Odpowiedzi papieża Mikołaja I

Odpowiedzi papieża Mikołaja I – dokument powstały w 866 roku, w związku przysłanymi przez świeżo ochrzczonego chana Bułgarów Naddunajskich Borysa I Michała (852–889), listy 106 pytań dotyczących spraw teologicznych, społecznych i politycznych.

Znajduje się w nich m.in. potępienie przez papieża Mikołaja I bułgarskich pogańskich praktyk jak:

• składanie przysięgi na miecz;
• radzenie się wróżbitów;
• używanie przez wojsko buńczuka jako chorągwi;
• wykonywanie przed bitwą obrzędowych pieśni i tańców;
• rzucanie uroków;
• publiczna modlitwa o deszcz;
• wiara w cudownie uzdrawiające kamienie;
• noszenie na szyi amuletów chroniących przed chorobą.

• Krzysztof Dąbrowski, Teresa Nagrodzka-Majchryk, Edward Tryjarski, Hunowie europejscy, Protobułgarzy, Chazarowie, Pieczyngowie, z serii: „Kultura Europy wczesnośredniowiecznej” z. 4, Ossolineum 1975.
• David M. Lang, Bułgarzy, od czasów pogańskich do podboju przez Turcję Osmańską, przeł. z angielskiego Hanna Olędzka, PIW, Warszawa 1983.