Pępówka fioletowoblaszkowa
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
pępówka fioletowoblaszkowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Arrhenia discorosea (Pilát) Zvyagina, A.V. Alexandrova & Bulyonk. Mikol. Fitopatol. 49(1): 21 (2015) | |
Pępówka fioletowoblaszkowa (Arrhenia discorosea (Pilát) Zvyagina, A.V. Alexandrova & Bulyonk.) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Arrhenia, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten opisał w 1934 r. Albert Pilát, nadając mu nazwę Omphalia discorosea. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadały mu Elena Zvyagina, V. Alexandrova i Tatiana Bulyonk. w 2015 r.[1] Pozostałe synonimy:
- Omphalina discorosea (Pilát) Herink & Kotl. 1975
- Rhodocybe ulmi Lj.N. Vassiljeva 1973[2].
Polską nazwę zarekomendował Władysław Wojewoda w 2003 r. dla synonimu Omphalina discorosea[3]. Jest niespójna z aktualną nazwą naukową[1].
Morfologia
Średnica do 5 cm, początkowo wypukły z zagłębieniem, później lejkowaty, płaski z prążkowanym brzegiem, higrofaniczny. Powierzchnia kapelusza jedwabista lub drobno łuskowata, brązowa lub szarobrązowa z różowym odcieniem o różnej intensywności[4].
Zbiegające, średnio gęste, różowe, czasem z ciemniejszym ostrzem[4].
Centralna lub ekscentryczny, często zakrzywiony, tego samego koloru co kapelusz lub ciemniejszy. Powierzchnia gładka lub różowo oprószona, u podstawy z jasnoróżową grzybnią[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki: 5,5–7,5 × 5,5–6,5 µm, prawie kuliste, z kolcami o długości 0,5 µm. Podstawki 4-zarodnikowe[5].
Występowanie i siedlisko
Sporadycznie występuje w Ameryce Północnej[6], Europie, na Kaukazie i w Azji Północnej. W Rosji sporadycznie spotykany na Syberii i Dalekim Wschodzie[4]. Gatunek szeroko rozprzestrzeniony, ale rzadki[6]. W Polsce do 2003 r. jedyne stanowisko podał Stanisław Domański w 1997 r. w Roztoczańskim Parku Narodowym[3]. W późniejszych latach podano kilka nowych stanowisk[7].
Saprotrof zasiedlający martwe drewno drzew liściastych, rozwijający się głównie na topolach (zwłaszcza na topoli osice)[4], rzadziej na jesionach, wiązach lub lipach[6]. Preferuje lasy łęgowe i wilgotne obszary plantacji leśnych. Owocniki występują pojedynczo lub w małych grupach, głównie w okresie lipiec–sierpień[4]. Szacuje się, że całkowita liczba stanowisk jest mniejsza niż 1000, a całkowita wielkość populacji nie przekracza 10 000 dojrzałych osobników. W ciągu ostatniego stulecia na całym świecie siedliska starodrzewów łęgowych z gruboziarnistym martwym drewnem dramatycznie się zmniejszyły. Szacuje się, że w Europie prawie wszystkie pierwotne lasy łęgowe i podmokłe zostały utracone. Zanikanie siedlisk trwa i podejrzewa się, że będzie kontynuowane w przyszłości. Dlatego Arrhenia discorosea jest uznawana za gatunek narażony na wyginięcie[6].
Przypisy
- 1 2 3 4 Index Fungorum [online] [dostęp 2023-08-27] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-08-27] (ang.).
- 1 2 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 479, ISBN 83-89648-09-1.
- 1 2 3 4 5 6 V.I. Kapitonow, S.P. Arefiew, Аррения розоводисковая [online] [dostęp 2023-08-27].
- ↑ Kifakuló mohagomba* – Arrhenia discorosea [online], Miskolci Gombàsz Egyesület [dostęp 2023-08-27] (ang.).
- 1 2 3 4 Arrhenia discorosea [online], Fungal Red List [dostęp 2023-08-27] (ang.).
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-08-27].