Oxybelis brevirostris

Oxybelis brevirostris[1]
(Cope, 1861)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Rząd

łuskonośne

Podrząd

węże

Infrarząd

Alethinophidia

Nadrodzina

Colubroidea

Rodzina

połozowate

Podrodzina

Colubrinae

Rodzaj

Oxybelis

Gatunek

Oxybelis brevirostris

Synonimy
  • Dryophis brevirostris Cope, 1861
  • Oxybelis coerulescens Jan, 1863[2]
  • Oxybelis brevirostrisBoulenger, 1896[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Oxybelis brevirostris – gatunek jadowitego węża z rodziny połozowatych (Colubridae). Występuje w północno-zachodniej Ameryce Południowej i Ameryce Centralnej. Prowadzi dzienny, głównie nadrzewny tryb życia.

Systematyka

Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1861 roku amerykański przyrodnik Edward Drinker Cope na łamach „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. Autor nadał wężowi nazwę Dryophis brevirostris[4]. Jako miejsce typowe autor podał "Veraguas, New Grenada". Holotyp, obecnie oznaczony jako USNM 31349[a], wcześniej jako ANSP[b], to okaz o długości 1028 mm odłowiony przez R.W. Mitchella w latach 1857–1860 w kopalni złota Cocuyos de Veraguas w pobliżu Río Concepción, na północy prowincji Veraguas, w środkowej Panamie[5][6]. W 2020 roku w wyniku badań filogenetycznych Jadin ze współpracownikami stwierdzili, że gatunek ten jest najbliżej spokrewniony z Oxybelis wilsoni[7]. Nie wyróżnia się podgatunków[1].

Etymologia

  • Oxybelis: gr. οξυβελης oxubelēs „ostro zakończony, ostry”[8].
  • brevirostrisłac. brevis – „krótki”, łac. rostrum – „dziób, trąba”[2].

Morfologia

Jest to średniej wielkości wąż o głowie z cienkim, ostro zakończonym pyskiem, z ciemnym paskiem ocznym biegnącym od nozdrzy poprzez oko do szyi. Oczy duże i wyłupiaste, tęczówki w kolorze od jasnożółtego do złotego, które na przedłużeniu paska ocznego mają dwa szaro-czarne przebarwienia. Tułów bardzo cienki i smukły. Grzbiet ma jednolity zielony kolor. Brzuch w przedniej części jaskrawożółtozielony, a w tylnej limonkowy. Ogon długi, u samców dłuższy niż u samic. Uzębienie typu Opisthoglypha[5][9].

Wymiary[9][10]:

Samiec Samica
Długość całkowita (mm) 1326 1219
Długość SVL[c] (mm) 831 739
Długość TL[d] (mm) 495 480
Łuski grzbietowe (rzędy) 15/15/13 15/15/13

Występowanie

Oxybelis brevirostris występuje w południowej części Ameryki Centralnej i północno-zachodniej części Ameryki Południowej, we wschodnim Hondurasie, wschodniej Nikaragui, Kostaryce, Panamie, zachodniej Kolumbii i zachodnim Ekwadorze. W Ekwadorze gatunek ten odnotowano w zachodnich podnóżach Andów w prowincjach Pichincha, El Oro, Azuay, Cotopaxi, Manabí, Santo Domingo de los Tsáchilas, Guayas, Imbabura, Carchi, Esmeraldas i Los Ríos na wysokości 10–1393 m n.p.m.[5][9]

Ekologia i zachowanie

Gatunek prowadzi dzienny nadrzewny tryb życia. Występuje w pierwotnych nizinnych i podgórskich lasach deszczowych, głównie wzdłuż strumieni. Spotykany jest także w lasach wtórnych, na poboczach dróg i plantacjach. Żeruje w ciągu dnia na roślinności lub przy ściółce. W nocy odpoczywa na niskiej roślinności i na drzewach do 10 m nad poziomem ziemi, większe osobniki zajmują wyższe partie drzewa. Dieta tego gatunku nie jest dokładnie znana, wiadomo, że oparta jest głównie na żabach i jaszczurkach. Oxybelis brevirostris jest gatunkiem jajorodnym, w lęgu stwierdzono od 3 do 6 jaj[9].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN Oxybelis brevirostris jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern)[3]. A. Quezada uzasadnia takie przyporządkowanie tym, że gatunek ten jest szeroko rozpowszechniony, nie ma bezpośrednich zagrożeń jego wyginięciem, a badania nad liczebnością populacji w Panamie w latach 1997–2012 wykazały jej stabilność. Liczebność i trend populacji nie jest określony[9].

Uwagi

  1. USNM – Smithsonian Institution, National Museum of Natural History, Waszyngton[11].
  2. ANSP – The Academy of Natural Sciences of Philadelphia (obecnie Academy of Natural Sciences of Drexel University), Filadelfia[11].
  3. SVL – ang. Snout–vent length – odległość od przodu głowy do odbytu.
  4. TL – ang. Tail length – długość ogona od odbytu do końca ogona.

Przypisy

  1. 1 2 Oxybelis brevirostris, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2025-02-27] (ang.).
  2. 1 2 3 P. Uetz & J. Hallermann, Oxybelis brevirostris (COPE, 1861), [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2025-02-27] (ang.).
  3. 1 2 Oxybelis brevirostris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2025-02-27] (ang.).
  4. E.D. Cope, Catalogue of the Colubrids in the museum of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia, „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”, 12, 1861, s. 553–566 (ang.).
  5. 1 2 3 G. Pazmiño-Otamendi, Oxybelis brevirostris, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2020 (hiszp.).
  6. Van Wallach, Kenneth L. Williams, Jeff Boundy: Snakes of the World: A Catalogue of Living and Extinct Species. Boca Raton: Taylor and Francis, CRC Press, 2014, s. 5125. ISBN 978-1-4822-0848-1. (ang.).
  7. Robert C. Jadin i inni, Not withering on the evolutionary vine: systematic revision of the Brown Vine Snake (Reptilia: Squamata: Oxybelis) from its northern distribution, „Organisms Diversity & Evolution”, 20, 2020, s. 723–746, DOI: 10.1007/s13127-020-00461-0 (ang.).
  8. J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München, Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 183. (niem.).
  9. 1 2 3 4 5 A. Quezada, Blunt Vine-Snake (Oxybelis brevirostris), [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J), 2023, DOI: 10.47051/XZYQ9216 (ang.).
  10. Jay M. Savage: The Amphibians and Reptiles of Costa Rica: A Herpetofauna Between Two Continents, Between Two Seas. Chicago and London: University of Chicago Press, 2002, s. 677–678. ISBN 0-226-73537-0.
  11. Mark Henry Sabaj, Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).

Bibliografia