Oescus
 Ruiny Oescus: ciąg ulicy w pobliżu wielkich term | |
| Państwo |
Rzym / Dacia Ripensis |
|---|---|
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Współczesne położenie | |
| Państwo | |
| Stolica tytularna | |
| Data ustanowienia |
1933 |
| Obecny biskup | |
| 43°42′37,850″N 24°27′55,714″E/43,710514 24,465476 | |
Oescus (łac. Colonia Ulpia Oescus) – starożytne miasto rzymskie w prowincji Dacja Ripensis i stolica historycznej diecezji kościelnej (dioecesis Oescensis).
Położenie i historia
Położone nad dolnym Dunajem, na prawym brzegu rzeki pozostałości rzymskiego miasta Colonia Ulpia Oescus znajdują się w pobliżu współczesnej miejscowości Gigen w Bułgarii[1].
Miasto stanowiło ośrodek militarny w ramach limesu granicznego - w I wieku i od połowy III wieku stacjonował tu legion Legio V Macedonica. Miasto odgrywało istotną rolę m.in. w czasie wojen z Gotami (lata 250-251), będąc też tymczasową siedzibą cesarza Decjusza[2]. W jego pobliżu znajdował się most wzniesiony w 328 roku z rozkazu cesarza Konstantyna I Wielkiego[3], ówcześnie największy na Dunaju[4].
Miasto było ważnym węzłem komunikacyjnym – do/przez Oescus biegły drogi rzymskie:
- równoleżnikowo wzdłuż Dunaju, od ujścia do Morza Czarnego w Dobrudży, przez Troesmis i Durostorum do Oescus, i dalej na zachód przez Viminacium i Singidunum
- południkowo od Filipopolis przy Via Militaris na południu do Apulum (Alba Iulia) i Porolissum w Dacji
- w kierunku południowo-zachodnim, poprzecznie przez Via Militaris i Serdikę (Sofię) do macedońskiej Heraklei przy Via Egnatia.
Pod względem administracyjnym Oescus w pierwszych wiekach naszej ery było jednym z ośrodków prowincji Mezja, a po jej podziale w 86 r. n.e. – Mezji Dolnej.
Po reformach administracyjnych w drugiej połowie III wieku dokonanych przez cesarzy Aureliana (271/275) i Dioklecjana (reformy Dioklecjana, ok. 293 r.), Oescus znalazło się na granicy nowo wydzielonych prowincji Mezja II (Moesia Secunda) w diecezji administracyjnej Tracja (Dioecesis Thraciae) oraz Dacia Ripensis w diecezji administracyjnej Dacja (Dioecesis Daciae). Granica ustanowiona na rzece Utus (Wit) była nie tylko granicą prowincji i diecezji, ale też prefektur: prefektury Ilirii (Praefectura praetorio Illyryci) i prefektury Orientu (Praefectura praetorio Orientis)[5].
Oeskus utraciło znaczenie i znalazło się poza wpływami rzymskimi (niewymieniane też w źródłach pisanych) po roku 640[1]. W późniejszym okresie terytorium wokół miasta było pod wpływami bizantyjskimi oraz licznych plemion przybyłych na te ziemie w okresie wielkiej wędrówki ludów i późniejszym.
Oescus jako zabytek
1 kwietnia 2016 Oescus, wraz z innymi obiektami w ramach limesu granicznego Mezji[5], zostało wpisane na Listę Informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Bułgaria zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na Listę światowego dziedzictwa UNESCO[6].
Oescus jako biskupstwo tytularne
W 1933 Oescus zostało ustanowione przez papieża Piusa XI biskupstwem tytularnym Kościoła katolickiego.
Biskupi tytularni
| Lp. | Biskup tytularny | Funkcja | Od | Do |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Gaudencio Rosales | biskup pomocniczy Manili (Filipiny) | 12 sierpnia 1974 | 9 czerwca 1982 |
| 2 | Anthony Theodore Lobo | biskup pomocniczy Karaczi (Pakistan) | 8 czerwca 1982 | 28 maja 1993 |
| 3 | Kevin Britt | biskup pomocniczy Detroit (USA) | 23 listopada 1993 | 10 grudnia 2002 |
| 4 | Gustavo Garcia-Siller | biskup pomocniczy Chicago (USA) | 24 stycznia 2003 | 14 października 2010 |
| 5 | Paulo César Costa | biskup pomocniczy Rio de Janeiro (Brazylia) | 24 listopada 2010 | 22 czerwca 2016 |
| 6 | Emmanuel Dessi Youfang | biskup pomocniczy Bafoussam (Kamerun) | 7 listopada 2016 | 13 maja 2020 |
| 7 | Vincent Tshomba Shamba Kotsho | biskup pomocniczy Kinszasy (DR Konga) | 29 czerwca 2020 | 11 czerwca 2022 |
| 8 | Tonito Francisco Xavier Muananoua | biskup pomocniczy Maputo (Mozambik) | 1 marca 2023 |
Przypisy
- 1 2 Oescus, Gigen, Pleven, Digital Atlas of the Roman Empire [dostęp: 17.01.2016]
- ↑ Drinkwater 2005 ↓, s. 39.
- ↑ Constantine's Bridge, Celei, Digital Atlas of the Roman Empire [dostęp: 17.01.2016]
- ↑ Ulpia Oescus Site. panacomp.net. [dostęp 2017-01-17].
- 1 2 UNESCO: Frontiers of the Roman Empire - The Danube Limes in Bulgaria. 2016-04-01. [dostęp 2017-01-17].
- ↑ UNESCO: Tentative Lists. State Party: Bulgaria. 2016-04-01. [dostęp 2017-01-17].
Bibliografia
- Biskupia stolica tytularna Oescus [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2016-08-06] (ang.).
- Biskupia stolica tytularna Oescus w bazie gcatholic.org [dostęp 2016-08-06] (ang.).
- John Drinkwater: Maximinus to Diocletian and the 'crisis'. W: The Cambridge Ancient History: The Crisis of Empire, A.D. 193-337. Alan K. Bowman (red.), Peter Garnsey (red.), Averil Cameron (red.). T. XII. Cambridge University Press, 2005. ISBN 978-0-521-30199-2. (ang.).