Oxyrhopus vanidicus

	Oxyrhopus vanidicus
	Lynch, 2009
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Rząd	łuskonośne
Podrząd	węże
Infrarząd	Alethinophidia
Nadrodzina	Colubroidea
Rodzina	połozowate
Podrodzina	ślimaczarze
Rodzaj	Oxyrhopus
Gatunek	Oxyrhopus vanidicus
Synonimy
	Oxyrhopus trigeminus Hoge et al., 1973; Oxyrhopus melanogenys Duellman, 1978;
	Oxyrhopus trigeminus Hoge et al., 1973; Oxyrhopus melanogenys Duellman, 1978;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Oxyrhopus vanidicus – gatunek węża z rodziny połozowatych (Colubridae). Występuje w północno-zachodniej części Ameryki Południowej. Prowadzi zmierzchowy i nocny, głównie naziemny tryb życia.

Systematyka

Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 2009 roku John Douglas Lynch na łamach „Papéis Avulsos de Zoologia”. Autor nadał wężowi nazwę Oxyrhopus vanidicus^[4]. Jako miejsce typowe podał drogę pomiędzy Leticia a Tarapacá w departamencie Amazonas w Kolumbii. Holotyp ICN-MHN^[a] 10683 to dorosły samiec odłowiony przez Juana Manuela Renjifo 13 maja 2003 roku^[5]. Nie wyróżnia się podgatunków^[1]^[2].

Etymologia

Oxyrhopus: gr. οξυρροπος oxurrhopos „szybko pełzający”^[6]^[7].
vanidicus – łac. vanidicus „kłamca”^[2].

Morfologia

Jest to średniej wielkości wąż o głowie niewiele szerszej od szyi, czarnym pysku z pomarańczowym paskiem na szyi. Można go rozpoznać po czarnym tułowiu z kilkoma wąskimi, cienkimi białymi paskami i paroma pomarańczowymi plamami w tylnej części tułowia. U części osobników paski są prawie niewidoczne. Oxyrhopus vanidicus naśladuje ubarwienie węża koralowego Micrurus ortoni, od którego różni się białawym brzuchem bez wyraźnych pierścieni. Czarne osobniki O. vanidicus można pomylić z dorosłymi osobnikami Clelia clelia, jednak osobniki O. vanidicus mają bardziej wydłużoną głowę^[8]^[4]^[8].

Wymiary^[9]^[8]^[4]:


	Samiec	Samica
Długość całkowita (mm)	861	1018
Łuski grzbietowe (rzędy)	19–19–17	19–19–17
Tarczki brzuszne	180–197	180–204
Tarczki podogonowe	77–92	74–91

Występowanie

Oxyrhopus vanidicus występuje w zachodniej części dorzecza Amazonki i na wschodnich stokach Andów w Kolumbii, Wenezueli, Ekwadorze, Brazylii i Peru. W Ekwadorze występuje w prowincjach Morona Santiago, Orellana, Pastaza i Sucumbíos^[9].

Ekologia i zachowanie

Oxyrhopus vanidicus zamieszkuje zróżnicowane ekosystemy od lasów deszczowych po otwarte przestrzenie, zarówno obszary pierwotne, jak i wtórne takie jak pastwiska czy plantacje. Prowadzi głównie nocny lub zmierzchowy (chociaż spotykany bywa także za dnia), naziemny lub półnadrzewny tryb życia. Spotykany jest na wysokościach od poziomu morza do ponad 1300 m n.p.m. Żeruje na gruncie lub na roślinności do około 3,1 m nad ziemią. Dieta tego gatunku obejmuje małe ssaki np. gryzonie, ptaki i ich jaja, jaszczurki m.in. Arthrosaura reticulata, Loxopholis parietalis i Iphisa brunopereira oraz żaby. Jest wężem niejadowitym. Jest gatunkiem jajorodnym, samica składa do 12 jaj^[8]^[9].

Status zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN Oxyrhopus vanidicus jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern). Liczebność populacji nie jest określona, ale gatunek ten jest opisywany jako względnie pospolity w Kolumbii. Trend liczebności populacji nie jest określony^[3].

Uwagi

↑ ICN-MHN – Instituto de Ciencias Naturales, Museo de Historia Natural, Universidad Nacional de Colombia, Bogota^[10].

Przypisy

1 2 Oxyrhopus vanidicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2025-05-23] (ang.).
1 2 3 P. Uetz & J. Hallermann, Oxyrhopus vanidicus LYNCH, 2009, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2025-05-22] (ang.).
1 2 Oxyrhopus vanidicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2025-05-23] (ang.).
1 2 3 J.D.J.D. Lynch J.D.J.D., Snakes of the genus Oxyrhopus (Colubridae: Squamata) in Colombia: Taxonomy and geographic variation, „Papéis Avulsos de Zoologia”, 49, 2009, s. 319–337, DOI: 10.1590/s0031-10492009002500001 (ang.).
↑ Van Wallach, Kenneth L. Williams, Jeff Boundy: Snakes of the World: A Catalogue of Living and Extinct Species. Boca Raton: Taylor and Francis, CRC Press, 2014, s. 520. ISBN 978-1-4822-0848-1. (ang.).
↑ J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München, Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 185. (niem.).
↑ Douglas Harper: Online Etymology Dictionary. [dostęp 2025-04-17]. (ang.).
1 2 3 4 A. Quezada & A.A.Q.& A. Arteaga A. Quezada & A.A.Q.& A., Impostor Flame-Snake (Oxybelis vanidicus), [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J), 2024, DOI: 10.47051/OWSK1023 [dostęp 2025-05-22] (ang.).
1 2 3 G.G. Pazmiño-Otamendi G.G., Oxyrhopus vanidicus, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2020 (hiszp.).
Mark HenryM.H. Sabaj Mark HenryM.H., Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).

[uwaga_1-5] ICN-MHN – Instituto de Ciencias Naturales, Museo de Historia Natural, Universidad Nacional de Colombia, Bogota^[10].

[itis-1] 1 2 Oxyrhopus vanidicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2025-05-23] (ang.).

[rd-2] 1 2 3 P. Uetz & J. Hallermann, Oxyrhopus vanidicus LYNCH, 2009, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2025-05-22] (ang.).

[iucn-3] 1 2 Oxyrhopus vanidicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2025-05-23] (ang.).

[Lynch2009-4] 1 2 3 J.D.J.D. Lynch J.D.J.D., Snakes of the genus Oxyrhopus (Colubridae: Squamata) in Colombia: Taxonomy and geographic variation, „Papéis Avulsos de Zoologia”, 49, 2009, s. 319–337, DOI: 10.1590/s0031-10492009002500001 (ang.).

[Wallach2014-6] Van Wallach, Kenneth L. Williams, Jeff Boundy: Snakes of the World: A Catalogue of Living and Extinct Species. Boca Raton: Taylor and Francis, CRC Press, 2014, s. 520. ISBN 978-1-4822-0848-1. (ang.).

[Wagler-7] J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München, Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 185. (niem.).

[entymonline-8] Douglas Harper: Online Etymology Dictionary. [dostęp 2025-04-17]. (ang.).

[R_Ecuador-9] 1 2 3 4 A. Quezada & A.A.Q.& A. Arteaga A. Quezada & A.A.Q.& A., Impostor Flame-Snake (Oxybelis vanidicus), [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J), 2024, DOI: 10.47051/OWSK1023 [dostęp 2025-05-22] (ang.).

[Reptiles_Ecuador-10] 1 2 3 G.G. Pazmiño-Otamendi G.G., Oxyrhopus vanidicus, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2020 (hiszp.).

[KodyMuzeum-11] Mark HenryM.H. Sabaj Mark HenryM.H., Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]