Oryks południowy

Oryks południowy
	Oryx gazella
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	parzystokopytne
Rodzina	wołowate
Podrodzina	antylopowce
Rodzaj	oryks
Gatunek	oryks południowy
Synonimy
	Capra gazella Linnaeus, 1758;
	Capra gazella Linnaeus, 1758;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; Oryks południowy – zasięg

Oryks południowy^[4] (Oryx gazella) – gatunek ssaka z rodziny wołowatych (Bovidae).

Występowanie

Oryks południowy, samiec w Parku Narodowym Etosza, Namibia

Suche tereny trawiaste i pustynne południowo-zachodniej Afryki. Głównie Afryka Południowa (RPA, Namibia, Botswana, Angola, Zimbabwe, Tanzania, Uganda) oraz mniej licznie na wschodzie kontynentu (Etiopia, Sudan, Somalia)^[5]. Obecnie gatunek można odnaleźć również na terenie USA (Nowy Meksyk), dokąd został sztucznie wprowadzony^[6]. Oryksy południowe żyją w stadach liczących 30–40 osobników, obowiązuje hierarchia. O. gazella zamieszkuje stepy, sawanny, półpustynie i pustynie^[6]; preferuje kamieniste równiny (ze stałym dostępem do wody), ale równie dobrze radzi sobie na terenach górzystych (zarejestrowane na wysokości 900 m n.p.m.) z sezonowym dostępem do wody^[7]. Częściej wybiera otwarte, niezarośnięte przestrzenie niż te z bujną roślinnością^[7].

Wymiary

Masa ciała: 180–225 kg.
Długość ciała: 1,8–2,35 m.
Długość ogona: 80–90 cm.
Wysokość w kłębie: 1,2–1,4 m.

Wygląd

Barwa płowa z białą stroną brzuszną. Głowa czarno-biała. Czarne pasy biegnące od gardła, przez boki, do górnej części kończyn tylnych. Ogon barwy czarnej. Rogi występują u obu płci, proste lub lekko wygięte, dorastają do 120–150 cm długości.

Pożywienie

Żywi się roślinami, głównie trawą, ziołami, soczystymi korzeniami, owocami, pąkami drzew i krzewów. Może obejść się bez wody przez kilka dni. Jest ekspertem w znajdowaniu wody, często kopie w wysuszonym korycie rzeki, by uzyskać dostęp do wody zgromadzonej pod ziemią.

Rozmnażanie

Po ciąży, która trwa 240 dni, rodzi się jedno młode.

Znaczenie dla gospodarki

O. gazella stanowi ważny element w gospodarce krajów Afryki Południowej. Dla celów ekonomicznych hodowany na farmach, ranczach – rekreacja oraz przemysł spożywczy. Ceniony jako trofeum łowieckie^[2]. Mieszkańcy plemion wykorzystują grubą skórę i rogi oryksów do produkcji tradycyjnej broni^[7]. Zwierzęta te bywają atrakcją ogrodów zoologicznych^[5].

Przypisy

↑ Oryx gazella, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
1 2 IUCN SSC Antelope Specialist Group, Oryx gazella, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-02-13] (ang.).
↑ IUCN (International Union for Conservation of Nature) 2008. Oryx gazella. In: IUCN 2015. The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2015.2. http://www.iucnredlist.org. Downloaded on 14 July 2015.
↑ Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2015, s. 297. ISBN 978-83-88147-15-9.
1 2 McDade M.C., 2003. Bovids II Hartebeests, wildebeests, gemsboks, oryx, and reedbucks (Hippotraginae). W red. Hutchins M., Kleiman D.G., Geist V. i McDade M.C. Grzimek’s Animal Life Encyclopedia, 2nd edition. MI: Gale Group., 16:27–42.
1 2 Komosińska H. i Podsiadło E., 2002. Ssaki kopytne. Przewodnik. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa, 236–237.
1 2 3 Sanders S., 2005. Oryx gazella. Animal Diversity Web.

[itis-1] Oryx gazella, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] 1 2 IUCN SSC Antelope Specialist Group, Oryx gazella, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-02-13] (ang.).

[IUCN_map-3] IUCN (International Union for Conservation of Nature) 2008. Oryx gazella. In: IUCN 2015. The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2015.2. http://www.iucnredlist.org. Downloaded on 14 July 2015.

[miiz-4] Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2015, s. 297. ISBN 978-83-88147-15-9.

[:0-5] 1 2 McDade M.C., 2003. Bovids II Hartebeests, wildebeests, gemsboks, oryx, and reedbucks (Hippotraginae). W red. Hutchins M., Kleiman D.G., Geist V. i McDade M.C. Grzimek’s Animal Life Encyclopedia, 2nd edition. MI: Gale Group., 16:27–42.

[komosińska-6] 1 2 Komosińska H. i Podsiadło E., 2002. Ssaki kopytne. Przewodnik. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa, 236–237.

[adw-7] 1 2 3 Sanders S., 2005. Oryx gazella. Animal Diversity Web.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]