Paweł Piotr Gojdič
| biskup tytularny męczennik Sprawiedliwy wśród Narodów Świata | |
 | |
| Data i miejsce urodzenia |
17 lipca 1888 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
17 lipca 1960 |
| Czczony przez | |
| Beatyfikacja | |
| Wspomnienie | |
| Odznaczenia | |
_BAR.svg.png){kind=small}   | |
 | |
| Data urodzenia |
17 lipca 1888 |
|---|---|
| Data śmierci |
17 lipca 1960 |
| Miejsce pochówku | |
| Biskup preszowski | |
| Okres sprawowania |
1940–1960 |
| Administrator apostolski Preszowa | |
| Okres sprawowania |
1926–1940 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Prezbiterat |
27 sierpnia 1911 |
| Nominacja biskupia |
7 marca 1927 |
| Sakra biskupia |
25 marca 1927 |
| Data konsekracji |
25 marca 1927 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||||
| Współkonsekratorzy | |||||||
| |||||||
| |||||||
Paweł Piotr Gojdič, słow. Pavol Peter Gojdič (ur. 17 lipca 1888 w Lubócu[a][1], zm. 17 lipca 1960 w Leopoldovie) – rusiński bazylianin (OSBM), administrator apostolski, biskup tytularny (łac. Ecclesiae Harpasenae) eparchii preszowskiej Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-słowackiego, męczennik chrześcijański i błogosławiony Kościoła katolickiego, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
Życiorys
Był trzecim synem greckokatolickiego księdza, Stefana Gojdicia. Na chrzcie otrzymał imię Piotr. Studiował w seminarium duchownym w Preszowie, a następnie w Budapeszcie. 27 sierpnia 1911 roku przyjął święcenia kapłańskie wraz ze swoim bratem Korneliuszem. Następnie posługiwał w rodzinnej cerkwi jako diakon przy swoim ojcu[2].
20 lipca 1922 wstąpił do zakonu Bazylianów Świętego Jozafata, gdzie przyjął imię Paweł. 14 września 1926 objął urząd administratora apostolskiego eparchii preszowskiej, a 25 marca 1927, w bazylice św. Klemensa w Rzymie, otrzymał nominację na biskupa tytularnego. 13 kwietnia 1939 został również administratorem apostolskim Mukaczewa[3].
Od 1939 roku sprzeciwiał się nazistowskiej polityce Państwa Słowackiego, z tego powodu sympatyzujący z ruchem nacjonalistycznym duchowni ze Słowacji napisali memorandum krytykujące jego działania[4]. W listopadzie 1939 roku zrezygnował ze stanowiska administratora apostolskiego Mukaczewa, jego rezygnacja została przyjęta przez papieża sześć miesięcy później. Następnie został mianowany biskupem preszowskim. Protestował przeciwko deportacji słowackich Żydów, apelując m.in. do Watykanu, by papież wpłynął na Jozefa Tiso, by ten zaprzestał prześladowań Żydów lub chociaż ustąpił ze stanowiska, by nie angażować Kościoła w tę działalność[4]. Udzielał także chrztów słowackim Żydom chcącym uniknąć deportacji. 26 października 1942 roku słowacka Gwardia Hlinki poinformowała Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, że w kraju ma miejsce duża liczba fikcyjnych konwersji na katolicyzm obrządku bizantyjskiego. Raport wskazał kilka przypadków, w których tylko jeden członek rodziny żydowskiej przeszedł na chrześcijaństwo, aby chronić wszystkich pozostałych. Spośród 249 wskazanych w raporcie rodzin żydowskich 533 Żydów przeszło na wiarę greckokatolicką lub prawosławną, aby uratować około 1500 swoich krewnych, którzy nie zmienili wyznania. Według raportu służb bezpieczeństwa biskup Gojdič osobiście poprowadził fikcyjną ceremonię konwersji, aby ratować Żydów w mieście Michalovce[4].
W kwietniu 1950 roku władze komunistyczne Czechosłowacji uznały działalność Kościoła greckokatolickiego za nielegalną (w przeciwieństwie do prawosławia), a biskup Gojdič został aresztowany i oskarżony o zdradę. Pozbawiono go praw publicznych i na pokazowym procesie (wraz z rzymskokatolickimi biskupami Jánem Vojtaššákiem i Michalem Buzalką) skazano najpierw na dożywotnie więzienie, następnie zamieniono mu karę na 25 lat pozbawienia wolności[3].
Paweł Piotr Gojdič nie wyparłszy się wiary katolickiej zmarł w czechosłowackim więzieniu.
W 1990 roku został zrehabilitowany.
Kult
Od 1990 roku jego relikwie spoczywają w sarkofagu w jednej z kaplic greckokatolickiej katedry św. Jana Chrzciciela w Preszowie. Paweł Piotr Gojdič został beatyfikowany w dniu 4 listopada 2001 roku przez papieża Jana Pawła II na placu św. Piotra w Rzymie[5].
Jego wspomnienie liturgiczne obchodzone jest w dzienną rocznicę śmierci[5].
Odznaczenia
27 stycznia 2008 bł. Paweł Piotr Gojdič został ogłoszony Sprawiedliwym wśród Narodów Świata. Jego imię zostało umieszczone na murze w Instytucie Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Jad Waszem w Jerozolimie[4][6].
W 1991 roku został pośmiertnie odznaczony Orderem Tomáša Garrigue Masaryka II klasy[7]. W 1999 roku został także pośmiertnie odznaczony Krzyżem Pribiny I klasy[8].
Galeria
Pozostałości domu rodzinnego i macierzysta cerkiew biskupa Gojdicia w Lubócu
Herb biskupi Pawła Piotra Gojdicia
Miejsce pierwszego pochówku biskupa Gojdicia na cmentarzu w Leopoldovie
Sarkofag biskupa Gojdicia w kaplicy preszowskiej katedry
Zobacz też
Uwagi
- ↑ Dzisiejszy (słow.) L'ubovec. Między innymi w latach 1863–1913 Lubóc, od 1920 Ľubovec, Ruské Pekľany i 1927–1964 Ruské Pekľany (za źr. Geanalogy Slovakia).
Przypisy
- ↑ Ruské Pekľany. Geanalogy Slovakia. [dostęp 2012-09-02]. (słow.).
- ↑ Roy Palmer Domenico, Mark Y. Hanley, Michael J. Kopanic, Jr.: Encyclopedia of Modern Christian Politics. Greenwood Publishing Group, 2006, s. 243. (ang.).
- 1 2 Pavol Gojdic (1888-1960). vatican.va. [dostęp 2025-05-28]. (ang.).
- 1 2 3 4 Bishop Pavel Gojdic. Jad Waszem. [dostęp 2025-05-28]. (ang.).
- 1 2 Beatificazioni del Santo Padre Giovanni Paolo II. [dostęp 2012-08-16]. (wł.).
- ↑ Bł. bp. Pavol Gojdič „Sprawiedliwym wśród narodów świata". e-KAI, 19.01.2008. [dostęp 2012-08-16].
- ↑ List of Honoured. Prague Castle. [dostęp 2022-01-15]. (ang.).
- ↑ Cabinet selects 12 candidates for state orders. spectator.sme.sk, 13.12.1999. [dostęp 2022-01-15]. (ang.).
Bibliografia
- Bł. Paweł Piotr Gojdič. opoka.org.pl. [dostęp 2012-09-02].