Nocowiórek

Nocowiórek
	Biswamoyopterus
	S.S. Saha, 1981
	; Nocowiórek latający (B. biswasi)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	wiewiórkokształtne
Rodzina	wiewiórkowate
Podrodzina	wiewiórki
Plemię	polatuchy
Rodzaj	nocowiórek
	Typ nomenklatoryczny
	Biswamoyopterus biswasi Saha, 1981
Gatunki
	3 gatunki – zobacz opis w tekście
	3 gatunki – zobacz opis w tekście

Nocowiórek^[2] (Biswamoyopterus) – rodzaj gryzоni z podrodziny wiewiórek (Sciurinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Indiach, Laosie i południowo-zachodniej Chińskiej Republice Ludowej^[3]^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 405–460 mm, długość ogona 605–620 mm; masa ciała 1,8 kg^[4]^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1981 roku indyjski zoolog Subhendu Sekhar Saha w artykule zatytułowanym Nowy rodzaj i nowy gatunek polatuchy (Mammalia: Rodentia: Sciuridae) z północno-zachodnich Indii, opublikowanym w czasopiśmie „Bulletin of the Zoological Survey of India”^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) nocowiórek latający (B. biswasi).

Etymologia

Biswamoyopterus: Biswamoy Biswas (1923–1994), indyjski ornitolog, taksonom i działacz na rzecz ochrony przyrody; gr. πτερον pteron ‘skrzydło’^[1]^[7]^[8].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[9]^[6]^[3]^[2]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[6]	Podstawowe wymiary^[4]^[6]^[a]	Status IUCN^[10]
Biswamoyopterus biswasi	S.S. Saha, 1981	nocowiórek latający	gatunek monotypowy	endemit Indii: znany tylko z Parku Narodowego Namdapha (Arunachal Pradesh); być może północna Mjanma; zakres wysokości: 100–350 m n.p.m.	DC: około 40 cm DO: około 60 cm MC: brak danych	CR
Biswamoyopterus gaoligongensis	Li Quan, Li Xueyou, S.M. Jackson, Li Fei, Jiang Ming, Zhao Wei, Song Wenyu & Jiang Xuelong, 2019		gatunek monotypowy	endemit Chińskiej Republiki Ludowej: znany tylko z góry Gaoligong (Junnan)	DC: około 44 cm DO: około 52 cm MC: około 1,4 kg	NE
Biswamoyopterus laoensis	Sanamxay, Douangboubpha, Bumrungsri, Xayavong, Xayaphet, Satasook & P.J.J. Bates, 2013		gatunek monotypowy	endemit Laosu: zasięg nieznany; 2 osobniki zostały zakupione na targu w północnej i środkowej części kraju	DC: około 46 cm DO: około 62 cm MC: około 1,8 kg	DD

Kategorie IUCN: CR – gatunek krytycznie zagrożony, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 3 S.S. Saha. A new genus and a new species of flying squirrel (Mammalia: Rodentia: Sciuridae) from northwestern India. „Bulletin of the Zoological Survey of India”. 4 (3), s. 331, 1981. (ang.).
1 2 3 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 197. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 606. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 769. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Biswamoyopterus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-23].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 388. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 43. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ Ch. Srinivasulu: South Asian Mammals: An updated Checklist and Their Scientific Names. Boca Raton: CRC Press, 2019, s. 60. ISBN 978-1-1386-0926-6. (ang.).
↑ C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-04-25]. (ang.).
↑ Taxonomy: Biswamoyopterus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-25]. (ang.).

[10] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Saha-1] 1 2 3 S.S. Saha. A new genus and a new species of flying squirrel (Mammalia: Rodentia: Sciuridae) from northwestern India. „Bulletin of the Zoological Survey of India”. 4 (3), s. 331, 1981. (ang.).

[Cichocki&inni-2] 1 2 3 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 197. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-3] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 606. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Koprowski&inni-4] 1 2 3 4 5 J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 769. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Biswamoyopterus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-23].

[amw-6] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 388. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[edm-7] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 43. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[sri-8] Ch. Srinivasulu: South Asian Mammals: An updated Checklist and Their Scientific Names. Boca Raton: CRC Press, 2019, s. 60. ISBN 978-1-1386-0926-6. (ang.).

[mdd-9] C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-04-25]. (ang.).

[11] Taxonomy: Biswamoyopterus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-25]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[a]

[10]