksyku i Australii południowo-zachodniej. Należą tu rośliny jednoroczne, byliny i krzewy^[2]. Niektóre gatunki łużnika (Nitraria) są lokalnie spożywane (np. na Syberii i w Australii). Ponieważ gromadzą w komórkach chlorek sodu, po spaleniu, z ich popiołu pozyskuje się sól. Rośliny te sadzi się także w celu zapobiegania erozji, a drewniejące pędy używane są jako opał. Poganek rutowaty zawiera harminę będącą substancją psychoaktywną. Gatunek stosowany jest w ziołolecznictwie, jako afrodyzjak i halucynogen. Z nasion wytwarza się barwnik zwany czerwienią turecką^[4].

Morfologia

Pokrój: Rośliny jednoroczne, byliny i krzewy osiągające do 2 m wysokości. Pędy prosto wzniesione, płożące, często gruboszowate, na końcach kolczasto zaostrzone^[4].
Liście: Ulistnienie skrętoległe (tylko u Tetradiclis naprzeciwległe), nierzadko skupione w pęczkach. Liście ogonkowe lub niemal siedzące. Przylistki pojedyncze lub pierzasto podzielone, czasem zredukowane. Blaszki zwykle gruboszowate i opadające, całobrzegie lub pierzasto podzielone, czasem tylko z kilkoma ząbkami na szczycie^[4].
Kwiaty: Promieniste i obupłciowe, wyrastają pojedynczo lub w kłosowato skupionych wierzchotkach. Działki kielicha w liczbie 4 lub 5, są trwałe. W takiej samej liczbie występują wolne, białe lub żółtawe płatki korony. Pręciki występują w liczbie 4 lub od 10 do 15 (jeden do trzech okółków). Zalążnia górna, powstaje z 2 do 6 owocolistków, z których każdy tworzy własną komorę. Pojedynczy słupek zwieńczony jest jajowatym lub podzielonym znamieniem^[4].
Owoce: Wielonasienna torebka (Peganum, Tetradiclis) lub mięsisty pestkowiec w kolorze czerwonym lub żółtym (Nitraria)^[4].

Systematyka

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina siostrzana dla większości rodzin w rzędzie mydleńcowców Sapindales reprezentującym klad różowych w obrębie okrytonasiennych^[2].

mydleńcowce

Biebersteiniaceae

łużnikowate Nitrariaceae

Kirkiaceae

	osoczynowate Burseraceae

	nanerczowate Anacardiaceae

mydleńcowate Sapindaceae

	biegunecznikowate Simaroubaceae

	meliowate Meliaceae

	rutowate Rutaceae

Wykaz rodzajów^[2]

Nitraria L. – łużnik
Peganum L. – poganek
Tetradiclis Steven ex M. Bieb.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
1 2 3 4 5 Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
1 2 James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – N. [dostęp 2013-03-11]. (ang.).
1 2 3 4 5 Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 365-366. ISBN 978-1-842466346.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[apweb-2] 1 2 3 4 5 Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[rev-3] 1 2 James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – N. [dostęp 2013-03-11]. (ang.).

[christenhusz-4] 1 2 3 4 5 Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 365-366. ISBN 978-1-842466346.

[1]

[2]

[3]

[4]