Onikszty

Onikszty

Anykščiai

Panorama miasta z kościołem św. Macieja po lewej
Herb Flaga
Państwo	Litwa
Okręg	uciański
Populacja (2005) • liczba ludności	11 757
Nr kierunkowy	381
Kod pocztowy	LT-29001
Położenie na mapie Litwy Onikszty
55°32′N 25°06′E/55,533333 25,100000
Strona internetowa

Onikszty (lit. Anykščiai wymowa^ⓘ) – miasto w północnej Litwie (100 km od Wilna), nad rzeką Świętą. 9 tys. mieszkańców (2017) – zdecydowaną większość stanowią Litwini.

Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z 1442 r.^[1] W XVI w. w mieście dwór zbudował Mikołaj Radziwiłł. Największy rozwój Onikszty przeżywały w pierwszej połowie XIX w. – wybudowano kościół i dwie synagogi. Z 1873 pochodzi natomiast cerkiew prawosławna św. Aleksandra Newskiego^[2].

Niedaleko miasteczka toczono walki podczas powstania listopadowego i styczniowego, a w samej miejscowości działała wytwórnia powstańczej broni. W 1902 powstała elektrownia wodna. W 1908 przebudowano miejscowy kościół (wybudowany w XVIII w.) pw. św. Mateusza na styl neogotycki. Świątynia ta jest najwyższym kościołem na Litwie – sięga 79 m. W trakcie II wojny światowej Niemcy zabili w Oniksztach ok. 1,5 tys. mieszkańców, głównie Żydów.

Pod Oniksztami znajduje się też jedyne na Litwie Muzeum Konia (Arklio muziejus).

Z Onikszt pochodził Józef Abelewicz – polski duchowny rzymskokatolicki, pedagog, oraz Antanas Baranauskas – litewski poeta, biskup sejneński w latach 1897–1902.

Castelforte  Włochy
Catonsville  Stany Zjednoczone
Heek  Niemcy
Madona  Łotwa
Nepomuk  Czechy
Gmina Ödeshögs  Szwecja
Olaine  Łotwa
Gmina Os  Norwegia
Sejny  Polska

• 1 Pułk Przedniej Straży JKM Wielkiego Księstwa Litewskiego
• 2 Pułk Przedniej Straży Buławy Wielkiej Litewskiej

• Strona władz miejskich Onikszt
• Muzeum Konia
• Onikszty, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 534 .